Εθνικό Μητρώο Δωρητών και Μητρώο Αρνητών δωρεάς οργάνων καταρτίζει ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) σε μία (ακόμη) προσπάθεια να ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά των Ελλήνων για τη δωρεά οργάνων και τις μεταμοσχεύσεις. Το 2017 έκλεισε με σχετικά θετική εικόνα -τηρουμένων των αναλογιών– καθώς έγιναν 212 μεταμοσχεύσεις και η αμέσως προηγούμενη χρονιά με πάνω από 200 μεταμοσχεύσεις ήταν το 2012! Ωστόσο, η χώρα μας κατέχει επί σειρά ετών αρνητική «πρωτιά» εν μέσω των ευρωπαϊκών χωρών αναφορικά με τον αριθμό των μεταμοσχεύσεων: υπάρχουν μόλις 6 δότες ανά 1 εκατ. πληθυσμού όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 14 δότες ανά 1 εκατ. πληθυσμού. Από τις 212 μεταμοσχεύσεις οι 68 έγιναν με μόσχευμα (νεφρού) από ζώντα δότη και οι 144 με μοσχεύματα από 133 πτωματικούς δότες. Με στόχο την ευαισθητοποίηση των Ελλήνων αλλά και την αποσαφήνιση κάθε σχετικής διάταξης, το υπουργείο Υγείας με τον ΕΟΜ προχώρησαν στη δημιουργία των δύο Μητρώων και της Κάρτας Δότη. Με απόφαση, που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ορίζεται ο τρόπος διάθεσης των οργάνων από εγκεφαλικά νεκρούς, οι οποίοι δεν είχαν κάνει εν ζωή δήλωση δωρεάς ή άρνησης. Η αφαίρεση των οργάνων και ιστών, που ο δωρητής έχει δηλώσει, με ελεύθερη βούληση, ότι επιθυμεί να προσφέρει, πραγματοποιείται μόνο με την προϋπόθεση διάγνωσης εγκεφαλικού θανάτου και χωρίς να απαιτείται η συναίνεση της οικογένειάς του. Τα όργανα και οι ιστοί, για τα οποία ο δωρητής έχει εκφράσει τη βούλησή του να μην τα προσφέρει, αποκλείονται από τη διαδικασία δωρεάς. Όσοι εγγραφούν σε αυτό το Μητρώο θα παραλάβουν την Κάρτα Δότη, ενώ προβλέπεται για τους δωρητές των παλαιότερων μητρώων πως θα μπορέσουν να επικαιροποιήσουν την επιθυμία τους να προσφέρουν όργανά τους. Το Μητρώο Αρνητών Παράλληλα με το Μητρώο Δωρητών, θα διατηρείται στον Οργανισμό Μητρώο Αρνητών δωρεάς οργάνων. Κάθε ενήλικος πολίτης μπορεί να εκφράσει την αντίθεση του στη δωρεά οργάνων και ιστών, συμπληρώνοντας «Δήλωση άρνησης δωρεάς οργάνων και ιστών». Στην περίπτωση που κάποιος εγγεγραμμένος στο Μητρώο Αρνητών καταλήξει και διαγνωστεί με εγκεφαλικό θάνατο, δεν τίθεται ζήτημα δωρεάς οργάνων και ιστών προς μεταμόσχευση. Οι πολίτες που έχουν ενταχθεί είτε στο ένα είτε στο άλλο μητρώο, μπορούν να διαγραφούν ανά πάσα στιγμή, υποβάλλοντας «Δήλωση διαγραφής». Η συναίνεση της οικογένειας Σε περίπτωση που ενήλικος πολίτης βρεθεί σε κατάσταση εγκεφαλικού θανάτου και διαπιστωθεί από τον ΕΟΜ ότι δεν είναι ενταγμένος σε ένα από τα δύο Μητρώα, τότε η διαδικασία για την αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων και ιστών προς μεταμόσχευση, προϋποθέτει τη σύμφωνη γνώμη της οικογένειας. Οι δηλώσεις για αποδοχή ή άρνηση της δωρεάς υποβάλλονται στον ΕΟΜ σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή, με κάθε τρόπο που να διασφαλίζεται το γνήσιο της υπογραφής του πολίτη. Έτσι μεταξύ άλλων προβλέπεται κατάθεση δηλώσεων: -Αυτοπροσώπως στην έδρα του ΕΟΜ -Με συστημένη επιστολή του πολίτη προς τον ΕΟΜ, που περιέχει τη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής από αρμόδια δημόσια ή δημοτική αρχή. -Ηλεκτρονικά μέσω της εφαρμογής της ιστοσελίδας του ΕΟΜ και χρήσης των διαπιστευτηρίων του TAXISNET (όνομα χρήστη, κωδικός πρόσβασης) για την ταυτοποίηση των στοιχείων του πολίτη. -Με κάθε άλλο τρόπο που ανακοινώνεται από τον ΕΟΜ. Η Κάρτα Δότη Με την εγγραφή ενός πολίτη στο Εθνικό Μητρώο Δωρητών, εκδίδεται από τον ΕΟΜ Κάρτα Δότη, την οποία ο πολίτης λαμβάνει ταχυδρομικώς με συστημένη επιστολή ή αυτοπροσώπως από την έδρα του Οργανισμού. Σε περίπτωση απώλειας, η Κάρτα Δότη αντικαθίσταται κατόπιν επικοινωνίας του πολίτη με τον ΕΟΜ και υποβολή αιτήματος αντικατάστασης. Η έλλειψη της κάρτας δεν συνεπάγεται διαγραφή από το Εθνικό Μητρώο Δωρητών και η διαγραφή πραγματοποιείται μόνο με δήλωση του πολίτη.