Η Αλόννησος είναι κατάφυτη από πεύκα (Pinus halepensis), ανάμεσα στα οποία παρεμβάλλονται ελαιώνες και αμπέλια, ενώ στη βόρεια πλευρά του νησιού επικρατεί η μακία βλάστηση. Αγριελιές, σφενδάμια, θαμνοκυπάρισσα, κουμαριές, σχίνα, πουρνάρια, ρείκια και κουτσουπιές είναι ένα ελάχιστο δείγμα από τα 1.000 και πλέον είδη και υποείδη που έχουν καταγραφεί και ευδοκιμούν στις Βόρειες Σποράδες. Τα λιβάδια Ποσειδωνίας και το καθεστώς προστασίας είναι οι αιτίες για τον εξαιρετικό πλούτο της θαλάσσιας ζωής στην περιοχή, όπου εκτός από τις φώκιες έχουν παρατηρηθεί σημαντικοί πληθυσμοί δελφινιών, φάλαινες, τόνοι και ξιφίες. Πολύ σημαντική είναι επίσης η ορνιθοπανίδα της περιοχής, γι’ αυτό και η περιοχή του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου και η ανατολική Σκόπελος έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 και έχουν χαρακτηριστεί Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά. Ανάμεσα στα είδη που φωλιάζουν εδώ ξεχωρίζουν ορισμένα είδη αρπακτικών (μαυροπετρίτες, πετρίτες, σπιζαετοί, φιδαετοί) καθώς και αρκετά θαλασσοπούλια (θαλασσοκόρακες, αιγαιόγλαροι, αρτέμηδες). Τα νησιά αυτά βρίσκονται πάνω στο μεταναστευτικό διάδρομο του Αιγαίου και συγκεντρώνουν χιλιάδες πουλιά κατά τις μεταναστευτικές περιόδους.

Στις πεζοπορικές διαδρομές που ακολουθούν, έχουμε δώσει την επίσημη κοινοτική αρίθμηση από μια παλιά σηματοδότηση που είχε γίνει, η οποία δυστυχώς δεν έχει συντηρηθεί και σε πολλά σημεία είναι κατεστραμμένη.

Διαδρομή 1: Χώρα – Παραλία Μικρός Μουρτιάς 1,5 χιλιόμετρα, 35΄

Είναι μια πολύ ευχάριστη πεζοπορική διαδρομή με ωραία θέα στο πέλαγος, σε ένα θαυμάσιο παλιό καλντερίμι που συνδέει τη Χώρα με το παλιό λιμάνι της, τον όρμο Μικρό Μουρτιά. Ξεκινώντας από τη στάση του λεωφορείου στην είσοδο της Χώρας, διασχίζετε τη Χώρα από το κεντρικό καλντερίμι, μέχρι την ταβέρνα «Μένη», όπου στρίβετε αριστερά. Περνάτε τον παλιό ναό του Αγίου Δημητρίου, μετά περνάτε δίπλα από το παλιό σχολείο, στρίβετε δεξιά, και πλέον κατηφορίζετε στο καλντερίμι, στην πλαγιά του λόφου, για να καταλήξετε, μετά από περίπου 1 χιλιόμετρο, στην παραλία του Μικρού Μουρτιά.

Διαδρομή 4: Πατητήρι – Χώρα 2,4 χιλιόμετρα, 1 ώρα

Από το παλιό καλντερίμι με το οποίο επικοινωνούσε η Χώρα με το λιμάνι της, το Πατητήρι, διασώζεται ένα μεγάλο τμήμα του που προσφέρει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να απολαύσει μια εξαιρετική πεζοπορία από το λιμάνι ως τη Χώρα ή αντίστροφα. Ξεκινώντας από το λιμάνι, ακολουθείτε τον δυτικό ασφαλτόδρομο του Πατητηριού που ανηφορίζει προς τα βόρεια. Θα περάσετε το βενζινάδικο στα δεξιά σας και λίγο παρακάτω (συνολικά 550 μέτρα από το λιμάνι) θα στρίψετε αριστερά (δυτικά) στο δρόμο που θα δείτε και την πινακίδα που γράφει «Χώρα».

