Ήταν μια μέρα σαν σήμερα 21 Ιανουαρίου του 1924, όταν ο ηγέτης της Ρωσικής Επανάστασης Βλαντίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοφ που άκουγε στο ψευδώνυμο Λένιν (από τον ποταμό Λένα) άφηνε την τελευταία του πνοή . Λέγεται ότι ο Λένιν έπασχε από σύφιλη. Η επίσημη αιτία του θανάτου του ήταν εγκεφαλική αρτηριοσκλήρωση ή εγκεφαλικό επεισόδιο, αλλά από τους 27 παθολόγους που τον εξέτασαν, μόνο οκτώ υπέγραψαν το συμπέρασμα στην έκθεση νεκροψίας του. Μια μεταθανάτια διάγνωση από δύο ψυχιάτρους και έναν νευρολόγο, που δημοσιεύθηκε σε ευρωπαϊκό περιοδικό νευρολογίας, υποστήριξε ότι ο Λένιν πέθανε από σύφιλη! Η μούχλα καθαρίζεται τακτικά από το πρόσωπό του και το σώμα του πλένετε συχνά με γλυκερίνη για να αποτραπεί η αποσύνθεση. Παρότι όμως εκτίθεται εδώ και κάτι λιγότερο από 100 χρόνια, η σορός του Λένιν διατηρείται σε άριστη κατάσταση. Μοιάζει σαν μόλις να τον έχει πάρει ο ύπνος...

Ωστόσο ο Λένιν κρύβει ένα μυστικό. Πριν ταριχευτεί το σώμα του, επιστήμονες άνοιξαν το κρανίο του και αφαίρεσαν τον εγκέφαλο για να τον υποβάλουν σε μικροσκοπική εξέταση. Το σοβιετικό καθεστώς, ήθελε να μάθει τα πάντα για την ιδιοφυΐα του ηγέτη τους. Ήταν μία έρευνα που προκαλούσε φρίκη στη χήρα του Λένιν, Ναντέζντα Κρούπσκαγια. Όταν εξέπνευσε ο άντρας της, στις 21 Ιανουαρίου του 1924, ικέτεψε να θαφτεί πλάι στον τάφο της πολυαγαπημένης του μητέρας. «Μην χτίσετε κτίρια και μνημεία στο όνομά του» είπε.

«Το σώμα του Λένιν πρέπει να διατηρηθεί»

Το Πολίτμπιρο όμως, το Πολιτικό γΓραφείο του Λένιν, διαφώνησε έντονα. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Κηδείας του Λένιν δήλωσε πως, αν το επιτρέψει η επιστήμη το σώμα του Λένιν πρέπει να διατηρηθεί. Αυτό αποτελούσε μεγάλο πρόβλημα από πρακτικής απόψεως. Υπήρχαν αρκετές γνωστές τεχνικές για την ταρίχευση ενός σώματος όπως η μουμιοποίηση που εφάρμοζαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, αλλά καμία από αυτές δεν αποτελούσε εγγύηση ότι θα μπορούσε να διατηρηθεί αναλλοίωτη η φυσιογνωμία του νεκρού. Όταν ο διαπρεπής σοβιετικός παθολόγος Αλεξέι Αμπρικόσοφ ρωτήθηκε αν ήταν κάτι τέτοιο δυνατό απάντησε ότι, η επιστήμη σήμερα δεν διαθέτει τα απαιτούμενα μέσα. Κάποιοι διαφώνησαν... Το σημαντικότερο όργανο που έπρεπε να διαφυλαχτεί ήταν ο εγκέφαλος του Λένιν. Αφαιρέθηκε αυτούσιος από το κρανίο του και τοποθετήθηκε σε φορμαλδεΰδη. Επί δύο χρόνια ουδείς τόλμησε να τον αγγίξει. Το 1926 ο Γερμανός νευρολόγος Όσκαρ Φογκτ προσκλήθηκε για να επιχειρήσει να ξεκλειδώσει το μυστήριο γύρω από την υπόθεση της ιδιοφυΐας του Λένιν. Ο καθηγητής ίδρυσε το Ινστιτούτο του Εγκεφάλου της Μόσχας θέτοντας τον εγκέφαλο του Λένιν στο επίκεντρο των μελετών. Στο μεταξύ η σορός είχε παραδοθεί προς ταρίχευση σε δύο επιστήμονες οι οποίοι γνώριζαν καλά πως αν αποτύγχαναν να διαιωνίσουν το σώμα του Λένιν, θα εκτελούνταν. Και εκείνοι έζησαν και ο Λένιν...

