Τα ελληνικά νησιά είναι ιδανικοί προορισμοί για κυνηγούς γεύσεων γιατί φιλοξενούν χιλιάδες μικρές μονάδες παραγωγής τροφίμων, τα προϊόντα των οποίων σπάνια φτάνουν στις μεγάλες πόλεις. Το ίδιο ισχύει και με το κρασί: εκατοντάδες οινοποιεία είναι διάσπαρτα σε όλη σχεδόν τη νησιωτική Ελλάδα, ακόμα και σε λιλιπούτεια νησιά, όπως οι Λειψοί των 800 κατοίκων. Πολλά από τα οινοποιεία αυτά είναι άγνωστα ακόμα και στους ειδήμονες, με τα κρασιά τους να καταναλώνονται αποκλειστικά τοπικά. Με άλλα λόγια, τα νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου πελάγους αποτελούν, ίσως, την τελευταία terra incognita του ελληνικού αμπελώνα και γιατί να μην είστε εσείς εκείνος ή εκείνη που θα παίξει τον ρόλο του οινικού εξερευνητή;
Προέχουν τα λευκά κρασιά
Τα περισσότερα ελληνικά νησιά ειδικεύονται στην παραγωγή λευκών οίνων, μερικοί από τους οποίους ανήκουν στους πρωταθλητές της χώρας. Φαίνεται πως ένας ιδανικός συνδυασμός συνθηκών (κλίμα, εδάφη και αρχέγονες ποικιλίες αμπέλου) εξασφαλίζει την παραγωγή σπουδαίων και εντυπωσιακών κρασιών, όπως, για παράδειγμα, εκείνα από τη Σαντορίνη και την Κεφαλονιά. Και τα δύο, από τις ποικιλίες ασύρτικο και ρομπόλα αντίστοιχα, είναι παγκόσμιας κλάσης και αποτελούν ιδανικές επιλογές για το καλοκαίρι. Ωστόσο, δεν είναι τα μόνα. Αναζητήστε τα πανέμορφα λευκά κρασιά της Πάρου με τα εκρηκτικά αρώματα, τα αναπάντεχα σε φρεσκάδα λευκά της Κρήτης, τα ξηρά μοσχάτα από τη Σάμο και τη Λήμνο και τα ιδιόμορφα κρασιά της Κεφαλονιάς και της Ζακύνθου. Πάντως, έχει ενδιαφέρον να σκεφτεί κανείς πως τα περικυκλωμένα από... ψάρια αμπελοτόπια της χώρας παράγουν λευκά, κυρίως, κρασιά που ταιριάζουν μαζί τους τόσο καλά!
Τόσο το Αιγαίο όσο και το Ιόνιο φιλοξενούν εκατοντάδες ελληνικές ποικιλίες αμπέλου, οι περισσότερες απόλυτα ενδημικές. Το Ιόνιο, ειδικά, είναι το αμπελουργικό διαμέρισμα της χώρας με τις περισσότερες γηγενείς ποικιλίες και τη μικρότερη διείσδυση διεθνών ποικιλιών (καμπερνέ, σαρντονέ, σοβινιόν κ.λπ). Είναι, λοιπόν, μία χρυσή ευκαιρία να δοκιμάσετε κρασιά από αφανείς ποικιλίες όπως το δαφνί, το πλυτό, το λιάτικο και το μοσχάτο Σπίνας από την Κρήτη, το γουστολίδι, τον αυγουστιάτη και το σκιαδόπουλο από τη Ζάκυνθο, το αηδάνι και το κατσανό από τη Σαντορίνη, το φωκιανό από την Ικαρία, το βραδιανό από την Εύβοια, το χυδηριώτικο από τη Λέσβο και πολλές άλλες. Το ζητούμενο στα κρασιά αυτά είναι η διαφορετικότητα, οπότε μην τα συγκρίνετε με τους πρωταθλητές που ήδη γνωρίζετε από άλλα μέρη της Ελλάδας, τα οποία είναι κρασιά πολύ δουλεμένα και εν γένει ενός άλλου στιλ.
Τα γλυκά κρασιά είναι εξαιρετικά
Δεν πρέπει να υπάρχει ελληνικό νησί που να μην παράγει έστω και ένα γλυκό κρασί, και μάλιστα καλής ποιότητας. Αναζητήστε τα και χαρείτε τα, πάντοτε κρύα, ως απεριτίφ, με φρούτα, με γλυκά ή ακόμα και με αλμυρά φαγητά. Η συντριπτική πλειονότητα των γλυκών κρασιών παράγεται με τη μέθοδο του λιασίματος, όπου τα σταφύλια απλώνονται για 10-15 ημέρες στον ήλιο για να αποξηραθούν μερικώς, ώστε στη συνέχεια, όταν θα οινοποιηθούν, να δώσουν ένα πολύ πυκνό και πλούσιο σε αρώματα και γεύσεις κρασί. Η άλλη μέθοδος, της «ενδυνάμωσης», όπου ο οινοποιός προσθέτει καθαρή αλκοόλη στον μούστο, δίνει επίσης εξαιρετικά κρασιά, τα οποία θα βρείτε κυρίως στη Σάμο, στη Λήμνο και στη Ρόδο, με αφετηρία το μοσχάτο. Τα Vinsanto της Σαντορίνης (κυρίως από ασύρτικο) είναι, βέβαια, φημισμένα και εξαιρετικά, αλλά και η Κρήτη δεν πάει πίσω, με δεκάδες ενδιαφέρουσες γλυκές προτάσεις.
Οι οινοποιήσεις είναι συχνά περίεργες
Είναι προφανές πως αν είσαι «εναλλακτικός» τύπος και θέλεις να ζήσεις εκτός συστήματος παράγοντας κρασί, δεν θα πας να φτιάξεις μία αμπελοοινική εκμετάλλευση στις πεδιάδες της Δράμας ή στους κάμπους της Θεσσαλίας. Τα μικρά και απόμακρα νησιά της Ελλάδας προσφέρονται για τέτοιου είδους «αναχωρητές», πολλοί από τους οποίους παράγουν πέρα για πέρα περίεργα κρασιά, «φυσικά», βιοδυναμικά, οινοποιημένα σε αμφορέα, παλαιωμένα μέσα στη θάλασσα – στοιχεία που τα κάνουν να ξεχωρίζουν. Τυπικό παράδειγμα ο Γάλλος αντικέρ Jerome Binda που δημιούργησε το Domaine de Kalathas στην Τήνο, με κρασιά εκτός πεπατημένης, ή ο Θεόδωρος Ορκόπουλος (Κρασιά Φοίβος) στην Κεφαλονιά, με κρασιά όπως το «47», που περιέχει 47 διαφορετικές ποικιλίες αμπέλου, και το Ραψωδία, που είναι κρασί φτιαγμένο σε αμφορέα. Στη Σαντορίνη αναζητήστε τις «βυθισμένες Σαντορίνες» της Γαίας, που έχουν παλαιώσει στον βυθό της θάλασσας.
Μην προσπερνάτε τα ροζέ
Tα ροζέ κρασιά αποτελούν ιδανική καλοκαιρινή επιλογή, γι’ αυτό μην τα προσπερνάτε! Τα ροζέ της Κρήτης είναι γενικά πολύ εντυπωσιακά, στιβαρά και μεσογειακά, συχνά χαρμάνια από κοτσιφάλι με κάποια ξένη ποικιλία. Ταιριάζουν άψογα με την τοπική κουζίνα. Από εκεί και πέρα, ακριβώς επειδή στα νησιά κυριαρχούν οι λευκές ποικιλίες, τα ροζέ τους συχνά παρουσιάζουν διάφορα περίεργα χαρακτηριστικά που τα κάνουν και ενδιαφέροντα (ίσως όμως και απογοητευτικά!). Εν ολίγοις, μην περιμένετε να βρείτε εδώ το μοντέρνο στιλ της Προβηγκίας, αλλά κρασιά με έντονες τανίνες και αρκετά βαθύ χρώμα, από ποικιλίες όπως η μανδηλαριά, ο αυγουστιάτης και το βραδιανό. Το τελευταίο, στα χέρια του Κώστα Βρυνιώτη στη βόρεια Εύβοια, μας δίνει ένα από τα πιο όμορφα ελληνικά ροζέ, το Ίαμα Ροζέ.
Από τον Ντίνο Στεργίδη