Πλαστικά μαχαιροπήρουνα, καλαμάκια, πιάτα, μπατονέτες, όπως και εν μέρει ποτήρια και μπουκάλια μιας χρήσης μπαίνουν στο στόχαστρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που πρότεινε δέσμη μέτρων με στόχο τον περιορισμό της χρήσης των πλαστικών προϊόντων. Με βάση τα στοιχεία που διαθέτει η Κομισιόν, τα συγκεκριμένα προϊόντα, που χρησιμοποιούνται ευρέως στην καθημερινότητά μας, αποτελούν το 70% του συνόλου των θαλάσσιων απορριμμάτων και συχνά καταλήγουν στο πιάτο μας και τους πνεύμονές μας. Επίσης, άγνωστες παραμένουν οι επιπτώσεις των μικροπλαστικών που περιέχονται στον αέρα, το νερό και τα τρόφιμα στην υγεία μας. Σε ποια προϊόντα μπαίνει «φρένο» Με βάση τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι νέοι κανόνες είναι αναλογικοί και για κάθε προϊόν θα εφαρμόζεται διαφορετικό μέτρο. Σε περίπτωση που υπάρχουν εναλλακτικά προϊόντα άμεσα διαθέσιμα και οικονομικά προσιτά, τότε τα πλαστικά προϊόντα θα απαγορεύονται. Εάν δεν υπάρχουν σαφείς εναλλακτικές επιλογές, τότε θα υπάρξει πρόνοια για περιορισμό της χρήσης τους, μειώνοντας την κατανάλωση σε εθνικό επίπεδο, ενώ αλλάζουν οι απαιτήσεις σχεδιασμού και επισήμανσης, καθώς και οι υποχρεώσεις των κατασκευαστών τους για διαχείριση των αποβλήτων/καθαρισμό. «Σημαντικό πρόβλημα τα πλαστικά απόβλητα» «Τα πλαστικά απόβλητα είναι αναμφισβήτητα ένα σημαντικό πρόβλημα και οι Ευρωπαίοι οφείλουν να συνεργαστούν για να το αντιμετωπίσουν». Δήλωσε ο πρώτος αντιπρόεδρος της Κομισιόν και επίτροπος Βιώσιμης Ανάπτυξης Φρανς Τίμερμανς. Όπως είπε, με τις προτάσεις «τα πλαστικά μιας χρήσης θα μειωθούν στα ράφια των σουπερμάρκετ μέσω μιας σειράς μέτρων. Θα απαγορεύσουμε ορισμένα από αυτά τα είδη και θα τα αντικαταστήσουμε με άλλα καθαρότερα, ώστε οι καταναλωτές να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούν τα αγαπημένα τους προϊόντα». Από την πλευρά του, ο Ευρωπαίος επίτροπος για την Απασχόληση, Ανάπτυξη, Επενδύσεις και Ανταγωνιστικότητα Γίρκι Κάταϊνεν υποστήριξε ότι η βιομηχανία είναι έτοιμη να αναλάβει το κόστος του καθαρισμού, το οποίο μέχρι τώρα επιβάρυνε τους φορολογούμενους πολίτες. Τι προβλέπουν οι νέοι κανόνες Με βάση τις προτάσεις, οι νέοι κανόνες προβλεπουν: Απαγόρευση ορισμένων πλαστικών προϊόντων: Σε περίπτωση που υπάρχουν εναλλακτικά προϊόντα άμεσα διαθέσιμα και οικονομικά προσιτά, τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης θα απαγορεύονται από την αγορά. Η απαγόρευση θα ισχύσει για μπατονέτες, μαχαιροπήρουνα, πιάτα, καλαμάκια και αναδευτήρες και καλαμάκια στήριξης μπαλονιών από πλαστικό, τα οποία θα πρέπει να κατασκευάζονται αποκλειστικά από πιο βιώσιμα υλικά. Τα πλαστικά δοχεία αναψυκτικών μιας χρήσης θα επιτρέπονται υπό την προϊόθεση ότι το πώμα και το καπάκι δεν αποσπάται. Στόχοι μείωσης της κατανάλωσης: Τα κράτη μέλη καλούνται να περιορίσουν τη χρήση πλαστικών δοχείων τροφίμων και ποτηριών. Στο πλαίσιο των μέτρων, θα καθορίσουν εθνικούς στόχους μείωσης, προσφέροντας εναλλακτικά προϊόντα στα σημεία πώλησης, ή διασφαλίζοντας ότι τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης θα επιβαρύνονται από κάποιο τέλος. Υποχρεώσεις των κατασκευαστών: Οι κατασκευαστές θα υποχρεούνται να μετέχουν στο κόστος της διαχείρισης αποβλήτων και του καθαρισμού, καθώς και στα μέτρα ευαισθητοποίησης για δοχεία, συσκευασίες και περιτυλίγματα τροφίμων (π.χ. τσιπς και ζαχαρωτά), δοχεία και κύπελλα για ποτά, προϊόντα καπνού με φίλτρο (π.χ. αποτσίγαρα), υγρά μαντηλάκια, μπαλόνια και λεπτές πλαστικές σακούλες. Θα δοθούν επίσης κίνητρα για την ανάπτυξη λιγότερο ρυπογόνων εναλλακτικών λύσεων για τα προϊόντα αυτά. Στόχοι συλλογής: Τα κράτη μέλη θα υποχρεούνται να συλλέγουν το 90% των πλαστικών δοχείων για ποτά από το 2025, π.χ. μέσω συστημάτων εγγύησης και επιστροφής. Απαιτήσεις επισήμανσης: Για ορισμένα προϊόντα θα απαιτείται σαφής και τυποποιημένη επισήμανση η οποία θα αναφέρει τον τρόπο διάθεσης των σχετικών αποβλήτων, τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του προϊόντος, και την παρουσία πλαστικών υλών στο συγκεκριμένο προϊόν. Αυτό θα ισχύει για τις σερβιέτες, τα υγρά μαντηλάκια και τα μπαλόνια. Μέτρα ευαισθητοποίησης: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις των απορριμμάτων από πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης και αλιευτικά εργαλεία, καθώς και σχετικά με τα διαθέσιμα συστήματα επαναχρησιμοποίησης και τις επιλογές διαχείρισης αποβλήτων για όλα αυτά τα προϊόντα. Ευθύνη των κατασκευαστών για τα πλαστικά αλιευτικά εργαλεία Την ίδια ώρα, ειδική μέριμνα λαμβάνεται για τα αλιευτικά εργαλεία, που αποτελούν το 27% όλων των απορριμμάτων στις παραλίες. Στόχος της επιτροπής είναι να θέσει σε εφαρμογή προγράμματα ευθύνης των κατασκευαστών για πλαστικά αλιευτικά εργαλεία. Οι κατασκευαστές πλαστικών αλιευτικών εργαλείων θα υποχρεωθούν να καλύπτουν το κόστος της συλλογής των αποβλήτων από τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής, καθώς και το κόστος μεταφοράς και επεξεργασίας τους. Θα καλύπτουν επίσης το κόστος των μέτρων ευαισθητοποίησης. Πλέον, οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα υποβληθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για έγκριση.