Προεπαναστατικά χρόνια σε Σκόπελο και Σκιάθο | γράφει η Μελαχροινάκη Ηρώ
2023-03-24 20:56:54
Η δράση και η συμβολή της Σκοπέλου και της Σκιάθου στην επανάσταση του 1821 είναι λίγο πολύ γνωστή. Ο δρόμος όμως προς αυτή την επανάσταση στρώθηκε από μια σειρά προεπαναστατικών εξεγέρσεων σε όλη την Ελλάδα, στις οποίες συμμετείχαν τα νησιά μας, Σκιάθος και Σκόπελος, μια σύντομη αναφορά των οποίων θα παρατεθεί στη συνέχεια.
Το 1771, ο ναύαρχος Αλέξιος Ορλώφ , διοικητής του ρωσικού στόλου, μαζί με τον ναύαρχο Σπυριντώφ, κέρδισε τους Τούρκους στο Τσεσμέ, υπό τις οδηγίες του Σκοπελίτη πρωρέα του. Ο Ορλώφ είχε επίσης στο δυναμικό του 100 ναύτες από τη Σκιάθο και τη Σκόπελο, τους οποίους είχε στρατολογήσει ο Λάμπρος Κατσώνης. Ο στόλος του Ορλώφ συνάντησε τον τουρκικό στόλο. Η πολύωρη αυτή μάχη έληξε με τον Ορλώφ νικητή, ο οποίος εξαιτίας των οδηγιών του Σκοπελίτη πρωρέα του, δώρισε μια μεγάλη καμπάνα στην Ιερά μονή Τιμίου Ιωάννη Προδρόμου στη Σκόπελο, που έφερε την υπογραφή ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΟΡΛΩΦ Α΄. Η καμπάνα, εξαιτίας του μεγάλου της μεγέθους ήταν αδύνατον να μεταφερθεί στο μοναστήρι και έτσι τοποθετήθηκε στον Ιερό Ναό της Γεννήσεως του Χριστού, στη χώρα της Σκοπέλου. Η καμπάνα του Ορλόφ έσπασε το 1935, και αντικαταστάθηκε το 1955 από τη σημερινή καμπάνα, που είναι δωρεά του Γ. Νέστορος.
Η Σκόπελος και η Σκιάθος πρωτοστάτησαν στους επαναστατικούς αλλά και σε όλους τους προεπαναστατικούς αγώνες. Η Σκόπελος, παρόλα τα προνόμια αυτοδιοικήσεως που διέθετε, αλλά και τις Συνθήκες των ετών 1774 και 1792, που πρόσφεραν στο νησί μια σχετική αυτοδυναμία και ευμάρεια, δεν δίστασε να αποπειραθεί να συμμετάσχει στην επανάσταση του Νικοτσάρα το 1805. Το ίδιο έπραξε και η Σκιάθος. Το 1806 ο Νικοτσάρας συγκέντρωσε 35 μεγάλα και οπλισμένα πλοία από τη Σκόπελο και 12 από τη Σκιάθο, ώστε να εντείνει τις πειρατικές του επιδρομές , ως τον Ελλήσποντο για να διαβάλει τον Αλή Πασά στα μάτια του Σουλτάνου και να τον εμφανίσει ως ανίκανο να διοικήσει την Ελλάδα. Το 1807 η Σκόπελος αρνείται στην Υψηλή Πύλη την ετήσια αποστολή (φόρος) των 30 ναυτών και οι προεστοί δεν έστειλαν ούτε τους πληρεξούσιούς τους για την ανανέωση των ετήσιων εγγράφων. Η απάντηση από τους Οθωμανούς ήταν να στείλουν στο νησί δυο Μουμπασίρηδες που έφεραν ένα απειλητικό έγγραφο από το Σουλτάνο, ο οποίος ζητούσε τη συμμόρφωση των κατοίκων. Οι Σκοπελίτες και οι Σκιαθίτες που ακολούθησαν το παράδειγμά τους αγνόησαν το Σουλτ’ανο και όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Α. Σάμψων « έψαλλαν με ενθουσιασμό τα επαναστατικά άσματα του Ρ. Φερραίου ανάμεσα στα οποία ήταν και το :
Στη Σκιάθο και τη Σκόπελο ποτέ Κατής δε κραίνει
Γιατί είν’ λημέρι του Σταθά βίγλα του Νικοτσάρα.
Το 1807 οι τούρκοι κινήθηκαν έντονα εναντίον του Σταθά που επέστρεψε στη Σκιάθο και ο Νικοτσάρας στη Σκόπελο, μη μπορώντας και αυτός να αντισταθεί στον τουρκικό στόλο. Το 1808 αποτυχάνει και το επαναστατικό κίνημα του Παπαβλαχάβα και ο Χατζή Σεχρέτης γράφει γι’ αυτόν «εμπήκε μέσα στα Νησιά στου Σκόπελου την χώραν…
Πάλαι του μπήκε ο δαίμονας και τον ανακατεύει
Στη Σκιάθο και στη Σκόπελο καράβια τους γυρεύει…»
Ως το 1810 Σκιάθος και Σκόπελος προσέφεραν μεγάλη βοήθεια στους αρματολούς. Για τα επαναστατικά κινήματα του 1815, ο Τοπάλ Πασάς κάλεσε σε απολογία τα δυο νησιά μας. Ως το 1821 δεν εντοπίζονται άλλες πληροφορίες.
Είμαστε υπερήφανοι ως Έλληνες, ως Σκοπελίτες και Σκιαθίτες. Η δράση των αγωνιστών μας θα πρέπει να μένει ζωντανή στη μνήμη όλων των Ελλήνων.
Χρόνια πολλά Πατρίδα!
*πληροφορίες κειμένου πατέρας Νικόλαος Κασσσανδριανός, Α. Σάμψων Σκόπελος, Ιστορική και Αρχαιολογική Αφήγηση, Σπυρίδωνος Τρικούπη, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Ακαδημία Αθηνών, Δημοσιεύματα του Λαογραφικού Αρχείου, Αριθμ. 7, Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια.
Φωτογραφία skopelos.com
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