Ο καρκίνος του μαστού είναι ο διαχρονικός εχθρός κάθε γυναίκας σε όλες τις χώρες του κόσμου. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο περισσότερες από 1,7 εκατομμύρια γυναίκες θα νοσήσουν και 187.000 θα πεθάνουν από καρκίνο του μαστού. Η επιβίωση των γυναικών εξαρτάται από το στάδιο της νόσου κατά τη διάγνωση, την ηλικία των γυναικών αλλά και τη θεραπευτική προσέγγιση. Ο καρκίνος που διαγιγνώσκεται σε μη διηθητική μορφή (στάδιο 0) ή σε πολύ πρώιμο στάδιο (στάδιο I-II) έχει εξαιρετική πρόγνωση και η επιβίωση των γυναικών φτάνει σε ποσοστό το 100%. Η ηλικία των γυναικών κατά την εμφάνιση του καρκίνου είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τη θεραπεία και την επιβίωση. Είναι γεγονός ότι όσο αυξάνεται η ηλικία των γυναικών τόσο περισσότερο κινδυνεύουν να νοσήσουν από καρκίνο του μαστού. Εάν και ο καρκίνος του μαστού εμφανίζεται σε μικρότερο ποσοστό στις ηλικίες 30-40 ετών ωστόσο τείνει να είναι πιο επιθετικός, να αυξάνεται γρήγορα σε μέγεθος και συχνά να οφείλεται σε γονιδιακές μεταλλάξεις αυξάνοντας τον κίνδυνο για εμφάνιση δεύτερου καρκίνου στο μαστό αλλά και καρκίνου των ωοθηκών. Επιπλέον, καθώς οι νέες γυναίκες είναι ανυποψίαστες και δεν υποβάλλονται τακτικά σε προληπτικό έλεγχο ανακαλύπτουν τον καρκίνο σε προχωρημένο στάδιο. Σύμφωνα με τις στατιστικές του Διεθνούς Οργανισμού Υγείας (WHO) η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού τα τελευταία 50 χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά. Παράλληλα όμως έχει αυξηθεί σημαντικά και αριθμός των γυναικών που επιβιώνουν και θεραπεύονται πλήρως. Οι εκστρατείες ενημέρωσης, η γενικότερη ευαισθητοποίηση των γυναικών σε θέματα που αφορούν στην υγεία τους και η ένταξή τους σε προγράμματα προληπτικού ελέγχου είχε ως αποτέλεσμα την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού σε πρώιμο στάδιο. Ταυτόχρονα η εξέλιξη των απεικονιστικών μεθόδων, οι σύγχρονες φαρμακευτικές θεραπείες και τα προηγμένης τεχνολογίας ακτινοθεραπευτικά μηχανήματα βοήθησαν στην αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Η χειρουργική θεραπεία του καρκίνου του μαστού τα τελευταία χρόνια έγινε πιο συντηρητική. Η μαστεκτομή έχει αντικατασταθεί από την απλή ογκεκτομή ή την τεταρτεκτομή του μαστού. Η ογκοπλαστική έχει ενσωματωθεί στην ογκολογική χειρουργική του καρκίνου του μαστού συνδυάζοντας την θεραπεία με το καλό αισθητικό αποτέλεσμα. Η ογκοπλαστική περιλαμβάνει μία σειρά από τεχνικές αναδιανομής και μετάθεσης του μαστικού ιστού ώστε να αποκατασταθεί το σχήμα και ο όγκος του χειρουργημένου μαστού. Επιπλέον περιλαμβάνει και τεχνικές πλαστικής χειρουργικής για τη διόρθωση της ασυμμετρίας που δημιουργείται στον άλλο μαστό. Ακόμα και στις περιπτώσεις που επιλέγεται η μαστεκτομή, ο χειρουργημένος μαστός αποκαθίσταται πλήρως. Μοντέρνες τεχνικές ανάπλασης με χρήση ειδικών υλικών (διατατήρες ιστών, ενθέματα σιλικόνης, βιοσυνθετικά πλέγματα) αλλά και αυτόλογων ιστών (μυοδερματικοί