Την 25η Ιανουαρίου η Αγία μας Εκκλησία τιμά τη μνήμη του μεγάλου Πατέρα Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου (329–390 μ.Χ.). Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες πνευματικές μορφές της χριστιανικής αρχαιότητας. Ο Άγιος Γρηγόριος δε διακρίθηκε μόνο ως μεγάλος θεολόγος αλλά και ως ποιητής. Η λογοτεχνική του παραγωγή περιλαμβάνει ύμνους, ποιήματα και επιγράμματα και συνιστά μία από τις σημαντικότερες εκφράσεις της πρώιμης χριστιανικής ποίησης.

 

 

Ο Άγιος Γρηγόριος, εκτός από τη θεολογική του δράση, χρησιμοποίησε την ποίηση για να εκφράσει τις προσωπικές του σκέψεις, τις θεολογικές του θέσεις και τις πνευματικές του εμπειρίες. Το ποιητικό του έργο, γραμμένο κυρίως στην αρχαία ελληνική, περιλαμβάνει περίπου 17.000 στίχους, διανεμημένους σε διάφορα είδη, όπως: Διδακτικά ποιήματα που ασχολούνται με θεολογικά και ηθικά θέματα,επικήδεια και προσωπικά ποιήματα που εκφράζουν τις προσωπικές του δυσκολίες, τη μοναξιά και την αγάπη του για την ησυχία και ποιήματα που τιμούν τον Θεό και τους αγίους.

 

 

Ο Άγιος Γρηγόριος, επηρεασμένος από την κλασική ελληνική παράδοση και τη χριστιανική του πίστη, ένωσε τη θεολογία με την ποιητική τέχνη. Βασικά χαρακτηριστικά του έργου του είναι: η βαθιά θεολογική σκέψη όπου μέσα από την ποίησή του,ανέπτυξε δογματικές θέσεις για την Τριάδα, τη θεότητα του Χριστού και τη σωτηρία. 

Πολλά από τα ποιήματά του αντικατοπτρίζουν τον εσωτερικό του αγώνα και τη βαθιά του πίστη ως προσωπική έκφραση καθώς και έργα με

κλασική επιρροή των οποίων η δομή, η γλώσσα και οι αναφορές του αποκαλύπτουν τη βαθιά του γνώση της αρχαίας ελληνικής ποίησης.

 

 

 

Το ποιητικό έργο του Αγίου Γρηγορίου κατέχει κεντρική θέση στη χριστιανική λογοτεχνία, διότι γεφυρώνει την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά με τη χριστιανική πίστη. Πολλοί μελετητές το θεωρούν ως μία πρώιμη μορφή χριστιανικής υμνογραφίας, που επηρέασε μεταγενέστερους ποιητές, όπως τον Ρωμανό τον Μελωδό.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από την ποίησή του είναι το εξής:

«Ψυχήν καθαρεύουσαν αγνείᾳ σώματος,

θύσανον ἐπιφέρωσιν ἀρετῶν ἔργα»

(Ψυχή καθαρή με αγνότητα του σώματος,

προσφέρει στεφάνι με έργα αρετής).

 

 

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος δεν υπήρξε μόνο ένας κορυφαίος θεολόγος αλλά και ένας εμπνευσμένος ποιητής, που ενσωμάτωσε την κλασική ελληνική παράδοση στη χριστιανική σκέψη. Μέσα από το έργο του αναδεικνύεται η πνευματική δύναμη της ποίησης ως μέσο θεολογικής διδασκαλίας και προσωπικής εξομολόγησης.

 

 

 

• Γρηγόριος ο Θεολόγος. Ποιήματα Θεολογικά. Επιμ. Χρ. Καραγιάννης. Θεσσαλονίκη: Πουρναράς, 1995.

• McGuckin, John A. St. Gregory of Nazianzus: An Intellectual Biography. New York: St Vladimir`s Seminary Press, 2001.

• Παπαδόπουλος, Κωνσταντίνος. «Η Ποίηση του Γρηγορίου Ναζιανζηνού». Θεολογία, τ. 73, 2002.

• Norris, Frederick W. Faith Gives Fullness to Reasoning: The Five Theological Orations of Gregory Nazianzen. Brill, 1991.