Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας στην καθημερινή προσπάθειά της να ανταποκριθεί στις υψηλές προσδοκίες που έχει δημιουργήσει στην ελληνική κοινωνία προσπαθεί να υλοποιεί μία προς μία όλες τις προεκλογικές της δεσμεύσεις. Στις 22 Φεβρουαρίου 2019 ο νυν υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης είχε παρουσιάσει σε εκδήλωση της τότε Αξιωματικής Αντιπολίτευσης το συνολικό πρόγραμμα για την υγεία της μελλοντικής τότε κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Μία κεντρική επιλογή του τότε αρχηγού της και σημερινού πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν η χάραξη μιας πραγματικής και ουσιαστικής εθνικής στρατηγικής πρόληψης νοσημάτων εφάμιλλης άλλων ευρωπαϊκών και όχι μόνο κρατών. Η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, λοιπόν, μετά την ψήφιση και άλλων σημαντικών νομοθετημάτων που πραγματεύονται διάφορα ευαίσθητα ζητήματα όπως το θεσμό του οικογενειακού γιατρού, την πολιτική του φαρμάκου, τη δημιουργία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας κ.ά. περνάει στην κατάρτιση ενός νέου νομοθετικού πλαισίου. Ενός πλαισίου νόμου που θα προάγει τον πυλώνα της πρόληψης ως ίσως τον σημαντικότερο στην περιφρούρηση της δημόσιας υγείας. Η πρόληψη, ένας κατεξοχήν παραμελημένος κλάδος του Εθνικού Συστήματος Υγείας, μετά την ψήφιση του συγκεκριμένου σχεδίου νόμου, αποκτά πλέον τη θέση που της αρμόζει και στη δική μας χώρα. Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο απαρτίζεται από τρία σκέλη: 1. Την εθνική στρατηγική για τη δημόσια υγεία 2. Το πρόγραμμα πρόληψης «Σπύρος Δοξιάδης» 3. Την οργανωτική διάρθρωση της Δημόσιας Υγείας Επαναβεβαιώνεται για σειρά ασθενειών η σημασία προσδιοριστικών παραγόντων όπως το κάπνισμα, η έλλειψη σωματικής άσκησης και η κακή διατροφή περιγράφοντας γενικές κατευθύνσεις στον τομέα της πρόληψης. Ορίζεται επίσης ως νέα προτεραιότητα της Πολιτείας η αντιμετώπιση των εξαρτήσεων από ηλεκτρονικά μέσα (τυχερά, ηλεκτρονικά παιχνίδια) και του εθισμού στο Διαδίκτυο / Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Στο πνεύμα της παρακαταθήκης του πρωτοπόρου υπουργού Κοινωνικών Υπηρεσιών Σπύρου Δοξιάδη τίθεται ως στόχος η βελτίωση της εγγραμματοσύνης στην Υγεία προκειμένου ο γενικός πληθυσμός να μπορεί να παίρνει ενημερωμένες και ενσυνείδητες αποφάσεις για την υγεία του. Τέλος, κατοχυρώνεται νομοθετικά η ανάγκη παροχής ανακουφιστικής φροντίδας σε βαριά πάσχοντες. Επιπλέον δίδονται επιτέλους κάποιες κατευθύνσεις με τη θεσμοθέτηση του 5ετούς Προγράμματος Πρόληψης «Σπύρος Δοξιάδης» δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργία ενός Εθνικού Προγράμματος Συστηματικού Προσυμπτωματικού Ελέγχου. Επίσης, ορίζονται οι δημόσιοι φορείς και υπηρεσίες με επιτελικές αρμοδιότητες στο χώρο της Δημόσιας Υγείας. Το νέο εργαλείο σχεδιασμού είναι η Εθνική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας (ΕΕΔΥ), ένα συλλογικό όργανο στα πρότυπα του ΚΕΣΥ, το οποίο προορίζεται εν μέρει να αντικαταστήσει τους ΕΟΔΥ (τ. ΚΕΕΛΠΝΟ), ΕΣΥΔΥ και ΕΣΔΥ που λειτούργησαν ως σύμβουλοι του υπουργού Υγείας την τελευταία εικοσαετία. Ειδικότερα, σύμφωνα με άρθρο του συγκεκριμένου νόμου, το ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ «ΣΠΥΡΟΣ ΔΟΞΙΑΔΗΣ» θα χρηματοδοτείται βασικά από τον ΕΟΠΠΥ και όλες οι δράσεις του θα παρέχονται δωρεάν στους ωφελούμενους. Αν το Κράτος επιθυμεί –και σωστά- να προσφέρει πρόσθετες παροχές Υγείας (όπως είναι όντως οι προληπτικές δράσεις) σε αλλοδαπούς, πρέπει με απευθείας επιχορήγηση (όχι χρησιμοποιώντας τις πληρωμένες στον ΕΟΠΥΥ από τους ασφαλισμένους εισφορές κλάδου Υγείας) να πληρώνει το ίδιο, ως οφείλει, όλες τις δημόσιες δαπάνες Υγείας που εξ ορισμού βρίσκονται εκτός Κοινωνικής Ασφάλισης. Με άλλο άρθρο του δημιουργείται η Εθνική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας (ΕΕΔΥ) ως το βασικό συμβουλευτικό όργανο της Πολιτείας σε θέματα Δημόσιας Υγείας. Στο προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας εγγράφονται πιστώσεις για τις δαπάνες λειτουργίας της ΕΕΔΥ και υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη Δημόσια Υγεία. Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε πως σε συνέχεια της πρόσφατης επιτυχούς απαγόρευσης του καπνίσματος (N. 4633/2019) σε δημόσιους χώρους το παρόν προσχέδιο νόμου του υπ. Υγείας περιέχει διατάξεις θετικές για τη προστασία και προαγωγή της Δημόσιας Υγείας με κορυφαίες αυτές για την πρόληψη. Το νομοσχέδιο αυτό σε αντίθεση με σειρά όχι ιδιαίτερα πετυχημένων νομοθετημάτων της τελευταίας 20ετίας (Ν. 3172/2003 «Οργάνωση και εκσυγχρονισμός των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας και άλλες διατάξεις», Ν. 3370/2005 «Οργάνωση και λειτουργία των υπηρεσιών δημόσιας υγείας και λοιπές διατάξεις»), επιχειρεί να καλύψει τεράστια κενά που τα προηγούμενα νομοθετήματα άφησαν στις δημόσιες πολιτικές, όπως η ανυπαρξία συστηματικών (μαζικών) δράσεων πρόληψης αλλά και διαχρονικές αποτυχίες στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων για κρίσεις Δημόσιας Υγείας (βλ. SARS 2003, γρίπη πουλερικών το 2004, γρίπη Η1Ν1 2009, εποχική γρίπη 2013-14). Είναι προφανές ότι κανείς δεν εύχεται να υπάρχουν ενδημικές κρίσεις, αλλά το βασικό είναι όταν προκύπτουν η χώρα επιτέλους να διαθέτει ένα μηχανισμό αντιμετώπισης με επιστημονικά και κοινωνικά κριτήρια και όχι να καταβάλλεται από καθεστώς πανικού, που ενίοτε η ίδια η Πολιτεία μεταλαμπαδεύει στους πολίτες της. [*]Ο Κωνσταντίνος Αρ. Μαραβέγιας είναι Χειρουργός & Βουλευτής Μαγνησίας της Ν.Δ.