κρημνοί, μεταφορά λίπους) προσφέρουν στον ειδικό χειρουργό τη δυνατότητα να ανακτήσει πλήρως το χειρουργημένο μαστό και στη γυναίκα την εικόνα του τραυματισμένου σώματός της. Η αποκατάσταση του μαστού ολοκληρώνεται με την αναδημιουργία θηλής και θηλαίας άλω με το ιατρικό τατουάζ θηλής. Παρά τις σύγχρονες φαρμακευτικές και χειρουργικές θεραπείες η γυναίκα με καρκίνο του μαστού έχει ακόμη να αντιμετωπίσει το χειρουργικό τραύμα: την αλλαγή του μαστού της, τον φόβο απόρριψης από το σύντροφο, την απώλεια της θηλυκότητας. Πολλές γυναίκες μετά από θεραπεία αισθάνονται δυσαρέσκεια με την εμφάνισή τους, απροθυμία να δουν γυμνό το σώμα τους, δυσκολεύονται να εξοικειωθούν με την εικόνα τους και βιώνουν έντονα καταθλιπτικά συμπτώματα. Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Η εμπειρία του καρκίνου δεν είναι μόνο αρνητική. Με την επιστημονικά ενδεδειγμένη ψυχολογική υποστήριξη μπορεί να γίνει το θετικό ορόσημο μιας νέας αρχής. Η ψυχολογική προσαρμογή δίνει τη δυνατότητα στη γυναίκα να επαναπροσδιορίσει την ίδια της τη ζωή: Να αλλάξει προτεραιότητες στη ζωή της θέτοντας νέους στόχους και σκοπούς πιο ουσιώδεις, βελτιώνοντας τις ατομικές της επιδιώξεις και δεξιότητες. Να ενισχύσει την πνευματικότητα και την κοινωνικότητά της. Να δημιουργήσει στενότερους δεσμούς με ανθρώπους. Η γυναίκα που βρίσκεται αντιμέτωπη με τον καρκίνο του μαστού -το διαχρονικό της εχθρό- έχει στη διάθεσή της τα όπλα να τον νικήσει. Η ψυχική δύναμη με την οποία την προίκισε η φύση γίνεται το σπαθί της. Η θέληση για ζωή γίνεται η ασπίδα της. Το αίσθημα ευθύνης απέναντι στην οικογένεια την κάνει μαχητική και ατρόμητη. Η ομορφιά της σβήνει τα σημάδια της μάχης. Σε αυτή τη μάχη όμως χρειάζεται και συμμάχους. Σύμμαχος και συνοδοιπόρος πρέπει να είναι ο γιατρός της. Η σχέση που αναπτύσσεται με τον θεράποντα ιατρό είναι σχέση ζωής που πρέπει να βασίζεται στην ειλικρίνεια, την εμπιστοσύνη, τη συναισθηματική αμοιβαιότητα και ασφάλεια. Σύμμαχος και συνοδοιπόρος πρέπει να είναι ο σύντροφος που θα σταθεί δίπλα της σε κάθε στάδιο της θεραπείας με στοργή και αφοσίωση. Σύμμαχοί της είναι τα παιδιά της που θα την φροντίσουν, θα την εμψυχώσουν και θα αναλάβουν κάποιες ή και όλες τις ευθύνες που η ίδια είχε μέχρι τώρα επωμιστεί. Σύμμαχος και συνοδοιπόρος πρέπει να είναι το φιλικό της περιβάλλον, το επαγγελματικό της περιβάλλον, το κοινωνικό της περιβάλλον αλλά και οργανώσεις ή/και ομάδες γυναικών που βίωσαν την ίδια νόσο. Η γυναίκα που αντιμετωπίζει έναν καρκίνο δεν έχει ανάγκη τη λύπη και τη συμπόνια κανενός. Έχει ανάγκη όμως την ελπίδα, το θάρρος, την κατανόηση, και την αγάπη όλων. Η γυναίκα είναι το στήριγμα της κοινωνίας και όταν νοσεί τότε όλη η κοινωνία οφείλει να γίνει το στήριγμά της. *Η Νατάσα Παζαΐτη είναι Γενική Χειρουργός-Ειδική Χειρουργός Μαστού. Ειδική στην Ογκολογική και Επανορθωτική Χειρουργική του Μαστού. *Το άρθρο γράφτηκε για το ΑΠΕ-ΜΠΕ με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας.