Το κατάφυτο νησί ακολουθεί πιστά τη φυσιογραφία των υπόλοιπων Σποράδων καθώς το πυκνό πευκοδάσος καλύπτει, και εδώ, σχεδόν κάθε σπιθαμή γης. Η μυρωδιά του ρετσινιού ανακατεύεται με τη θαλασσινή αύρα και αυτό το μεθυστικό άρωμα, που αποπνέει η φύση της, προσδίδει τελικά την υπερβατική γοητεία!

Η αποβίβαση από το πλοίο γίνεται στο Πατητήρι, το λιμάνι του νησιού, που ακουμπά στην άκρη ενός καλά προστατευμένου όρμου. Σίγουρα ο οικισμός δεν διεκδικεί τα πρωτεία για την αρχιτεκτονική του αισθητική και μάλλον άχαρος μπορεί να χαρακτηριστεί, υποδέχεται παρ' όλα αυτά με θετική ενέργεια τους επισκέπτες.

Εδώ θα βρείτε πλήρη αγορά, καταλύματα και θα έχετε αρκετές επιλογές για φαγητό και διασκέδαση. Επιπλέον το Πατητήρι αποτελεί την πύλη για τον… παράδεισο, αφού από εδώ ξεκινούν όλοι οι δρόμοι που θα σας φέρουν ακόμα και στην τελευταία άκρη του νησιού.

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980 ο μόνος ασφάλτινος δρόμος που υπήρχε στο νησί ήταν αυτός που συνέδεε το λιμάνι με τη Χώρα και οι μετακινήσεις γίνονταν κυρίως με καΐκια. Τα πράγματα βέβαια γρήγορα άλλαξαν, ο τουρισμός ανακάλυψε την «ντροπαλή Αλόννησο» και μαζί με τους τουρίστες ήρθαν και τα αυτοκίνητα, το τσιμέντο, η φασαρία και δυστυχώς οι πυρκαγιές, που ταλαιπώρησαν αφάνταστα το νησί στα μέσα της δεκαετίας του 1990.

Παρ' όλα αυτά, όσες φορές έχω επισκεφθεί αυτήν την άκρη των Σποράδων αισθάνομαι την ιδία κρυφή χαρά μόλις αποβιβαστώ στο Πατητήρι!

Είναι η γλυκιά προσμονή που νιώθω όταν «χάνομαι» στα σοκάκια της Χώρας, όταν ατενίζω το διάπλατο Αιγαίο μέσα από τα χαλάσματα του Κάστρου, όταν ξαναβαπτίζομαι στα διάφανα νερά της παραλίας των Αγ. Αναργύρων και στο Τουρκονέρι, όταν μαζεύω σπασμένα κομμάτια αμφορέων στα Τσκαλιά, όταν βρεθώ να περπατώ σε μονοπάτια που τρυπώνουν στο πευκοδάσος…

Μεσαιωνική Χώρα

Πάνω στον λόφο, το γοητευτικό Παλιό Χωριό ή Χώρα κλέβει με τη συμπαγή του παρουσία τα βλέμματα, καθώς μοιάζει να εποπτεύει αφ’ υψηλού το πέλαγο. Ο μεσαιωνικός οικισμός πληγώθηκε ανεπανόρθωτα από τον μεγάλο σεισμό 6,1 Ρίχτερ που χτύπησε τις Σποράδες τον Μάρτιο του 1965, με αποτέλεσμα το 80% των οικιών να καταρρεύσουν!

Οι κάτοικοι της Χώρας εγκατέλειψαν σιγά σιγά το ρημαγμένο τους χωριό και κατέβηκαν στο Πατητήρι, που έγινε, από το 1978 κι έπειτα, η πρωτεύουσα. Αργότερα το Παλιό Χωριό το ανακάλυψαν οι ξένοι επισκέπτες που άρχισαν σιγά σιγά να αγοράζουν και να αναστηλώνουν τις λιθόκτιστες κατοικίες.