Μην είδατε την καρδιά του;

Μετά την αφαίρεση των εσωτερικών οργάνων το σώμα βαπτίστηκε μέσα σε διάλυμα γλυκερίνης και οξικού άλατος και παρέμεινε εκεί για πολλές εβδομάδες. Οι σκούρες - στο χρώμα της μούχλας - κηλίδες που είχαν αρχίσει να εμφανίζονται στο σώμα αφαιρέθηκαν αργότερα με οξικό οξύ και υπεροξείδιο του υδρογόνου.

Ενώ το σώμα υποβλήθηκε σε παρατεταμένη διαδικασία ταρίχευσης ο εγκέφαλος έγινε αντικείμενο εξονυχιστικής εξέτασης. Ο καθηγητής Φογκτ υποστήριζε από καιρό ότι υπήρχε άμεση σχέση μεταξύ της εγκεφαλικής δομής και της νοητικής λειτουργίας. Εάν η υπόθεση του ήταν σωστή δεν υπήρχε λόγος να μην μπορέσει να χαρτογραφήσει την προέλευση της υποτιθέμενης ιδιοφυΐας του Λένιν. Έκοψε τον εγκέφαλο σε τέσσερα μέρη και καθένα από αυτά το τεμάχισε σε 7.500 λεπτές φέτες για μικροσκοπική ανάλυση. Για το σκοπό αυτό απαιτηθεί και ένας ειδικά κατασκευασμένος κόπτης, παρόμοιος με το σημερινό μηχάνημα κοπής του ζαμπόν.

Κάποιες φέτες χρωματίστηκαν μοβ και μαύρο για τους σκοπούς της μικροσκοπικής εξετάσεις, οι υπόλοιπες έμειναν άθικτες για να μπορέσουμε να τις μελετήσουν οι επόμενες γενιές. Η ομάδα των σοβιετικών επιστημόνων αφιέρωσε χρόνια μελετώντας τις φέτες του εγκεφάλου του Λένιν προσπαθώντας να βγάλει συμπεράσματα. Τα αποτελέσματα των επιστημονικών αναλύσεων περιλήφθηκαν σε 14 δερματόδετους τόμους, με ανάγλυφο το όνομα του Λένιν στη θέση του τίτλου.

Ένας εγκέφαλος σαν όλους τους άλλους!

Το έργο τους δεν δημοσιεύτηκε ποτέ κι ούτε ποτέ κάποιος το βρήκε όταν το αναζήτησε. Όλα άλλαξαν όταν κατέρρευσε το σοβιετικό καθεστώς. Το 1993 ο δόκτορ Όλεγκ Αντριάνοφ, ένας από τους κορυφαίους τεχνικούς του Ινστιτούτου Εγκεφάλου, εξασφάλισε την άδεια να δημοσιεύσει ένα επιστημονικό άρθρο για τον εγκέφαλο του Λένιν. Και τότε όλοι κατάλαβαν ότι υπήρχε λόγος που τα ευρήματά δεν δημοσιοποιήθηκαν νωρίτερα. Ο εγκέφαλος του Λένιν έκρυβε όντως ένα μυστικό, ένα τόσο συνταρακτικό μυστικό ώστε η Σοβιετική Ένωση ήταν αποφασισμένή να το κρατήσει πάση θυσία κρυφό. Το μυστικό ήταν το εξής: ο εγκέφαλος του Λένιν δεν διέφερε καθόλου από των άλλων ανθρώπων! Όσον αφορά το υπόλοιπο σώμα του Λένιν, ο Μπόρις Γιέλτσιν ήταν ο πρώτος πολιτικός ηγέτης που πρότεινε την ταφή του. Είπε ότι, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, δεν ήταν σωστό να εκτίθεται η σορός του σε κοινή θέα, όμως ούτε αυτός ούτε ο Βλαντιμίρ Πούτιν ούτε και κανένας άλλος κορυφαίος πολιτικός τόλμησε να αποσύρει κάτι που αναμφίβολα συνιστά ένα από τα πιο μακάβρια τουριστικά αξιοθέατα στον κόσμο. Έτσι, ο Λένιν, παραμένει εκεί κατάλευκος σαν μάρμαρο, ρυτιδωμένος και κατά καιρούς κάπως μουχλιασμένος και κυρίως: Δίχως μυαλό και καρδιά… Πηγή: Giles Milton Fascinating footnotes from history