Ενορία και ενορίτες | του Αρχιμ. Παντελεήμονος Χούλη
2023-05-07 16:10:48
Eμείς, οι Έλληνες ορθόδοξοι χριστιανοί, όταν αναφερόμαστε στην Εκκλησία, εννοούμε το ναό. Όταν πάλι αναφερόμαστε στο ναό εννοούμε την Εκκλησία. Ο «ναός» προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «ναίω» που σημαίνει κατοικώ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι αρχαίοι Έλληνες, αλλά και άλλοι λαοί, πίστευαν πως ο ναός ήταν η κατοικία του Θεού. Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής μάς λέει ότι η Εκκλησία κι ο ναός είναι σαν τη ψυχή του ανθρώπου και το σώμα του. Και συνεχίζει «Εκκλησία, όπως είπε ο Xριστός μας, δεν είναι ούτε τα κτίρια, ούτε τα ντουβάρια, ούτε οι κληρικοί, ιερείς και αρχιερείς, ούτε τίποτε άλλο. Εκκλησία είναι ο ίδιος ο Χριστός και η αλήθεια Του, το Ευαγγέλιο Του, η Ορθή Πίστη, η ορθή δόξα. Αυτή είναι η Εκκλησία! Και όπου υπάρχει αυτή η αλήθεια, η ορθή δόξα, εκεί είναι και η Εκκλησία του Xριστού. Όπου δεν υπάρχει αυτή η ορθή δόξα, η ορθή ομολογία και η αλήθεια, εκεί δεν υπάρχει ούτε Εκκλησία του Xριστού».
Κάθε ορθόδοξη χριστιανική κοινότητα, ως κέντρο της ζωής της έχει τον ορθόδοξο ναό ή όπως αλλιώς λέμε, τον ενοριακό ναό, αφού ενορία σημαίνει μια τοπική περιφέρεια μέσα στην οποία λειτουργούν συλλογικά όλα τα μέλη της. Ο ενοριακός ναός αποτελεί το κύτταρο αυτής της εκκλησιαστικής κοινότητας, το οποίο έχουν ως σημείο αναφοράς όλα τα μέλη αυτής της περιφέρειας. Εκεί προσεύχονται ατομικά ή ομαδικά κατά τη τέλεση των ιερών ακολουθιών, λατρεύουν το Θεό και ζουν τις χαρές αλλά και τις λύπες τους. Ο ναός στη χριστιανική θρησκεία δεν θεωρείται κατοικία Θεού, αλλά ο χώρος όπου συνάζεται και στεγάζεται η Εκκλησία, δηλαδή το σύνολο των πιστών, της οποίας το όνομα προέρχεται από το ρήμα εκκαλέω-ῶ, που σημαίνει συνάζω. Επίσης στα ληξιαρχικά βιβλία του ενοριακού ναού καταγράφονται οι γάμοι, οι βαπτίσεις και οι θάνατοι όσων αποτελούν μέλη της ενορίας.
Τα τελευταία όμως χρόνια υπάρχει μία τάση αποστασιοποίησης των πιστών από την ενοριακή λατρευτική ζωή, είτε πρόκειται για συνειδητά θρησκευόμενους είτε για πιο αδιάφορους. Η απουσία εκκλησιαστικού φρονήματος αναπόφευκτα έχει αντίκτυπο στην διαστρέβλωση της εκκλησιολογίας περί ενοριακής ζωής.
Η αναζήτηση ειδυλλιακών τοπίων, ως παράδειγμα, για τη τέλεση του μυστηρίου του γάμου, και όχι ο ενοριακός ναός, είναι ένα δείγμα για τον τρόπο με τον οποίο σήμερα οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τη θέση τους στην ενορία και εν γένει μέσα στην Εκκλησία και τη συμμετοχή στα μυστήριας της. Το να τελέσουμε το μεγάλο μυστήριο της βαπτίσεως εκεί όπου θα στηθεί καλύτερα ο μπουφές ή θα ανεμίζουν τα μπαλόνια και με γνώμονα το καλύτερο δυνατό σκηνικό για τις φωτογραφίες, είναι ενδεικτικό παράδειγμα του πώς αντιλαμβανόμαστε το μυστήριο καθ’ αυτό με λανθασμένα κριτήρια, και πρακτικές εξω-εκκλησιαστικής συμπεριφοράς. Να αναφέρω εδώ δυστυχώς και την έλλειψη παντελούς πνευματικής προετοιμασίας είτε από τους μελλόνυμφους είτε από τους αναδόχους.
Ενδεικτικό χαρακτηριστικό αυτής της άλλοτε αποκλειστικής σχέσης ενοριτών με τη λειτουργική ζωή της ενορίας ειδικά στο νησί μας, την πιστοποιεί η αποφυγή συνάντησης των επιταφίων στη λιτανεία το ξημέρωμα του Μεγάλου Σαββάτου. Οι ενορίτες των δύο ενοριακών ναών βίωναν το πάθος και τη ταφή του Κυρίου ως μοναδικό γεγονός που λάμβανε χώρα μόνο στα στενά όρια της ενορίας τους.
Το ενοριακό βίωμα ξεκινά από την παιδική ηλικία, από το παιχνίδι στη πλατεία του ναού και τις σκανταλιές. Ακολουθεί η συμμετοχή στη θεία λατρεία με τη γιαγιά, τους γονείς και τους φίλους. Έπειτα έρχονται οι κατηχητικές συναντήσεις, ο εκκλησιασμός με το σχολείο και σιγά σιγά στην εφηβική ηλικία ένας ντροπαλός χαιρετισμός όταν ο έφηβος ή η έφηβη συναντά τον ιερέα της ενορίας στο δρόμο. Στην συνέχεια έρχονται η ενηλικίωση, οι σπουδές, η επαγγελματική αποκατάσταση, ο έρωτας και η αγάπη που θα έπρεπε να οδηγούν στο γάμο και στη δημιουργία μιας οικογένειας, μιας κατ’ οίκον εκκλησίας. Αντ’ αυτών, βλέπουμε ανθρώπους που, αν και σε ώριμη ηλικία δεν γνωρίζουν ποια είναι η ενορία τους, εισέρχονται στο ναό και αγνοούν το πως αρμόζει να συμπεριφερθούν, που θα κάτσουν, πως θα σταθούν, και την ίδια ώρα κάποιοι από αυτούς αναλαμβάνουν την μεγάλη αποστολή του να γίνουν ανάδοχοι.
Το ζητούμενο κλείνοντας στη σχέση ενορίας και ενοριτών είναι να γίνουμε πνευματικοί άνθρωποι, δηλαδή κάτοχοι του Αγίου Πνεύματος, και όχι απλά διανοητικά καλλιεργημένοι. Προορισμός κάθε πιστού στην Ορθόδοξη Εκκλησία είναι να φθάσει στη θέωση, να γίνει «θεός κατά χάριν». Το σπουδαίο αυτό έργο καλείται να υπηρετήσει η ενορία πρωτίστως μέσα από τη λειτουργική ζωή αλλά και με το σύνολο των δράσεων που λαμβάνουν χώρα σε αυτή. Να γίνει «εργαστήριον αγιότητος και «ιατρείον πνευματικόν» για κάθε πιστό ενορίτη, αρκεί αυτός να μένει μακριά από προσωποληψίες και διακρίσεις, να νιώθει μέλος αυτής της οικογένειας και ταυτόχρονα αρωγός της, μετέχοντας στην ενοριακή ζωή ορθόδοξα, μέσα στα σημερινά πολιτικά - πολιτισμικά και κοινω¬νικά δεδομένα.
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ !!!
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