Αὐτό πού συνήθως δέν ἔχει προσεχτεῖ στίς μεγάλες τίς γιορτές καί τό ὁποῖο ἀσκεῖ ἀναμφίβολα μιά περίεργη γοητεία, εἶναι ἡ Παραμονή. Ἡ προεόρτιος ἡμέρα δηλαδή πού θεμελιώνει τή γιορτή καί φεγγοβολᾶ τήν καλωσύνη της, καθώς προετοιμάζει τήν τράπεζα τῆς πνευματικῆς εὐφροσύνης,  διακρατώντας μέ εὐλάβεια καί προσευχή, ὡς κανόνα σίγουρο καί τέλειο - γιὰ ἰσορροπία πάντοτε- τή χαρμολύπη: αὐτή δηλαδή τήν ἀρετή, πού μόνον ἡ Ὀρθόδοξη γιορτή προσφέρει, δίχως τό παραμικρό κόστος. Ἡ  παραμονή τῶν Χριστουγέννων  μεταβάλλει ἀπόλυτα τό ἐσωτερικό κι ἐξωτερικό σκηνικό τῶν πιστῶν ἤ κι ὅλων τῶν ἑορταζόντων. Γιατί κομίζει τό θάμβος τῆς προεόρτιας ἐλπίδας καί  ἀγαλλίασης, τό ὁποῖο μετακενώνεται στούς φιλόθεους καί φιλέορτους  μέ τρόπο  εἰρηνικό καί κόσμιο, ἀλλά καί μέ τό φύτευμα τῆς ἀγωνίας. Μιᾶς ἀγωνίας δηλαδή πού τήν ἐκφράζει ὁ πόθος τῆς ἔλευσης τοῦ ἱεροῦ γεγονότος τῆς θείας τοῦ Χριστοῦ Γεννήσεως. Παρακολουθώντας κανεὶς μέ προσοχή τούς προερτίους ὕμνους ἀπό τίς 20 Δεκεμβρίου καί μετά-οὐσιαστικά  αὐτές οἱ προεόρτιες ἀσκήσεις εἰσαγωγῆς μας στό Μυστήριο τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ, άρχίζουν ἀπό τόν Ἑσπερινό τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου- ἀρχίζει νά ταξιδεύει ἡ ψυχή του στά τοπία ἐκεῖνα τά ὁποῖα καὶ ὁδηγοῦν σιμά στήν εὐλογημένη ἐκείνη στιγμὴ:τῆς βιώσεως τοῦ Μυστηρίου τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου. Ὡστόσο, αὐτό πού θέλω νά τονίσω καί νά ὑπογραμμίσω μέ βεβαιότητα εἶναι, πώς ὑπάρχει μιά εἰδοποιός διαφορά μεταξύ τῆς Παραμονῆς τοῦ Πάσχα, τοῦ Μ. Σαββάτου δηλ. καί τῆς Παραμονῆς τῶν Χριστουγέννων.  Μιά διαφορά, ἡ ὁποία ὅμως δέν ἀποτελεῖ τό μέτρο, ὥστε ν' ἀξιολογηθοῦν οἱ δυό οἱ γιορτές. Γιατί καί οἱ δύο εἶναι κορυφαῖες, μόνο πού στή μία, στά Χριστούγεννα δηλ. ὁ καθένας μας ἐπιζητεῖ τήν παιδική του  ἀθωότητα, γιά νά λησμονήσει τούς ἄσπλαχνους πανδοχεῖς καί  Ἠρῶδες, ὥστε νά ξαποστάσει ἀπό τίς μύριες σκέψεις καί μαχαιριές τοῦ κόσμου, καί ν᾿ ἀντικρύσει τόν βίο του μέ τήν ἐλπίδα ὅτι μπορεῖ νά ξεφύγει ἀπό τό χαλασμένο τό σπίτι τῆς καθημερινότητας πού κατοικεῖ, καί νά μετακομίσει στό χῶρο τῆς πνευματικῆς του οἰκογένειας, τῆς Ἐκκλησίας. Μέ τήν πρέπουσα χαρά καί τή συνείδηση πιό ἐλαφρωμένη