Έπειτα από 300 μέτρα συναντάτε πάλι χωματόδρομο τον οποίο και ακολουθείτε προς τα αριστερά (βόρεια), στη φυσική προέκταση του μονοπατιού. Ύστερα από 100 μέτρα θα συναντήσετε συρμάτινη περίφραξη με μια πόρτα στα αριστερά σας, πίσω από την οποία ξεκινάει το μονοπάτι που οδηγεί στο ξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων. Για να φτάσετε στην παραλία Μεγάλη Άμμος θα πρέπει να συνεχίσετε ευθεία στο μονοπάτι. Έπειτα από λίγα μέτρα θα συναντήσετε ακόμα δύο συρμάτινες περιφράξεις με σιδερένιες πόρτες – η μία μπροστά σας και η άλλη στα δεξιά. Επιλέγετε τη δεξιά πόρτα και συνεχίζετε σε μονοπάτι για άλλα 100 μέτρα, ώσπου συναντάτε και άλλη περίφραξη με πόρτα στα αριστερά σας. Η παραλία δεν φαίνεται ακόμη αλλά βρίσκεται πολύ κοντά σας, μετά την επόμενη αριστερή στροφή. Αν θέλετε να πάτε στους Αγίους Αναργύρους θα πρέπει να επιστρέψετε στη διακλάδωση που προαναφέρθηκε και να ακολουθήσετε πορεία προς τα αριστερά (δυτικά) ακριβώς πίσω από τη σιδερένια πόρτα της περίφραξης. Στα πρώτα 40 μέτρα το μονοπάτι είναι ανηφορικό, στη συνέχεια όμως κατηφορίζει σταθερά. Στη συνέχεια θα μπείτε σε χωματόδρομο ο οποίος διακλαδίζεται κι εσείς ακολουθείτε το δεξιό (δυτικό) σκέλος μέχρι το τέρμα του, έπειτα από 200 μέτρα. Εκεί θα δείτε στα αριστερά σας τη χαρακτηριστική κίτρινη ταμπέλα, που σηματοδοτεί το μονοπάτι #5. Η πορεία στη συνέχεια είναι ανηφορική, μέχρι να φτάσετε στην πλακόστρωτη αυλή και στα δύο εκκλησάκια των Αγίων Αναργύρων (το παλαιότερο και το νεότερο). Η θέα από το σημείο αυτό, προς τη θάλασσα, είναι πολύ όμορφη. Ακριβώς πίσω από το νεότερο εκκλησάκι το μονοπάτι διακλαδίζεται: το δεξιό σκέλος (προς τη μεριά της θάλασσας) καταλήγει σε έναν χωματόδρομο που οδηγεί προς τη Βότση, ενώ το αριστερό σκέλος (προς τη μεριά του βουνού) καταλήγει στο δασικό δρόμο όπου στρίβετε αριστερά και μετά από λίγο φτάνετε στην κρήνη Πέντε Βρύσες, όπου ακολουθείτε το μονοπάτι προς τα νότια για να επιστρέψετε στην αφετηρία αυτής της διαδρομής.

Διαδρομή 6: Άγιος Κωνσταντίνος – Μεγάλο Χωράφι 3 χιλιόμετρα, 1 ώρα και 20΄

Το μονοπάτι ξεκινάει σχεδόν από το σημείο όπου τερματίζει το μονοπάτι #13. Αφού διασχίσετε κάθετα τον χωματόδρομο, θα συναντήσετε ένα ξύλινο κιόσκι. Ακριβώς πίσω από το κιόσκι υπάρχουν δύο πινακίδες που σας κατευθύνουν η μία προς Κόκκινη Αγκόρτζα και η άλλη προς Μεγάλο Χωράφι. Η αφετηρία του μονοπατιού βρίσκεται 5 μέτρα δεξιά από τις πινακίδες. Έπειτα από 50 μέτρα θα συναντήσετε πάγκους με τραπέζι, όπου μπορείτε να καθίσετε απολαμβάνοντας την υπέροχη θέα προς τα δυτικά. Στο σημείο υπάρχει και μια μικρή κίτρινη ταμπέλα με τον αριθμό 6. Το μονοπάτι είναι συνεχώς κατηφορικό, με πολύ καθαρό ίχνος, μέσα στο δάσος. Τερματίζει στο σημείο που θα συναντήσετε μια μικρή στάνη στα δεξιά σας και έναν πλατύ χωματόδρομο από τον οποίο ξεκινούν τα μονοπάτια #14, #7 και #8.

Διαδρομή 7: Μεγάλο Χωράφι – Τσουφωτό Πουρνάρι 1,9 χιλιόμετρα, 50΄

Η αφετηρία του μονοπατιού βρίσκεται ακριβώς δίπλα σε αυτήν του μονοπατιού προς Καστράκι. Χαρακτηριστικά της διαδρομής είναι η πυκνή βλάστηση και η απότομη κατηφόρα. Από την αρχή του ακόμη, το μονοπάτι είναι στενό, γεγονός που επιβάλλει να κινείστε ο ένας πίσω απ’ τον άλλον, αφού στα δεξιά σας υπάρχει γκρεμός. Επιπλέον, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή επειδή σε ορισμένα σημεία του είναι ολισθηρό και επικίνδυνο λόγω κλίσης. Το μονοπάτι τερματίζει στο χωματόδρομο, ανατολικά από τον Μακρύ Κάβο και απέναντι από τη νησίδα Σταυρός.

Διαδρομή 8: Μεγάλο Χωράφι – Καστράκι 1,7 χιλιόμετρα, 40΄

Αν θέλετε να συνεχίσετε την πεζοπορία μετά την κατάληξη του μονοπατιού #6 στο Μεγάλο Χωράφι, ακολουθείτε το χωματόδρομο προς τα νότια, και 100 μέτρα παρακάτω θα δείτε την πινακίδα του μονοπατιού #8. Το μονοπάτι #8 χαρακτηρίζεται από την πυκνή βλάστηση, γεγονός που το κάνει σχετικά δύσβατο σε ορισμένα σημεία. Σε γενικές γραμμές είναι κατηφορικό, ενώ σταδιακά στενεύει, μέχρι το σημείο που συναντάει ένα ξέφωτο. Στα δεξιά σας θα παρατηρήσετε τα ερείπια παλιών οχυρώσεων, στις οποίες οφείλεται και το όνομα της περιοχής (Καστράκι). Αν συνεχίσετε ευθεία από το ξέφωτο, θα συναντήσετε το χωματόδρομο που φεύγει ανηφορικά και αριστερά, η νότια προέκταση του οποίου θα σας οδηγήσει στον κεντρικό ασφαλτόδρομο του νησιού.

Διαδρομές 9/10: Ρέματα – Άγιος Πέτρος;: 2,8 χιλιόμετρα, 1 ώρα και 15΄

Η αφετηρία του βρίσκεται στην περιοχή Ρέματα, πάνω στον κεντρικό ασφαλτόδρομο, στα δεξιά καθώς κατευθύνεστε βόρεια, από τη Βότση προς τη Στενή Βάλα. Εντοπίζεται εύκολα, με τη χαρακτηριστική κίτρινη πινακίδα που σηματοδοτεί τη διαδρομή. Η διαδρομή είναι πολύ ευχάριστη, στην αρχή μέσα από πυκνή βλάστηση και μετά μέσα από κτήματα και πλαγιές με θαμνώδη βλάστηση. Σε 600 μέτρα θα συναντήσετε έναν χωματόδρομο που οδηγεί στον οικισμό Ισώματα. Ακολουθείτε αριστερή (βόρεια) κατεύθυνση στο χωματόδρομο για 400 μέτρα, ώσπου φτάνετε σε μία διασταύρωση. Στρίβετε δεξιά, ακριβώς στη γωνία του δρόμου όπου βρίσκεται και ένα τεράστιο ξύλινο κιόσκι πάνω σε ύψωμα. Συνεχίζετε ευθεία μέχρι την επόμενη διασταύρωση, όπου υπάρχει μια κίτρινη ταμπέλα που σας υποδεικνύει να στρίψετε αριστερά.