Σήμερα τα αυτοκίνητα δεν μπαίνουν μέσα στο οικιστικό σύμπλεγμα του Παλιού Χωριού. Αναγκαστικά θα αφήσετε το όχημά σας στην είσοδο, όπου υπάρχει χώρος στάθμευσης, και θα συνεχίσετε με τα πόδια.

Σε κάθε σας βήμα συναντάτε παροπλισμένους ανεμόμυλους, χορταριασμένα αλώνια, σιωπηλές εκκλησίες του 17ου αιώνα, όπως του Αγίου Αθανασίου, του Χριστού και τον Αγιο Γεώργιο στο Κάστρο. Από κάθε γωνιά ξεπροβάλλει μια διαφορετική άποψη του Αιγαίου και των κατάφυτων ακτών.

Με διαύγεια στην ατμόσφαιρα θα δείτε στο βάθος του ορίζοντα να διαγράφονται οι ευβοϊκές και πηλιορείτικες ακτές, ο χαρακτηριστικός κώνος του Αθω και τα ερημονήσια του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Β. Σποράδων. Με κάθε ευκαιρία θα σταματήσετε για έναν καφέ ή φαγητό σε κάποιο από τα μαγαζιά με τους ειδυλλιακούς εξώστες που κρέμονται πάνω από το γαλάζιο του πελάγους.

Παραλίες για όλους

▶ Κοντά στο Πατητήρι: Πίσω από τον βόρειο κάβο του λιμανιού συναντάμε τη μικροσκοπική βοτσαλωτή παραλία του Ρουσούμ Γιαλού που μαζεύει αρκετό κόσμο καθώς υπάρχουν σε μικρή απόσταση ενοικιαζόμενα δωμάτια και ταβέρνες.

Βορειότερα διαγράφεται ο ορμίσκος Βότση –οφείλει το όνομά του στον ναύαρχο Βότση που ήρθε εδώ το 1913– με το γραφικό λιμάνι και τα πεύκα που σκαρφαλώνουν στα βράχια. Σε μικρή απόσταση υπάρχει και ο ορμίσκος Σπαρτίνες που προσεγγίζεται με μονοπάτι 400 μέτρων. Διαθέτει δύο υπήνεμες μικρές παραλίες που παλαιότερα αποτελούσαν στέκι γυμνιστών.

Νότια από το λιμάνι, στο Πατητήρι, υπάρχει το ακρογιάλι «Πλάκες» που προσεγγίζεται με μονοπάτι που απέχει μόλις 300 μέτρα από τις εγκαταστάσεις του κάμπινγκ «Rock». Ρωτήστε τους ντόπιους να σας δείξουν την αρχή του μονοπατιού γιατί μπορεί να μπερδευτείτε.

Στο νοτιότερο τμήμα του νησιού, άριστα προστατευμένοι από το μελτέμι, διαγράφονται οι ορμίσκοι Μικρός και Μεγάλος Μουρτιάς, Μαρπούντα, Βύθισμα: πρόκειται για αλλεπάλληλες μικρές αγκαλιές περιτριγυρισμένες από λευκά βράχια και πυκνό πευκοδάσος.

▶ Πεύκα και νερά κρύσταλλο: Στο δυτικό τμήμα του νησιού, στο θαλάσσιο πέρασμα που χωρίζει την Αλόννησο από την ακατοίκητη νησίδα Περιστέρα, αναπτύσσονται στη σειρά τα πευκόφυτα ακρογιάλια Μηλιά, Γιαλός, Χρυσή Μηλιά, Τζώρτζη και Λεφτός Γιαλός, όλα με πρόσβαση από τον κεντρικό ασφάλτινο δρόμο που διατρέχει από άκρο σε άκρο το νησί.

