Το αρχαίο όνομα της Αλοννήσου, του νησιού με την πιο μακραίωνη ιστορία στο Αιγαίο, ήταν Ικός ή Ίκος και πιστοποιείται από τους αρχαίους γεωγράφους Σκύλακα και Στράβωνα αλλά και απ’ τον Ηρόδοτο. Η λέξη βγαίνει από τη ρίζα ικ και με τη σημασία: διεύθυνση, πορεία, δρόμος. Το όνομα Ίκος αναφέρεται για τελευταία φορά το 2ο αιώνα μ.Χ από το Φιλίστρατο. Στη συνέχεια, άγνωστο πότε ακριβώς, ονομάστηκε (η) Λιαδρόμια, κατά το Διαπόρια (Διάποροι νήσοι), από τη λέξη διάδρομος (τον 15ο αιώνα το συναντάμε στους χάρτες και με το όνομα Dromos) και τη μεταβολή από το λαό του δ σε λ. Οι ονομασίες Ηλιοδρόμια ή Χελιδρόμια θεωρούνται πλαστές, ότι προέκυψαν δηλαδή από «δήθεν εξελληνισμό». Προσωπικά δε, θέλω να πιστεύω πως οι λέξεις προήλθαν απ’ τον ήλιο που αναδύεται μέσα απ’ τη θάλασσα ανατολικά της Αλοννήσου! Το παράδοξο όμως έως εδώ, είναι πως το όνομα Αλόννησος αναφέρεται παράλληλα σε διάφορες πηγές (πχ στο λόγο «περί Αλοννήσου» το 342 π.Χ του Δημοσθένη ή του Ηγίσιππου). Ο Στράβων μάλιστα, αναφερόμενος στα Γεωγραφικά του στους νήσους των Μαγνήτων, σημειώνει δίπλα στη Σκιάθο την Πεπάρηθο και τη Σκύρο, την Αλόννησο και την Ίκο, θεωρώντας πως αποτελούν ξεχωριστά νησιά και όντως ήταν! Βασιζόμενοι στην αναφορά του Στράβωνα, σύγχρονοι ερευνητές απέδειξαν ότι κατά την αρχαία εποχή η σημερινή Αλόννησος ονομαζόταν «Ίκος» και το όνομα «Αλόννησος» συνδεόταν με το νησί Κυρά Παναγιά , το μεγαλύτερο από τα ερημονήσια των Βορείων Σποράδων που λέγεται και Πελαγονήσι (παρόμοιο όνομα) κι όπου θα μπορούσαν να σταθμεύσουν οι στόλοι των αρχαίων. Το 1836 όμως επί Όθωνα, το τότε Υπουργείο Εσωτερικών σε αντικατάσταση του προηγουμένου ονόματος Λιαδρόμια ή Ηλιοδρόμια, καθώς έτσι αναφερόταν στη Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του 1828, έδωσε από λάθος στο νησί το όνομα Αλόννησος το οποίο και διατηρείται ως σήμερα. Η ετυμολογία του ονόματος είναι η εξής: ΑΛΟΝΝΗΣΟΣ <Ἁλόσ-νησος < ἁλς (γεν. ἁλός= αλάτι) + νήσος [το «σ» τρέπεται σε «ν», όπως και στην λέξη «Πελοπόννησος»], δηλαδή νήσος του αλατιού. Κατά μια άλλη εκδοχή το όνομα προέρχεται από τη λέξη «αλς» (θάλασσα), δηλαδή «θαλασσονήσι». Κατά μια τρίτη (C Fredrich “Halonessos’’ 1905), από το αλών και νήσος, δηλαδή απ’ το τοπωνύμιο του νησιού Αλωνίσι που όμως είναι παραφθορά του Αλωνίτσι (Αλωνάκι). Κατ’ άλλους το αλών+ νήσος σημαίνει χθαμαλή νήσος. Τέλος αξίζει να σημειώσουμε πως πολλοί γράφουν το όνομα λανθασμένα με δύο λ ή δύο σ ή και με ένα ν. Ωστόσο, από την αρχαιότητα γράφεται με δύο ν γιατί η πιο πιθανή εκδοχή είναι να προέρχεται από το αλς ή το αλός + νήσος και το σ μετατρέπεται σε ν μπροστά από ν.