Μπορεί τα φώτα της δημοσιότητας να έπεσαν τις τελευταίες ημέρες στο ναυάγιο της Αλοννήσου, που έγινε επισκέψιμο για τους αυτοδύτες, ωστόσο ένα ακόμη ναυάγιο, σύγχρονο, που βρίσκεται στη Σκόπελο, προσελκύει τους λάτρεις του βυθού. Πρόκειται για το σχετικά άγνωστο ναυάγιο του φορτηγού πλοίου «Χριστόφορος», που ναυάγησε τον Οκτώβριο του 1983 στον όρμο του Πάνορμου, ύστερα από ανεπιτυχείς προσπάθειες διάσωσής του. Το πλοίο, φορτωμένο με 2.600 τόνους τσιμέντο, βρισκόταν στη διαδρομή για Αλγερία από τον Πειραιά, όταν ένα μικρό άνοιγμα στο κύτος του το πλημμύρισε. Κατόπιν συνεννόησης του καπετάνιου και των ιδιοκτητών με τον θάλαμο επιχειρήσεων του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, το πλοίο οδηγήθηκε στον Πάνορμο της Σκοπέλου, με σκοπό τη διάσωσή του. Η προσάραξη του πλοίου δεν ήταν δυνατή και έτσι αποφασίστηκε η εγκατάλειψή του και τελικά η βύθισή του. Έκτοτε βρίσκεται σε όρθια θέση, στον όρμο, σε βάθος 42 μέτρων και σε πολύ καλή κατάσταση διατήρησης. Στο πλαίσιο της εφαρμογής καινοτόμων τεχνολογιών σε θέσεις πολιτιστικού ενδιαφέροντος, με πρωτοβουλία του Καταδυτικού Κέντρου Σκοπέλου και μέσω του ευρω-μεσογειακού προγράμματος 4helix+, έγινε δυνατή η δημιουργία μιας εφαρμογής εικονικής κατάδυσης – επίσκεψης στο ναυάγιο του «Χριστόφορος», η οποία απευθύνεται τόσο σε δύτες, όσο και σε μη δύτες.

Όπως αναφέρει ο κ. Γ. Μαγκλής, τον Αύγουστο του 2019, στο πλαίσιο του έργου 4helix+, Interreg Mediterranean: «Virtual Dive at Christoforos shipwreck» (Εικονική κατάδυση στο ναυάγιο «Χριστόφορος»), η ομάδα του Skopelos Dive Center και δύο μελών της 3D Research srl καταδύθηκαν στο ναυάγιο με σκοπό τη λήψη φωτογραφιών και βίντεο για τη δημιουργία τρισδιάστατης αναπαράστασης του πλοίου. Το τρισδιάστατο μοντέλο τοποθετήθηκε σε ένα εικονικό περιβάλλον παρόμοιο με το πραγματικό, με σκοπό την προβολή του μέσω συσκευής Oculus Quest και τη δυνατότητα εικονικής κατάδυσης του χρήστη για την «εμβύθισή» του στην τρισδιάστατη εμπειρία. Την εμπειρία αυτή μπορεί κανείς να την απολαύσει, στις εγκαταστάσεις του Καταδυτικού Κέντρου Σκοπέλου, το οποίο προσφέρει παράλληλα και ολοκληρωμένες υπηρεσίες στους επισκέπτες του, με μια εξαιρετική ομάδα ανθρώπων, με την παροχή του απαραίτητου εξοπλισμού και εγκαταστάσεις σε καίρια σημεία, έτσι ώστε οι καταδύσεις, καθώς και οι περιηγήσεις με αναπνευστήρα, να γίνονται σε ασφαλές περιβάλλον, με άνεση και επομένως ευχάριστες.

Ψηφιακή γωνιά Παράλληλα το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Σκοπέλου προτείνει τη δημιουργία Ψηφιακής Γωνιάς (προϋπολογισμός δαπάνης 50.840 ευρώ) σε μία από τις ήδη έτοιμες εγκαταστάσεις του Δήμου, η οποία θα διαθέτει ψηφιακό και φωτογραφικό υλικό για το ναυάγιο «Χριστόφορος», καθώς και εφαρμογές, οι οποίες θα διατίθενται δωρεάν στους επισκέπτες. Το ψηφιακό υλικό που θα αναπτυχθεί, θα στηριχθεί σε ψηφιακό υλικό, που δημιουργήθηκε στο Ευρωμεσογειακό Έργο 4HELIX+ με πρωτοβουλία του Καταδυτικού Κέντρου Σκοπέλου και που θα παραχωρηθεί αφιλοκερδώς και ελεύθερα προς χρήση στον Δήμο Σκοπέλου. Η Ψηφιακή Γωνιά θα περιλαμβάνει δύο εγκαταστάσεις με δυνατότητα εικονικής περιήγησης με επαυξημένη πραγματικότητα για τους χρήστες (VR/AR), οθόνη προβολής video, τέσσερα δίγλωσσα ταμπλό με εικόνες και κείμενα για το ναυάγιο, εξωτερικά διαφημιστικά banner, σελιδοδείκτες, καρτ-ποστάλ με το ναυάγιο, apps από το playstore και το appstore για χρήση από κινητές συσκευές με δυνατότητα ατομικής εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας, περιήγηση στο ναυάγιο, 3D-viewer τύπου cardboard (google types glasses) για ατομική περιήγηση του ναυαγίου 360 μοιρών, καθώς και μία τρισδιάστατη μακέτα με την αναπαράσταση του ναυαγίου, κλίμακας 1:100.

Στη Σκόπελο εκτός από τον «Χριστόφορο», μπορεί να περιηγηθεί κανείς και στα υπόλοιπα σύγχρονα ναυάγια του νησιού, ενώ με τη μέθοδο snorkeling (περιήγηση με μάσκα και αναπνευστήρα) μπορεί να θαυμάσει κανείς και τα αρχαία ναυάγια του νησιού, πάντα με τη συνοδεία επαγγελματιών κατάδυσης. Με αφορμή την κήρυξη του αρχαίου ναυαγίου της Περιστέρας ως Επισκέψιμου Ενάλιου Αρχαιολογικού Χώρου (ΕΕΑΧ) στην Αλόννησο, καθώς και το πλούσιο υλικό σε αρχαία ναυάγια που έχει να προσφέρει ο βυθός της Σκοπέλου, γίνονται πολλές συζητήσεις με τους τοπικούς φορείς και την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, για την απελευθέρωση περισσότερων αρχαίων ναυαγίων, ώστε να είναι επισκέψιμα από το καταδυτικό κοινό. Μία τέτοια πρωτοβουλία θα μπορούσε, όχι μόνο να ενισχύσει την τοπική κοινωνία σε ποιοτικό βαθμό, αλλά και να δημιουργήσει περισσότερους επισκέψιμους χώρους πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Με τη σύμπραξη τοπικών φορέων μπορεί επίσης να δημιουργηθεί ένα Κέντρο Ενημέρωσης Επισκεπτών στη Σκόπελο, βασισμένο στο σχέδιο ανάδειξης του έργου BLUEMED και το KAC Αλοννήσου, για την προσέλκυση όχι μόνο περισσότερων αυτοδυτών αλλά και ατόμων που δεν έχουν τη δυνατότητα να καταδυθούν, που όμως δεν πρέπει ν΄ αποκλείονται από τη γνωριμία τους με την ενάλια πολιτιστική κληρονομιά ενός τόπου. Οι πρωτοβουλίες αυτές αν και σε πρώιμο στάδιο δίνουν ένα ελπιδοφόρο μήνυμα για την ασφαλή ανάδειξη θέσεων ενάλιου πολιτιστικού ενδιαφέροντος στις Βόρειες Σποράδες ενισχύοντας έτσι τον πολιτιστικό πλούτο της χώρας.

Το πρόγραμμα Για πολλά χρόνια γίνονταν προσπάθειες για την ανάδειξη του ενάλιου πλούτου των νησιών των Βόρειων Σποράδων. Αφετηρία αυτής της ιδέας, αποτέλεσε το Βραβευμένο Πρότυπο Καινοτόμο Σχέδιο Ανάπτυξης «Άνω Μαγνήτων Νήσοι», το οποίο χαρακτηρίστηκε ως «έργο σημαία» του ΕΣΠΑ 2007-2013 και έθεσε σε προτεραιότητα την ανάπτυξη του καταδυτικού τουρισμού στα νησιά Αλοννήσου και Σκοπέλου, μέσω κυρίως της δημιουργίας των πρώτων Ενάλιων Επισκέψιμων Αρχαιολογικών Χώρων (ΕΕΑΧ) ή «Υποβρυχίων Μουσείων», όπως προβλεπόταν στον Ν. 3409/05. Παράλληλα, με το σχέδιο αυτό, επισημαίνεται ως σημαντική η παράμετρος της ανάδειξης ενός σημαντικού αριθμού (τουλάχιστον 5) ενάλιων αρχαιολογικών θέσεων σε μία περιοχή ως επισκέψιμων, με κριτήριο την οικονομική βιωσιμότητα του έργου και τη δημιουργία ενός εκδρομικού τουριστικού προϊόντος τουλάχιστον μίας εβδομάδας, πάντα με βάση τις αρχές προστασίας της ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά και την εμπειρία από τη διεθνή πρακτική. Στην συνέχεια, με το ευρω-μεσογειακό έργο BLUEMED και σε πιλοτική μορφή, επιτεύχθηκε, ανάμεσα σε άλλα, και η δημιουργία του πρώτου Ενάλιου Αρχαιολογικού Μουσείου στο αρχαίο ναυάγιο της Περιστέρας στην Αλόννησο, ύστερα από μία συλλογική προσπάθεια δημόσιων και ιδιωτικών φορέων της Ευρώπης και κυρίως της Μεσογείου. Μεταξύ άλλων, η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, η Περιφέρεια Θεσσαλίας και ο Δήμος Αλοννήσου, ελληνικοί φορείς που συνέβαλαν σημαντικά σε αυτό το εγχείρημα και υλοποίησαν πολλούς από τους στόχους του προγράμματος στην Ελλάδα. Επιπλέον, και μέσω του έργου, σε μία προσπάθεια να γίνει προσβάσιμος ο ενάλιος πολιτισμικός πλούτος της Μεσογείου και σε μη δύτες, δίνεται η δυνατότητα να καταδυθούν ψηφιακά στον υποβρύχιο κόσμο και να τον εξερευνήσουν με τη δημιουργία Κέντρων Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης της Γνώσης, γνωστά και ως KACs (Knowledge Awareness Centers) σε Αμαλιάπολη, Αλόννησο, Ιταλία και Κροατία. Με τα κέντρα αυτά, οι ενάλιες πιλοτικές θέσεις του έργου δύνανται να είναι προσβάσιμες από ένα ευρύτερο κοινό με την εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών, επαυξημένης (AR) και εικονικής πραγματικότητας (VR). Παράλληλα, με το έργο BLUEMED δίνεται επίσης η δυνατότητα στους συνεργαζόμενους φορείς να προβάλλουν τις υπηρεσίες τους μέσω της πλατφόρμας του (http://meddiveinthepast.eu/welcome), στο παγκόσμιο κοινό. Σταύρος Δημόπουλος / Εφημερίδα ΘΕΣΣΑΛΙΑ