Ανάμεσα στις ακτές του Τζώρτζη Γιαλού (βόρεια) και τη λαμπερή αμμουδιά της Χρυσής Μηλιάς (νότια), ξεχωρίζει ο βράχος του Κοκκινόκαστρου, όπου έχουν ανασκαφεί υπολείμματα οχύρωσης αφού στο σημείο αυτό υπήρχε η αρχαία πόλη Ικος. Εδώ θα βρείτε μια θαυμάσια αμμουδερή και πολυσύχναστη παραλία.

▶ Βόρεια της Στενής Βάλας: Το ψαροχώρι Στενή Βάλα, που βρίσκεται φωλιασμένο στον μυχό στενού και απάνεμου όρμου, απέχει από το Πατητήρι 11 χλμ. Το μικρό λιμάνι έχει απολέσει προ πολλού τη διακριτική ησυχία του, καθώς αποτελεί έναν από τους πλέον δημοφιλείς προορισμούς για τα γιοτ που αρμενίζουν στις Σποράδες.

Ο παραλιακός ασφάλτινος δρόμος που φεύγει βόρεια από το λιμανάκι θα σας φέρει στις παραλίες Γλυφά, Καλαμάκια, Καλύβια και Βαμβακιές. Πρόκειται για ακρογιάλια στρωμένα με βότσαλο και πετραδάκι, όπου σε μικρή απόσταση υπάρχουν ταβέρνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Η ενδιαφέρουσα διαδρομή τερματίζει στη βοτσαλωτή «γλώσσα» του Αγ. Δημητρίου (16 χλμ. από Πατητήρι) με τα βαθυγάλαζα νερά, που θεωρείται δίκαια μία από τις καλύτερες παραλίες των Σποράδων.

Για εξερευνήσεις

Στα βόρεια του νησιού τα ακρογιάλια Μεγάλη Αμμος, Τουρκονέρι, Αγιοι Ανάργυροι προσεγγίζονται με χωματόδρομους και μονοπάτια που ξεκινούν από το Βότση.

Στην παραλία Τσκαλιά θα έρθετε με αυτοκίνητο (2 χλμ. από Βότση), θα το αφήσετε στο πλάτωμα και θα περπατήσετε λίγο μέχρι τη θάλασσα. Η ακτή είναι αμμουδερή, ενώ παντού υπάρχουν κομμάτια πιθαριών από τα αγγειοπλαστεία που λειτουργούσαν στην περιοχή. Από τη Χώρα και το Πατητήρι, ακολουθώντας έντονα κατηφορικούς δρόμους, θα κολυμπήσετε στις παραλίες Γυάλια και Βρυσάκι.

Μοναδικό μειονέκτημα των ανωτέρω ακτών είναι ότι τις δέρνει ανελέητα το μελτέμι. Για να χαρείτε τα πραγματικά πεντακάθαρα νερά τους, επιλέξτε μια μέρα που δεν φυσά βόρειος άνεμος. Προμηθευτείτε έναν λεπτομερή πιστοποιημένο χάρτη των εκδόσεων «Ανάβαση», ιδανικό για πεζοπορία σε κλίμακα 1/30000 και ανακαλύψτε υπέροχες διαδρομές.

Υποθαλάσσιο μουσείο

Κάπου εκεί, τον 5ο π.Χ αιώνα, ένα εμπορικό πλοίο που μετέφερε κρασί σε περισσοτέρους από 4.000 αμφορείς ναυάγησε στον θαλάσσιο δίαυλο μεταξύ Αλοννήσου και Περιστέρας. Το ναυάγιο εντοπίστηκε το 1992 σε βάθος 25 μέτρων και θεωρείται ένα από τα καλύτερα διατηρημένα και σπουδαιότερα ναυάγια της κλασικής περιόδου!

Σύντομα, μετά την αποπεράτωση των μελετών και τη δημιουργία υποδομών, η περιοχή θα είναι επισκέψιμη –με τη συνοδεία και την καθοδήγηση ειδικών– για όσους κάνουν καταδύσεις.

