Το σκληθρί στη Σκιάθο και η προέλευση της λέξης |Γράφει ο Γιώργος Σανιδάς
2024-06-12 08:00:19Ανάμεσα στας «χλοερὰς τοποθεσίας τῆς μεσημβρινῆς ἀκτῆς» της Σκιάθου, ο Παπαδιαμάντης στο διήγημα ‘οι Κανταραίοι’, αναφέρει και το Σκληθρί, τον γνωστό και γραφικότατο απάνεμο κολπίσκο πριν την χερσόνησο Καναπίτσα (Τζανεριά), όπου δένουν με ασφάλεια ακόμα και μικρές βάρκες σαν του θαλασσόλυκου καπετάν Σαράντη Μπακάκα που μέχρι πρόσφατα κατέφθανε απ’το Τρίκερι με τα κουπιά, όπως γράψαμε παλιότερα*, για να πωλήσει τα ψαράκια του στην παρακείμενη ταβέρνα.
Το τοπωνύμιο το αναφέρει και στο διήγημα «οι λίρες του Ζάχου» και νομίζω πως είναι μοναδικό στον ελλαδικό καθώς δεν το συνάντησα κάπου αλλού. Πώς όμως προέκυψε;
Βγήκε προφανώς από τη λέξη σκλήθρα η οποία προήλθε από την αρχαία ελληνική λέξη κλήθρα «με ανάπτυξη προτακτικού σ με συμπροφορά του άρθρου της γενικής ενικού»**
Κατά τα λεξικά η σημασία της είναι διττή: α) πελεκούδι (σκίζα), δηλαδή αιχμηρό κομμάτι ξύλου που αποσχίζεται από άλλο μεγαλύτερο και β) είδος υδρόφιλου φυτού.
Από τα όσα γνωρίζω για την ιστορία του νησιού, στο Σκληθρί δεν υπήρξε ταρσανάς άρα μάλλον αποκλείεται η ονομασία να προήλθε απ’ το πελεκούδι. Άλλωστε η λέξη δεν συναντάται στη σκιαθίτικη διάλεκτο. Το πιθανότερο λοιπόν είναι πως στην ακτή υπήρχε κάποια «κλήθρη τ` αἴγειρός τε καὶ εὐώδης κυπάρισσος», όπως την ονομάζει ο Όμηρος στην Οδύσσεια.
Στην Ελλάδα απαντάται το είδος Alnus glutinosa («άλνος η κολλώδης» ή και «κλήθρα η κολλώδης»), γνωστό με τις ονομασίες κλήθρα, σκλήθρα, σκλήθρος, σκήλιθρο ή κλήθρι, να και σκληθρί…
Μπορεί ακόμα να ήταν δένδρο ή θάμνος παρυδάτιος, δηλαδή μέσα στη θάλασσα καθώς η μικρή αγκαλιά της αμμουδιάς είναι ιδανική για τέτοια φιλοξενία.
Όπως και να’ χει, αναζητείται στο σήμερα του νησιού που όλα γίνονται στάχτη και καπνός στη φωτιά της ‘’ανάπτυξης’’…
* https://skiathoslife.gr/124985/kapetan-sarantis-o-trikeriotis-thallasolykos-grafei-o-giorgos-sanidas.html
** Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη