Μία ἀπρόοπτος συντάντησις.

Ὁ Ἀλέξ. Μωραϊτίδης, μετὰ ἀπὸ 90 ἔτη, συναντᾶ Γρεβενιῶτες κι Ἀγραφιῶτες φίλους του στὴ Βιβλιοθήκη Γρεβενῶν.

Κατὰ τὴν παροιμιακὴ ἔκφραση τοῦ καιροῦ μας, ‘‘ἦταν δίκαιο, ἔγινε πράξη’’. Ὄντως, οἱ φιλογενεῖς φορεῖς τῶν Γρεβενῶν: «Χρονικὰ Δυτικῆς Μακεδονίας», «Τύρβη», «Λέσχη Βιβλιοδεσίας καὶ λοιπῶν δραστηριοτήτων», μὲ τὴν ἔκτακτη συμμετοχὴ τοῦ ἱστολογίου ellinomouseionagrafon.blogspot.com, τίμησαν τὴν ἐπέτειο τῶν ἐνενῆντα ἐτῶν ἀπὸ τὴν κοίμηση τοῦ Ἀλεξ. Μωραϊτίδη († Παρασκευή, 25 Ὀκτ, 1929, ἐν Σκιάθῳ).

Ἀλέξ. Μωραϊτίδης, σὐγχρονο (2019) σχέδιο, ὑπὸ Κων. Ρώϊμπα

Ὁ ὡς μοναχὸς Ἀνδρόνικος τελειωθείς Σκιαθίτης λόγιος-Ἀκαδημαϊκὸς γοήτευσε μὲ τὸ ἔργο του τὸ ἀκροατήριο ποὺ ὑπερπλήρωσε τὸν χῶρο ἐκδηλώσεων τῆς λαμπρᾶς Δημόσιας Βιβλιοθήκης Γρεβενῶν καὶ γνώρισε πτυχὲς τοῦ πολύπλευρου ἔργου του καὶ τῶν ἑτερόκλητων σταδίων τοῦ βίου του. Μὲ τὴν φροντίδα τοῦ Ἀντώνη Ν. Παπαβασιλείου, τὸν χῶρο κοσμοῦσε ‒καὶ συμπλήρωνε τὸ ὅλον τῆς ἐκδηλώσεως‒ ἔκθεση παλαιοτέρων καὶ προσφάτων ἐκδόσεων ἔργων τοῦ Ἀλεξάνδρου Μωραϊτίδη καθὼς καὶ ἕνα φύλλο τοῦ πολιτικοσατιρικοῦ περιοδικοῦ «Μὴ Χάνεσαι», μὲ τὸ ὁποῖο συνεργαζόταν σὲ ὅλη τὴν τριετῆ (1880-1883) ὁ  Μωραϊτίδης. Στὸ κοινὸ παρουσιάστηκε καὶ διανεμήθηκε τὸ ἄρτι τεχθὲν 13^ο φ. τοῦ μονοφύλλου «Τύρβη, ἔργο τῆς «Φαιδρᾶς συντεχνίας τῶν Γρεβενῶν», καθ’ ὁλοκληρίαν Μωραϊτιδόφορτον.

Ὁ Ἀντώνης Παπαβασιλείου, ἐκ μέρους τῶν διοργανωτῶν, καλωσόρισε τὸ κοινὸ καὶ ἀφοῦ διάβασε χαιρετισμὸ γιὰ τὴν ἐκδήλωση τοῦ κ. Νίκου Δ. Τριανταφυλλόπουλου, τοῦ κατ’ ἐξοχὴν μελετητῆ καὶ ἐπιμελητῆ τοῦ ἔργου τοῦ Μωραϊτίδη, ‒ὁ ὁποῖος εὐχήθηκε μεταξὺ ἄλλων, ἐκ βαθέων ‘‘καλὴν πλοήγησιν, ἰλαρῶς, στὶς θάλασσες καὶ τὶς στεριὲς τοῦ μοναχοῦ Ἀνδρόνικου’’‒, κάλεσε τὴν κ. Περιστέρα Ντόλα νὰ διευθύνει τὴ ἐκδήλωση καὶ νὰ ἀναγνώσει ἀποσπάσματα ἀπὸ διηγήματα τοῦ Μωραϊτίδη.

Ἀντώνης Φωτ. Σβολιαντόπουλος

Ὁ Ἀντώνης Σβολιαντόπουλος ἔκανε μιὰ ἐκτενῆ περιδιάβαση στὰ τοῦ βίου τοῦ Ἀλεξ. Μωραϊτίδη (1850-1929), τοῦ βασιλέα τοῦ διηγήματος ὅπως εὔστοχα εἶχε ἀποκληθεῖ, συνοδευόμενα ἀπὸ κάποια χαρακτηριστικὰ περιστατικὰ τῆς ζωῆς του καὶ σχόλια ἄλλων γιὰ τὸν ἴδιο καὶ τὸ πνευματικό του ἔργο. Τὸ κοινὸ γνώρισε τὸν Μωραϊτίδη ἀπὸ τὴ γεννησή του μέχρι την κοιμησή του, ἀπὸ τὸν Ἀλέξανδρο ἕως τὸν μοναχό Ἀνδρόνικο, ἀλλὰ καὶ τὴν πορεία τοῦ ἔργου του μετὰ τὴν ἐκδημία του. Ἰδιαίτερη, ξεχωριστὴ ἀναφορὰ ἔκαμε στὰ Ἄγραφα καὶ τοὺς Ἀγραφιῶτες, τὸ «Ἑλληνομουσεῖον Ἀγράφων», ποὺ μετεῖχαν τῆς πνευματικῆς ἑσπερίδας μνήμης τοῦ Μωραϊτίδη στὰ Γρεβενά, καὶ στὴ σχέση τους μὲ τὸν Ἀλέξανδρο Μωραϊτίδη.

Ἀντώνης Ν. Παπαβασιλείου

Ὁ Ἀντώνης Παπαβασιλείου ποιητικότατα –πῶς ὄχι ἄλλωστε– ἔβαλε φτερὰ στὸ ἀκροατήριό του καὶ πέταξε πάνω ἀπὸ στεριὲς καὶ θάλασσες γιὰ νὰ συναντήσει τὸν Μωραϊτίδη πότε μέσα ἀπὸ τὶς ἡμερολογιακὲς ‘‘συναντήσεις’’ του μέσα ἀπὸ τὰ δικά του Μωραϊτιδικὰ εὑρήματα,  πότε στὰ μέρη ποὺ μὲ τὶς ἐπισκέψεις του ἀθανάτισε καὶ μελώδισε μὲ τὴν πέννα του τὴν χηνίσια· ὅπως τὸ δικό μας Καρπενήσι, τοῦ ὁποίου ὅλα τὰ εἶδε μεγαλοπρεπῆ. Μακάρισε δὲ τοὺς πρώτους ἀναγνῶστες τοῦ Μ., οἱ ὁποῖοι εἶχαν τὸ μοναδικὸ προνόμιο νὰ διαβάσουν πρῶτοι αὐτοὶ τὰ δημοσιεύματά του στὸν τύπο τῶν καιρῶν ἐκείνων.

Κωνσταντῖνος Σπ. Τσιώλης

Ὁ Κωνσταντῖνος Τσιώλης φώτισε μιὰ ὄχι πολὺ γνωστὴ περίοδο τῆς ζωῆς τοῦ Μωραϊτίδη. Ἐκείνης τῶν ἐτῶν 1880-1883 ὅταν περνοῦσε ἀπὸ τὴν πρώτη τὴν εὔθυμη, ἀνέμελη, κοσμικὴ περίοδο τῆς ζωῆς του, ἐκείνης τοῦ νεαροῦ, γοητευτικοῦ, καλλιεργημένου θαμῶνος τῶν παριλισίων θεάτρων καὶ τοῦ Φαληρικοῦ θερέτρου, –τῶν ἑλληνικῶν Παρισίων ὅπως ἀποκαλεῖ τὸ Φάληρο καὶ τὰ θέλγητρά του– σὲ ἐκείνη τοῦ ἀξιοσέβαστου καθηγητῆ, ὅπως τὸ ἀπαιτεῖ ὁ διορισμός του πλέον στὴν Μέση Ἐκπαίδευση, στὸ Β΄ Γυμνάσιο τῶν Ἀθηνῶν. Εἶναι ἡ περίοδος ποὺ ἀρθρογραφεῖ στὸ πολιτικοσατιρικὸ ἔντυπο «Μὴ Χάνεσαι» μὲ τὸ δημοσιογραφικὸ ψευδώνυμο «Σφίγξ». Ἀναγνώστηκαν χαριτολογικὰ ἄρθρα καὶ ποιήματά του ἀπὸ τὸ «Μὴ Χάνεσαι».

Περιστέρα Ντόλα

Τὴν ἐκδήλωση διηύθυνε ἐξαίρετα ἡ κ. Περιστέρα Ντόλα, ἡ ὁποία μεταξὺ τῶν ὁμιλιῶν ἀνέγνωσε ἀποσπάσματα ἀπὸ διηγήματατα καὶ τὸ πλήρωμα τῆς Δημόσιας Βιβλιοθήκης τῶν Γρεβενῶν αἰσθάνθηκε τὸ νόστιμον τοῦ Μωραϊτιδικοῦ λόγου, τὸν ὁποῖο ὁ Βλάσης Γαβριηλίδης θεωρεῖ ἐξόχως ὑγιᾶν τροφήν.

Ἀντίδωρο πνευματικὸ στὸ Μωραϊτιδικὸ ἀντάμωμα ὁ χαιρετισμὸς τοῦ π. Κωνσταντίνου Καλλιανοῦ ποὺ συνοδευόταν ἀπὸ ἀνέκδοτη ἐπιστολὴ τοῦ ἀνεψιοῦ τοῦ Α.Μ., τοῦ ἀειμνήστου Ἰω. Ν. Φραγκούλα, πρὸς τὴν ἀδελφότητα  τῶν μοναχῶν τῶν Κατουνακίων τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἀπὸ τοὺς ὁποίους ζητεῖ νὰ τοῦ ἀποστείλλουν τὴν ἀλληλογραφία τοῦ Δανιὴλ Κατουνακιώτη μὲ τὸν θεῖο του. Τὴν δακτυλόγραφη ἐπιστολὴ εὐγενῶς παραχωρεῖ ὁ π. Κωνσταντῖνος γιὰ μιὰ πρώτη δημοσίευση στὸ ἱστολόγιό μας.

Ἡ «Φαιδρὰ συντεχνία» τῶν Γρεβενῶν, ἡ ὁποία ἐκδίδει δὶς τοῦ ἔτους τὸ ἐξαίρετο  μονόφυλλο «Τύρβη», προσέφερε στοὺς Ἀγραφιῶτες συνδιοργανωτές, ὡς τιμητικὸ ἀναμνηστικὸ τῆς ἡμέρας, ξυλόγλυπτη κατασκευὴ μὲ τὴν μορφὴ τοὺ Ἀλέξανδρου Μωραϊτίδη καὶ τὸν λογότυπο τῆς ἐκδήλωσης, ἔργο τοῦ τοπικοῦ καλλιτέχνη τοῦ ξύλου Κώστα Μπαλιάμη.

Ἡ ἐκδήλωση ὁλοκληρώθηκε μὲ λιτὸ φίλευμα οἴνου, ἀναψυκτικῶν καὶ ἐλαφρῶν ἐδεσμάτων τῶν διοργανωτῶν στοὺς προσκυνητὲς τῆς μνήμης τοῦ Ἀλεξάνδρου Μωραϊτίδη, τοῦ μοναχοῦ Ἀνδρόνικου τῆς Σκιάθου. Εὐφράνθημεν, ἅπαντες καὶ ἅπασαι,  μωραϊτιδίζοντας, πίνοντες καὶ ἐσθιόμενοι καὶ εὐχόμενοι τὸν Ὀκτώβριο, τὸν Ἅη-Δημητρίτη τοῦ 2020, νὰ ἑορτάσουμε, ἀνάλογως, τὰ 170 ἔτη ἀπὸ τὴ γέννηση τοῦ Ἀλεξάνδρου Δ. Μωραϊτίδη.