Η μάστιγα των πειρατών

Το αρχαίο όνομα του νησιού ήταν Ικος, ενώ επί Βυζαντίου ήταν γνωστό σαν Χιλιοδρόμια, Λιοδρόμια ή Λιαδρόμια, ονομασία που διατηρήθηκε ώς το 1836. Αλόννησος πιθανώς ονομαζόταν το κοντινό και σήμερα έρημο νησάκι Κυρά Παναγιά.

Το νησί φημιζόταν για το κρασί του, μα και για τα πιθάρια του. Στη θέση που σήμερα οι ντόπιοι ονομάζουν «Τσκάλια» (τσουκάλια) υπήρχαν εργαστήρια αγγειοπλαστικής. Η Αλόννησος από νωρίς μπήκε στο στόχαστρο των πειρατών.

Οι γύρω νησίδες και οι απόμεροι όρμοι έγιναν ορμητήρια για πειρατικά γιουρούσια. Μάλιστα οι ναυτικοί της εποχής είχαν δώσει στη θαλάσσια αυτή περιοχή διάφορα προσωνύμια όπως Κλεπτοφωλιές ή Δαιμονονήσια!

Το 1538 ο διαβόητος κουρσάρος της Μεσογείου και μετέπειτα Τούρκος ναύαρχος Μπαρμπαρόσα κατέστρεψε κάθε χωριό και οικισμό με αποτέλεσμα για σχεδόν 100 χρόνια το νησί να μείνει ακατοίκητο. Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το Λαογραφικό - Ιστορικό - Πειρατικό Μουσείο που λειτουργεί στο Πατητήρι.

Θαλάσσιο Πάρκο Β. Σποράδων

Στα κοντινά στην Αλόννησο νησάκια Περιστέρα, Δύο Αδελφοί, Σκάντζουρα, Κυρά Παναγιά, Γιούρα, Ψαθούρα και Πιπέρι εντοπίζεται ο μεγαλύτερος πληθυσμός φώκιας σε όλη τη Μεσόγειο του είδους Monachus-monachus. Από το 1992 η περιοχή αυτή μαζί με την Αλόννησο έχει χαρακτηριστεί Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο (έκταση 2.200 τ.χ.).

Οι σκοποί της ίδρυσής του είναι η προστασία, η διαχείριση της φύσης και του τοπίου ως φυσικής κληρονομιάς και πολύτιμου εθνικού πόρου, αλλά και η διαφύλαξη των βιοτόπων της μεσογειακής φώκιας.

Εκδρομές στο Θαλάσσιο Πάρκο Β. Σποράδων πραγματοποιούν καθημερινά –καιρού επιτρέποντος– εκδρομικά πλοιάρια που φεύγουν από το Πατητήρι αλλά και από τα κοντινά λιμάνια των Σποράδων.

Πληροφορίες, στην «Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας - Mom», 210-5222888 www.alonissos-park.gr & www.mom.gr

♦️ Διαμονή

Από τα άφθονα και ποιοτικά καταλύματα του νησιού ενδεικτικά αναφέρουμε:

Πατητήρι

● «Λιαδρόμια» Boutique hotel, τηλ.: 24240-65521 ● «Atrium of Alonnisos» τηλ.: 24240-65750 ● «Ikion eco» boutique hotel, τηλ.: 24240-66360 ● «Αλκυών», τηλ.: 24240-65366 ● «Χαραυγή», τηλ.: 24240-65090

Παλιό Χωριό

● «Chiliadromia Studios», τηλ.: 24240-65814 ● «Κοnstantina Studios», τηλ.: 24240-66165

Μαρπούντα

● «Μαρπούντα Village club», τηλ.: 24240-65212

Mηλιά

● «Milia bay», τηλ.: 24240-66035

Βότση

● «Yalis Hotel», τηλ.: 24240-66186

Στενή Βάλα

● «4 Εποχές», τηλ.: 24240-66101 ● «Λιθέα», τηλ.: 693 2586001

Γλυφά

● «Casa Kalypso», τηλ.: 24240-65740

? Κείμενο - φωτογραφίες: Θοδωρής Αθανασιάδης / viewsofgreece.com