Η ελευθερία του τύπου στην Ελλάδα στα χαμηλότερα επίπεδα της ΕΕ
2021-03-14 12:52:25
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της οργάνωσης «Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα», η ελευθερία του τύπου στην χώρα μας βρίσκεται σε πολύ χαμηλή θέση πανευρωπαϊκά (65η θέση, 2020). Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό και πρέπει να μας προβληματίσει καθώς συμβαίνει και σε άλλα κράτη μελή σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Παρόλο που η Ευρώπη έχει παραδοσιακά μεγάλο σεβασμό για την ελευθεροτυπία, τελευταία παρατηρούμε μια καταστρατήγηση αυτής της ελευθερίας.
Το Νοέμβριο του 2020, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ψήφισμα του, καταδίκασε τις «προσπάθειες ορισμένων κυβερνήσεων κρατών μελών να φιμώσουν τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης που ασκούν κριτική και να υπονομεύσουν την ελευθερία και την πολυφωνία». Οι ευρωβουλευτές εκφράζουν την ιδιαίτερη ανησυχία τους σχετικά με την κατάσταση των δημόσιων μέσων ενημέρωσης σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, όπου αποτελούν πλέον «παράδειγμα φιλοκυβερνητικής προπαγάνδας». Ιδιαίτερα στην εποχή της πανδημίας, έχουμε πολλά παραδείγματα οπού έχει παραβιαστεί η ελευθέρια του τύπου σε χώρες όπως η Ουγγαρία. Τα έκτακτα μέτρα που έλαβαν ορισμένες κυβερνήσεις ως απάντηση στο ξέσπασμα της Covid-19 είχαν αντίκτυπο στην ελευθερία του τύπου. Επίσης, παρατηρήθηκε και μια προσπάθεια τρομοκράτησης του κόσμου για λογούς τηλεθέασης.
Η ελευθερία του τύπου αποτελεί θεμελιώδες συστατικό κάθε δημοκρατικής πολιτείας και κάθε φιλελεύθερου συντάγματος. Η ελευθερία της έκφρασης, η ελευθερία και ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης και ο πλουραλισμός κατοχυρώνονται στο ενωσιακό κεκτημένο, στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, καθώς και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Οι πολίτες έχουν δικαίωμα σε έγκυρη και αντικειμενική ενημέρωση. Οι δημοσιογράφοι επιτελούν αυτό το λειτούργημα και πρέπει να είναι ελεύθεροι και ανεξάρτητοι να μεταδώσουν την αλήθεια χωρίς εξαρτήσεις. Η πολιτεία αλλά και οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ οφείλουν να σέβονται την ελευθέρια του τύπου και να μην παρεμβαίνουν στο έργο των δημοσιογράφων. Πράγματι, η συγκέντρωση της ιδιοκτησίας των ΜΜΕ στα χέρια λίγων απειλεί την πολυφωνία και τον πλουραλισμό, δυσχεραίνοντας έτσι και την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης. Υπάρχουν μάλιστα φαινόμενα παραβίασης της ελευθέριας του τύπου καθώς ασκούνται πιέσεις στους δημοσιογράφους υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης ενώ και οι ιστοσελίδες που είναι υπεύθυνες για τον έλεγχο των ψευδών ειδήσεων δεν είναι πάντα αντικειμενικές. Είναι αμφίβολο κατά ποσό οι υπεύθυνοι για τις ψευδείς ειδήσεις είναι ανεξάρτητοι ή εξυπηρετούν αλλότρια συμφέροντα.
Η Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων καταδικάζει τις παρεμβάσεις στο έργο των δημοσιογράφων και την παραπληροφόρηση. Επίσης, καταδικάζει τις διώξεις κατά δημοσιογράφων που προσπαθούν να καλύψουν τα γεγονότα και να ενημερώσουν αντικειμενικά την κοινή γνώμη. Είμαστε υπέρ της απομόνωσης των ψευδών ειδήσεων αλλά είμαστε και υπέρ μιας ανεξάρτητης αρχής που θα ελέγχει την ακρίβεια των ειδήσεων διότι διαφορετικά πρόκειται απλώς για λογοκρισία των ειδήσεων ανάλογα με τα συμφέροντα που εξυπηρετούνται. Επίσης, ζητάμε την απεμπλοκή των ΜΜΕ από κάθε είδους οικονομική και πολιτική εξάρτηση. Θα είμαστε στις επάλξεις για να προστατεύσουμε το δικαίωμα στην ανεξάρτητη και ακηδεμόνευτη δημοσιογραφία, καθώς, κατά τον Μάγιερ, «η δημοσίευση είναι η ψυχή της δικαιοσύνης». Με αλλά λόγια, δικαιοσύνη άνευ ελευθεροτυπίας είναι κενό γράμμα!
Freedom of Press in Greece among the lowest levels in the EU
According to a recent survey by the organization “Reporters without Borders”, press freedom in Greece is in very low position throughout the EU (65th place, 2020). This is particularly worrying and should concern us all because it happens in other member states too, at a greater or lesser degree. Although Europe has traditionally respected freedom of press, we have recently seen an attempt to limit that freedom.
In November 2020, the European Parliament, in a resolution, condemned the "efforts of some Member State governments to silence the media critics and to undermine freedom and pluralism". MEPs are particularly concerned about the state of the media in some EU countries, where they are now "an example of pro-government propaganda". Especially during the pandemic, we have many examples where press freedom has been violated in many countries and especially in Hungary. The emergency measures taken by some governments in response to the Covid-19 outbreak had an impact on press freedom. There was also an attempt to terrorize the people for increasing their viewings.
Freedom of press is a fundamental element in any democratic polity and any liberal constitution. Freedom of expression, independence of the media and pluralism are enshrined in the EU legal framework, the EU Charter of Fundamental Rights, and the European Convention on Human Rights. Citizens have the right to accurate and objective information. Journalists perform this function and must be free and independent to reveal the truth. The state and the owners of the media must respect the freedom of press and not interfere in the work of journalists. Indeed, the concentration of media ownership in the hands of a few threatens pluralism, making it difficult to tackle misinformation. In fact, there are phenomena of violation of press freedom as pressures are exerted on journalists in favour of one or the other point of view, while the websites that are responsible for controlling fake news are not always objective. It is doubtful as to what extent those responsible for fact checking are independent or serve other interests.
The Association of European Journalists condemns interference in the work of journalists and misinformation. It also condemns the prosecution of journalists who try to uncover the true facts and inform the public objectively. We are in favour of isolating fake news but we are also in favor of an independent and impartial authority that will check the accuracy of the news because otherwise this process is pure censorship of the news depending on the interests served. We also demand the media free from all kinds of economic and political dependence. We will also seek to protect the right to independent journalism, as, according to Mayer, "publishing is the soul of justice". In other words, justice without freedom of press is meaningless!
Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων-Ελληνικό Τμήμα
Association of European Journalists- Greek Section
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