Συνεχίζετε στο χωματόδρομο ως το τέρμα του, έπειτα από 300 μέτρα, όπου ξεκινάει το μονοπάτι #10 που οδηγεί στην παραλία Άγιος Πέτρος. Το μονοπάτι είναι συνεχώς κατηφορικό και σχετικά δύσκολο καθώς περπατάτε πάνω σε στρογγυλούς και απότομους βράχους. Το πρώτο σκέλος του τερματίζει έπειτα από 1.000 μέτρα, μόλις συναντήσετε τον χωματόδρομο, στον οποίο στρίβετε αριστερά. Συνεχίζετε μέχρι την επόμενη δεξιά στροφή, όπου θα δείτε στα αριστερά σας την κίτρινη πινακίδα με τον αριθμό #10. Από εδώ θα κατηφορίσετε ομαλά μέχρι την παραλία του Αγίου Πέτρου. Διαδρομή 11: Καστανόρεμα – Παραλία Αγίου Δημητρίου 2,3 χιλιόμετρα, 1 ώρα Θα βρείτε την αφετηρία του μονοπατιού σε μια κλειστή δεξιά στροφή του ασφαλτόδρομου στη νότια πλευρά της λιμνοδεξαμενής στην περιοχή Στροβίλι. Θα την εντοπίσετε εύκολα, χάρη στην κίτρινη πινακίδα με τον αριθμό #11. Το μονοπάτι κατηφορίζει και έπειτα από 300 μέτρα συναντάει έναν χωματόδρομο τον οποίο διασχίζετε κάθετα για να εντοπίσετε τη συνέχεια.

Η διαδρομή προσφέρει υπέροχη θέα στη θάλασσα και στα νησιά Περιστέρα και Λεχούσα. Περίπου στο μέσον της διαδρομής (έπειτα από 700 μέτρα) θα συναντήσετε μια συρμάτινη περίφραξη με πόρτα την οποία ανοίγετε για να περάσετε. Προς το τέλος της διαδρομής το μονοπάτι στενεύει, μπαίνοντας ουσιαστικά σε ένα αυλάκι με ψηλά τοιχώματα. Λίγο πριν τον τερματισμό, θα χρειαστεί να κατεβείτε μερικά απότομα χτιστά σκαλάκια, ώσπου να βγείτε στο χωματόδρομο που οδηγεί στην παραλία του Αγίου Δημητρίου.

Διαδρομή 12: Άγιος Γεώργιος – Άγιος Κωνσταντίνος 2,7 χιλιόμετρα, 1 ώρα και 15΄

Το μονοπάτι ξεκινάει σχεδόν από τη διασταύρωση του κεντρικού ασφαλτόδρομου με τον σύντομο χωματόδρομο που καταλήγει στο ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου. Αφού στρίψετε αριστερά στο χωματόδρομο, αμέσως συναντάτε διασταύρωση με άλλο χωματόδρομο ο οποίος φεύγει επίσης αριστερά (νότια). Τον ακολουθείτε για 100 μέτρα ώσπου συναντάτε τη χαρακτηριστική κίτρινη πινακίδα (#12). Μέχρι το μέσον περίπου της διαδρομής το μονοπάτι είναι ανηφορικό, ενώ στη συνέχεια κατηφορίζει σχεδόν ως το τέρμα του. Βαδίζετε μέσα σε πυκνή βλάστηση και σε μερικά σημεία το ίχνος του χάνεται, ωστόσο, υπάρχει ικανοποιητική σήμανση που θα σας βοηθήσει να βγείτε στο χωματόδρομο. Από εδώ, περπατώντας 100 μέτρα σε χωματόδρομο και 600 μέτρα σε μονοπάτι, φτάνετε στον Άγιο Κωνσταντίνο. Διαδρομή 13: Μελεγάκια – Άγιος Κωνσταντίνος 3,6 χιλιόμετρα,1 ώρα και 40΄ Η αφετηρία βρίσκεται στην περιοχή Μελεγάκια και είναι εύκολο να την εντοπίσετε, καθώς στο σημείο υπάρχει μικρή κίτρινη πινακίδα με την ένδειξη #13. Το μονοπάτι είναι καθαρό από βλάστηση και σχεδόν κατηφορικό σε όλο το μήκος του, ενώ η πυκνή βλάστηση της περιοχής γλυκαίνει το τοπίο και μαγεύει τις αισθήσεις. Στην πορεία θα συναντήσετε πάγκους και τραπέζια σε δύο μεγάλα σε έκταση ξέφωτα αλλά και σε άλλα σημεία της διαδρομής, όπου μπορείτε να ξαποστάσετε. Εκεί που η βλάστηση αραιώνει, θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε και τη θέα προς τις δυτικές ακτές του νησιού ή οποία είναι φανταστική. Ο τελικός προορισμός είναι το ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου, το οποίο είναι ανοιχτό για τους επισκέπτες. Μετά το ξωκλήσι, το μονοπάτι συνεχίζει ανηφορικά για 550 μέτρα, ώσπου συναντάει το χωματόδρομο νοτιοανατολικά του ακρωτηρίου Καλάμι, όπου και τερματίζει.