Κωνσταντῖνος Σπ, Τσιώλης

Χαιρετισμὸς τιμῆς καὶ ἀγάπης

στὴν ἐκδήλωση γιὰ τὸν Ἀλέξανδρο Μωραϊτίδη στὰ Γρεβενά

Πολυαγαπητοί μου φίλοι, μαζὶ μὲ τὶς προσφιλεῖς μου εὐχὲς γιὰ εὐόδωση τῶν ἐργασιῶν τῆς ὄντως   ἐντίμου   καὶ   συγκινητικῆς   ἐκδήλωσης   εἰς   τιμὴν   καὶ   Μνήμην   τοῦ ὁσιακῶς   τελειωθέντος   ἀειμνήστου   Γέροντος   Ἀνδρονίκου   Μοναχοῦ,   τοῦ κατὰ κόσμον Ἀλεξανδρου Μωραϊτίδου, «αὐτοῦ τοῦ μυστικοῦ λευχείμονος ἱερέως τῆς Ἑλληνικῆς σκηνῆς, τῶν Ἑλληνικῶν Γραμμάτων», κατὰ τὸν Βλ. Γαβριηλίδην, καταθέτω στὴν  ἀγάπη σας κι ἕνα ἄγνωστο μέχρι σήμερα γράμμα τοῦ ἀειμνήστοῦ ἀνηψιοῦ του, τοῦ Δρος Ἰω. Ν. Φραγκούλα ( γράφω τὸ ὄνομά του ὅμως ὁ ἴδιος τὸ ἤθελε). Ἡ   ἐπιστολὴ   αὐτή,   ποὺ   σήμερα   παρουσιαζεται   γιὰ   πρώτη   φορά, ταχυδρομήθηκε ἀπὸ τὸν συντάκτη της καὶ καθηγητὴ τότε στὴ Σχολὴ τοῦ Τιμίου   Σταυροῦ   στὴ   Βοστώνη,   πρὸς   τὴν   μοναστικὴ     ἀδελφότητα   τῶν Δανιηλαίων,   στὸ   Ἅγιο   Ὄρος.   Ἀδελφότητα   μὲ   τὴν   ὁποία   σχετίζονταν πνευματικὰ ὁ Μωραϊτίδης, ἀπὸ τὸν ἱδρυτή της Γ. Δανιὴλ τὸν Σμυρναῖο Ἐπειδὴ τὴν ἐπιστολὴ αὐτὴ θὰ δημοσιεύσω ἀργότερα   μὲ ὅλες τὶς ἀπαραίτητες διευκρινήσεις καὶ σημειώσεις, τώρα ἀρκοῦμαι νὰ Σᾶς τὴν παρουσιάσω, ὡς   ἐλάχιστο   ἀντίδωρο   τιμῆς   καὶ   χαιρετισμοῦ.   Ὡστόσο καταθέρω στὴν ἀγαπη Σας τὰ παρακάτω σχόλια.

1 . Ἡ ἐπιστολὴ αὐτὴ εἶναι γνήσια, ἀφοῦ-καθὼς παρατηρεῖτε- ἔχει τὴγνήσια ὑπογραφὴ τοῦ μακαριστοῦ Ἰω. Ν. Φραγούλα.

2. Τὸ 1950 ποὺ ἔλεισαν 100 χρόνια ἀπὸ τὴ γέννηση τοῦ Μωραϊτίδη. Ὁ Φραγκοὐλας, λοιπόν, γιὰ νὰ τιμήσει τὸν θεῖο του, δημοσιεύει στὴν Ἀμερικὴ, ὅπου καὶ βρίσκονταν,   τὸ πολὺ σημαντικὸ γιὰ τὴν  ἐποχή  του   βιβλίο   μὲ   τὸν   τίτλο,  Ἀλέξανδρος   Μωραϊτίδης ( Χρονολογικὸς δείκτης τῆς ζωῆς του. –Χαρακτηριστικὰ ἄρθρα γιὰ τὸ ἔργο του-Βιβλιογραφία)   Βοστώνη 1950. Γιὰ τὴν ἱστορία ἀναφέρω,   πὼς   τὸ   βιβλιο   αὐτό,   ὅπως   μοῦ   εἶχε   πεῖ   ὁ   ἴδιος   ὁ συγγραφέας του, τὸ τύπωσαν οἱ μαθητές του τῆς Σχολῆς τοῦ Τιμίου Σταυροῦ «τιμῆς ἔνεκεν».
3. Εὐχῆς   ἔργον   θὰ   εἶναι   νὰ   συγκεντρωθοῦν     κι   ἄλλα   τέτοια τεκμήρια, ποὺ θὰ μᾶς πληροφορήσουν ἐκτενῶς   γιὰ τὸν ἄλλο Ἀλέξανδρο   καὶ τὸ   ἔργο   του. Γιατὶ   πιστεύω   ἄκραδαντα,    πὼς κάποια   ἀκόμα   ἀνεκδοτά   του   ὑπάρχουν.   Ὅπως   π.   χ.   τὸ ἐπιστολάριο   ποὺ   πρόσφατα   βρέθηκε   στὴν   Ἱ.   Μ.   Τιμίου Προδρόμου   τῆς  Σκοπέλου  κι ἀπευθυνόταν  στὸ   Ἅγιο   Γέροντα Σωφρόνιο Κεχαγιόγλου, καρδιακὸ φίλο τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου.
4. Καὶ τώρα τὸ κείμενο τῆς ἐπιστολῆς

Σᾶς εὐχαριστῶ

π. Κωνσταντῖνος Ν. Καλλιανός