πασχίζουμε νἀ βροῦμε τά σημάδια ἐκεῖνα τά ὁποῖα θά μᾶς  βοηθήσουν νά καταλάβουμε καλυτερα τόν ὁρισμό τῆς γιορτῆς. Σκέφτομαι, λοιπόν, καθώς σήμερα εἶναι παραμονή τῶν Χριστουγέννων, κάποια κείμενα πού ἔχουν γραφεῖ παλιότερα, κομίζοντας πάντα τό μήνυμα τῆς φωτοφόρου Γιορτῆς. Μέ πρῶτο τό ἡμερολογιακό σημείωμα τοῦ μακαριστοῦ π. Ἀλεξάνδρου Σμέμαν, τὸ ὁποῖο καὶ παραθέτω: " Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 1974. Εἶναι ἡ τελευταία μέρα πρίν ἀπό τίς διακοπές. Στόν Ὄρθρο, μόνο λίγοι φοιτητές. Ὁ ἥλιος σημαδεύει τούς τοίχους τοῦ παρεκκλησίου. Χθές, ὀ πρῶτος "τριώδιος"κανόνας τῶν προεορτίων τῶν Χριστουγέννων. Ἡ ἀγαπημένη μου ἀτμόσφαιρα τῆς "παραμονῆς"- προσδοκία καί χαρά". Συνεχίζω μέ αὐτά πού ἀναφέρει ὁ λησμονημένος Σκιαθίτης λόγιος  μοναχός, ὁ Ἀνδρόνικος (κατὰ κόσμον Ἀλέξανδρος) Μωραϊτίδης καὶ τὰ ὁποῖα εἶναι ἀναμφίβολα πολὺ σπουδαῖα καὶ γραμμένα μὲ τρυφερότητα. «Παραμονὴ τῶν Χριστουγέννων. Οἱ εὔμορφες νησιώτισσες καὶ οἱ νησιοτοποῦλες πλύνουν, ἀσπρίζουν, τακτοποιοῦν, σαρώνουν τοῦ χωριδίου τοὺς οἰκίσκους...Οἱ ψαροποῦλες ἔρχονται ἡ μιὰ κοντὰ στὴν ἄλλη. Ἀράζουν. Ἡσυχάζουν. Θ᾿ ἀναπαυτοῦν. Θὰ κοιμηθοῦν.Οἱ χωρικοὶ χαρούμενοι, ἐμβαίνουν εἰς τὴν κώμην, νὰ ξεκουρασθοῦν, νὰ ξυρισθοῦν, νὰ λουσθοῦν. Οϊ ψαράδες ἅπλωσαν τὰ δίκτυά των νὰ στεγνώσουν, καὶ οἱ γεωργοὶ ἔστησαν τὰ ἄροτρα πρὸ τῆς αὐλείου, ὠς τρόπαια χαρμόσυνα τῆς ἐργασίας...Ὁ γέρων ἐκεῖνος γεωργός, ὁ τόσον φαιδρὸς ἐπί τοῦ ὀναρίου του, μαζὶ μὲ τὸ ἄροτρόν του, δίπλα του, σὰν ὰ προηγῆται θριάμβου, τροπαιοφόρος, ἔχει ἀπό τὴν Λαμπρὴν νὰ εἰσέλεθει εἰς τὴν κώμην. Κ᾿ εἰσέρχεται τώρα, ἐπί τοῦ ὀναρίου του φαιδρός, μὲ τὸ ἄροτρόν του, διὰ νὰ ἑορτάσῃ τὰ Χριστούγεννα, ἐν τῷ γεννεθλίῳ του οἴκῳ. Ὅλοι συνάζοντ᾿ ἐνωρὶς. Ἐνωρὶς θὰ κοιμηθοῦν, διότι ἐνωρὶς-ὄρθρου βαθέος-θὰ μεταβῶσιν εἰς τὸν ναόν· νὰ ἐκκλησιασθῶσι, νὰ ἑορτάσουν, νὰ μεταλάβουν». Ὄσοι εἴχαμε τὸ προνόμιο νὰ ζήσουμε παρόμοιες στιγμὲς μὲ αὐτὲς ποὺ ἀναφέρει ὁ Σκιαθίτης λόγιος, μποροῦμε νὰ συγκρίνουμε τὸ πόσο τιμοῦσαν τὴν Παραμονὴ οἱ παλαιότεροι καὶ πῶς ἀναμένανε τὴ Γιορτὴ. Τὴ Γιορτὴ τὴ δίχως στολίδια, δίχως πολυτελῆ γεύματα καὶ ἄλλα παρόμοια, ποὺ ἀνοίγουν στὴν ψυχὴ πληγὲς ἀντὶ νὰ κλείνουν καὶ νὰ θεραπεύουν...      π. Κων.Ν.Καλλιανός