Όσο και αν εκπλαγείς την πρώτη φορά που θα συμβεί, πάντα υπάρχουν τρόποι να το αντιληφθείς, να το καταλάβεις αλλά και να βοηθήσεις το παιδί να επιλέγει πάντα την ειλικρίνεια.

Γιατί λένε ψέματα όμως; Άλλες φορές για να καλύψουν κάτι που έκαναν ώστε να μην μπλέξουν και άλλες για να δουν πώς αντιδράς όταν σου λένε ψέματα. Ένας συνήθης λόγος είναι για να πάρουν αυτό που θέλουν. ‘Γιαγιά, η μαμά μου με αφήνει να τρώω γλυκό πριν από το μεσημεριανό’. Επίσης, θέλουν να κερδίσουν την προσοχή σου, ακόμα και όταν γνωρίζουν ότι ξέρεις την αλήθεια. Πότε ξεκινούν τα ψέματα; Η ηλικία που αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι δεν διαβάζεις το μυαλό τους, είναι γύρω στα 3. Από 4-6, τα ψέματα βελτιώνονται με το σωστό τόνο στη φωνή και τις εκφράσεις του προσώπου. Εφόσον πλησιάζουν τη σχολική ηλικία, τα ψέματα γίνονται και πιο σύνθετα αφού είναι σε θέση να ξέρουν πιο δύσκολες λέξεις. Στα 8, μπορούν να το κάνουν πολύ άνετα χωρίς να τους αντιληφθεί κανείς. Λευκά ψεύδη: καθώς μεγαλώνουν, τους εξηγείς ότι δεν πειράζει να πουν ότι τους αρέσει ένα δώρο ενώ το απεχθάνονται. Με αυτόν τον τρόπο, μαθαίνουν ότι καλό είναι να μην πληγώνουμε τους άλλους ενώ μας δείχνουν ενδιαφέρον και κάνουν κάτι καλό για εμάς. Παρόλα αυτά, ακόμα και τα λευκά ψεύδη έχουν τα όριά τους. Αν το κάνεις συνέχεια, γίνονται κανονικά ψέματα και το παιδί ακολουθεί το παράδειγμά σου. Πώς να το ενθαρρύνεις να επιλέγει την ειλικρίνεια:

• Αν το παιδί εφευρίσκει μία ιστορία για κάτι, μπορείς να του πεις: ‘τέλεια ιστορία, θα μπορούσαμε να την κάνουμε βιβλίο’. Αυτό ενθαρρύνει  τη φαντασία του αλλά όχι τα ψέματα.
• Κάνε το παιδί να αποφεύγει να λέει ψέματα. Αν έχυσε το γάλα και το ρωτήσεις ευθέως εάν το έκανε, μάλλον θα αρνηθεί. Αντιθέτως, πες του ότι ‘αφού έπεσε το γάλα, ας το μαζέψουμε’.
• Αν το παιδί, λέει συχνά υπερβολικές ιστορίες με δικά του κατορθώματα, σημαίνει ότι δεν το επαινείς αρκετά. Άρχισε να το κάνεις περισσότερο ώστε να μην έχει την ανάγκη να λέει ‘φουσκωμένες’ ιστορίες.
• Θέσε κανόνες για το τι επιτρέπεται και τι όχι αλλά και συνέπειες των πράξεων.
• Όταν παραδέχεται ότι έκανε λάθος ή είπε ψέματα, μην ξεχνάς να το επιβραβεύεις για αυτή του την πράξη.