Η Αλόννησος, ένα νησί που εδώ και δεκαετίες δοκιμάζει την υπομονή των κατοίκων και των επισκεπτών του με μια και μοναδική, προβληματική πύλη εισόδου, βλέπει για ακόμη μια φορά το μεγάλο της λιμενικό όνειρο να σέρνεται. Το λιμάνι στον όρμο Σπαρτίνες, έργο ώριμο, μελετημένο και τεχνικά τεκμηριωμένο, παραμένει ανεκτέλεστο, παρότι συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά που θα το καθιστούσαν ασφαλές, λειτουργικό και αναπτυξιακό.

Γιατί οι Σπαρτίνες;

Ο όρμος Σπαρτίνες διαθέτει φυσική προστασία από τους βοριάδες χάρη στη γεωγραφική του διαμόρφωση και στη γειτνίαση με τη νησίδα Περιστέρα. Με βάθος που επιτρέπει τον ελλιμενισμό σύγχρονων Ε/Γ–Ο/Γ πλοίων, ευρύχωρη λιμενολεκάνη και δυνατότητα ανάπτυξης κρηπιδωμάτων μήκους άνω των 120 μέτρων, το σημείο θεωρείται από ειδικούς και πλοιάρχους πολύ καταλληλότερο από το Πατητήρι.

Η υπάρχουσα πρόβλεψη περιλαμβάνει:

• Κρηπιδώματα για πλοία τύπου “Sporades express” αλλά και 2 ταχύπλοα.
• Βάθος 6,5 μ. για ασφαλή προσέγγιση μεσαίων και μεγάλων σκαφών.
• Υποδομές ύδρευσης, ηλεκτροδότησης, φωτισμού.
• Χώρους στάθμευσης και σύνδεση με το οδικό δίκτυο για αποσυμφόρηση του Πατητηρίου.
• Κυματοθραύστη και αντιδιαβρωτικά έργα για αντοχή σε ισχυρούς και θυελλώδεις ανέμους.

Το προβληματικό Πατητήρι

Το σημερινό λιμάνι της Αλοννήσου, στο Πατητήρι, χαρακτηρίζεται «προβληματικό» από την Πανελλήνια Ένωση Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού. Το δαπανηρό βάθος, η στενή λιμενολεκάνη και η έκθεσή του σε καιρούς με συγκεκριμένη διεύθυνση ανέμου καθιστούν την προσέγγιση και παραμονή πλοίων επικίνδυνη.

Πρόσφατα, πλοίο παρασύρθηκε από τη θέση πρόσδεσής του λόγω θραύσης κάβου, ενώ επιβάτες και οχήματα βρίσκονταν εν κινήσει προς επιβίβαση — περιστατικό που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε τραγωδία.

Μετά το περιστατικό ο ΥΝΑΝΠ ζήτησε την καρατόμηση του Λιμενάρχη και υποσχέθηκε χρηματοδότηση 3 εκ Λιμενικά έργα για την αναβάθμιση του προβληματικού Λιμένα στο Πατητήρι που είναι σταγόνα στον ωκεανό.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις λόγω του μεγάλου βάθους (20-25 μέτρων) η κατασκευή θα είναι ασταθής με κίνδυνο κατάρευσης λόγω διάβρωσης το δε κόστος θα ξεπεράσει τα 25 εκατομμύρια.

Η μελετητική ωριμότητα

Η υπόθεση Σπαρτίνες δεν είναι ένα ακόμα άγουρο σχέδιο στο χαρτί. Έχουν ολοκληρωθεί 14 μελέτες: γεωλογικές, ακτομηχανικές, κυματικής διείσδυσης, τοπογραφικές, οδοποιίας, περιβαλλοντικές, μελέτη σκοπιμότητας και οριστική μελέτη λιμενικών έργων.

Η Περιφέρεια Θεσσαλίας και ο Δήμος Αλοννήσου έχουν υπογράψει προγραμματική σύμβαση για θεώρηση και επικαιροποίηση των μελετών, και έχουν δαπανηθεί πολύ μεγάλα ποσά για την εκπόνηση τους ενώ από το 2022 υπάρχει κατατεθειμένη πρόταση στο Υπουργείο Ναυτιλίας για την κατασκευή του λιμανιού.

Τι έχει παγώσει την υλοποίηση;

Παρά την τεχνική και αδειοδοτική ωριμότητα, το έργο παραμένει τρία χρόνια «στον πάγο». Οι λόγοι:

1. Γραφειοκρατική αδράνεια – η πρόταση του 2022 παραμένει χωρίς επίσημη απάντηση από το Υπουργείο Ναυτιλίας.
2. Πολιτική αδιαφορία – εναλλαγές κυβερνήσεων και προτεραιοτήτων, με το έργο να μην εντάσσεται σε κανένα χρηματοδοτικό εργαλείο, παρότι υπάρχει δυνατότητα μέσω ΟΧΕ Σποράδων και Περιφέρειας Θεσσαλίας.
3. Τοπικές αντιθέσεις – η διαχρονική αντιπαράθεση δημοτικής αρχής και αντιπολίτευσης φαίνεται να έχει υποβαθμίσει την πολιτική πίεση για το έργο. 
4. Έλλειψη συντονισμού Περιφέρειας – Δήμου – Υπουργείων – χωρίς ενιαία στρατηγική, οι μελέτες μένουν σε συρτάρια αντί να μετατραπούν σε διαγωνισμούς και εργοτάξια.
5. Μη αξιοποίηση διαθέσιμης πρόσκλησης χρηματοδότησης – από τις 20 Οκτωβρίου 2023 είναι ενεργή η Πρόσκληση με τίτλο “Ανάπτυξη Νησιωτικών Λιμενικών Υποδομών” (ΚΩΔ. 8.1.1) στο πλαίσιο της Δράσης 8.1 του Προγράμματος «Μεταφορές» 2021–2027 (ΑΠ ΕΥΔ: ΕΥΔ/ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 4632/20-10-2023), η οποία θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει πλήρως το έργο. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, δεν έχει κατατεθεί πρόταση για τις Σπαρτίνες.

Κοινωνική και οικονομική σημασία

Η λειτουργία λιμανιού στις Σπαρτίνες θα:

• Αποσυμφορήσει το Πατητήρι από επιβατικό και εμπορικό φόρτο.
• Εξασφαλίσει ασφαλή προσέγγιση πλοίων όλο τον χρόνο.
• Διευκολύνει την τροφοδοσία του νησιού και τη μεταφορά υλικών.
• Ενισχύσει τον τουρισμό με τακτικότερα και πιο αξιόπιστα δρομολόγια.
• Δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και έσοδα.

Το στοίχημα της υλοποίησης

Η Αλόννησος δεν αντέχει άλλο να βλέπει ώριμα έργα να χάνονται στις συμπληγάδες της αδράνειας και των προσωπικών επιλογών του εκάστοτε Δημάρχου και των φίλων του. Το λιμάνι στις Σπαρτίνες είναι έτοιμο να προχωρήσει — αν υπάρξει πολιτική βούληση, χρηματοδοτική ένταξη και αποφασιστικότητα. Διαφορετικά, το επόμενο σοβαρό περιστατικό στο Πατητήρι δεν θα είναι «παραλίγο τραγωδία», αλλά τραγωδία κανονική.