Διαδρομή 14: Μεγάλο Χωράφι – Παραλία Αγάλου Λάκκα 2 χιλιόμετρα, 50΄

Θα εντοπίσετε την αρχή του ανάμεσα σε μια στάνη, στα αριστερά σας, και στο τέρμα του κοινοτικού μονοπατιού #6, που βρίσκεται στα δεξιά. Είναι πολύ εύκολο να την εντοπίσετε, αφού στο σημείο υπάρχει η κλασική κίτρινη ταμπελίτσα με τον αριθμό του μονοπατιού. Το μονοπάτι ελίσσεται ομαλά κατηφορικά, είναι αρκετά φαρδύ και το ίχνος του είναι καθαρό από βλάστηση, ενώ τερματίζει στο χωματόδρομο που έπειτα από 200 μέτρα καταλήγει στην παραλία Αγάλου Λάκκα.

Διαδρομή 15: Καστανόρεμα – Παραλία Στροβίλι – Παραλία Μουρτίτσα 4,8 χιλιόμετρα, 2 ώρες

Το μονοπάτι ξεκινάει από το ανατολικό τμήμα της τεχνητής λίμνης και προχωράει μέσα στην κοίτη του ρέματος, το οποίο έχει στερέψει. Το φαράγγι περιβάλλουν τεράστιες στρογγυλεμένες πέτρες και πυκνή βλάστηση, ενώ η κλίση του είναι μικρή. Μετά από περίπου 3,5 χιλιόμετρα πορείας μέσα στην κοίτη του φαραγγιού, θα δείτε μπροστά σας την παραλία Στροβίλι, όπου αξίζει να κάνετε μια στάση για μια βουτιά στη θάλασσα. Περίπου 150 μέτρα πριν την παραλία θα αναζητήσετε τη συνέχεια του μονοπατιού προς Μουρτίτσα, που είναι σηματοδοτημένο με κόκκινα βελάκια βαμμένα πάνω στις πέτρες. Συνεχίζετε την πορεία σας προς τα νοτιοδυτικά, παράλληλα με την ακτή, ανηφορίζετε για λίγο και στη συνέχεια κατηφορίζετε μέχρι τη νότια άκρη ακόμα μιας παραλίας, όπου συναντάτε το χωματόδρομο που οδηγεί στη Μουρτίτσα. Διαδρομή 16: Κόκκινο Ακρωτήριο 1 χιλιόμετρο, 25΄ Το μονοπάτι ξεκινάει στο τέρμα ενός χωματόδρομου που φεύγει δυτικά από το Παλιό Χωριό και στη συνέχεια στρίβει νότια και διακλαδίζεται, με το αριστερό σκέλος του να πηγαίνει στον Μικρό Μουρτιά και το δεξιό προς το Κόκκινο Ακρωτήριο. Είναι συνεχώς κατηφορικό και απότομο, ενώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή σε μερικά σημεία, όπου θα πρέπει να πηδήξετε κάποιες ξερολιθιές που φτάνουν το ένα μέτρο σε ύψος. Το μονοπάτι τερματίζει στο φάρο, σε ωραία δασωμένη τοποθεσία με θέα φυσικά στη θάλασσα. Για την Αλόννησο η TERRAIN έχει εκδώσει έναν λεπτομερέστατο πεζοπορικό χάρτη στην κλίμακα 1:25.000 στον οποίο αποτυπώνονται όλα τα μονοπάτια του νησιού, όλες οι παραλίες, τα ξωκλήσια, τα μοναστήρια και όλα τα αξιοθέατα, με μέγιστη ακρίβεια. Θα τον βρείτε σε επιλεγμένα καταστήματα στην Αλόννησο και στην Αθήνα, ή μπορείτε να τον προμηθευτείτε εδώ: http://www.terrainmaps.gr/#products. Μπορείτε επίσης να τον «κατεβάσετε» σε ηλεκτρονική μορφή στο κινητό σας από την ιστοσελίδα της Avenza Maps (www.avenzamaps.com)