SKIATHOS Ο καιρός σήμερα

ΦΕΜΙΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ | Του Γιώργου Σανιδά

2021-03-08 07:47:49
Μέσα απ' τους αμέτρητους τύπους γυναικών, κυρίως καταφρονεμένων, που τόσο ρεαλιστικά ξεδίπλωσε στο έργο του ο ΑΠ, ανέδειξε πρώτος στη λογοτεχνία μας, την κοινωνική αδικία σε βάρος τους στο κατώφλι του 20ου αιώνα. Ώσπου το 1903, συμπύκνωσε όλη την καταπίεσή τους στο πρόσωπο της Χαδούλας που 'ψήλωσε ο νους της' κι έπνιγε τα νεαρά κορίτσια για να τα λυτρώσει απ' τα μελλοντικά τους βάσανα και για ν' απαλλάξει τους φτωχούς γονείς τους απ' τη τυραννία της προίκας. Η ίδια υπήρξε πάμφτωχη και σκλάβα των γονιών της ως ανύπαντρη, του άντρα της ως παντρεμένη, των παιδιών της και των παιδιών των παιδιών της σαν γιαγιά. (κι αυτά δυστυχώς συμβαίνουν ακόμα σε πολλές γυναίκες μέχρι και σήμερα) Η Χαδούλα λοιπόν επαναστατεί ενάντια στο αφόρητο ανδροκρατούμενο κυρίαρχο καθεστώς και με την αδιανόητη ως τότε, απόφαση της αντίδρασής της, γίνεται η πρόδρομος του φεμινιστικού κινήματος, γι' αυτό και ο Π. υπογραμμίζει πως το συγκεκριμένο έργο του αποτελεί 'κοινωνικόν μυθιστόρημα'. Ο τρόπος που αντιδρά η ανδροπρεπής Φραγκογιαννού -ο χαρακτηρισμός δεν είναι άσχετος με τις πράξεις της- είναι τόσο αφύσικος όσο αφύσικη είναι και η καταπίεση του φύλου της. Η Φύση ουσιαστικά αντέδρασε στο βιασμό της και γέννησε το 'τέρας' της φόνισσας. Και η ίδια η φύση θα το αφομοιώσει στο τέλος, πριν βρεθεί ενώπιον της Θείας ή της ανθρώπινης δικαιοσύνης. Η 'Φόνισσα' ξεπερνά το θέμα της σχέσης των δύο φύλων. Αποτελεί μια μέγιστη κραυγή γενικότερα για ισότητα των ανθρώπων, μα και μια σαφή προειδοποίηση πως όσο συνεχίζονται οι ανισότητες, παραμονεύει η κοινωνική βία. Η 'Φόνισσα' είναι σύλληψη υψίστης συγγραφικής ιδιοφυΐας στο παγκόσμιο λογοτεχνικό στερέωμα, γι' αυτό και θα παραμείνει αθάνατη... (στη φωτο: η Ιωάννα Γκαβάκου στη ΄Φόνισσα' της Στέλλας Αρκάντη)