Η έννοια της “έξυπνης πόλης” έχει πλέον εδραιωθεί στον ευρωπαϊκό και διεθνή λόγο ως στρατηγική κατεύθυνση για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, της αστικής ανθεκτικότητας και της συμμετοχικής διακυβέρνησης. Η αξιοποίηση ψηφιακών τεχνολογιών, αισθητήρων και ολοκληρωμένων πλατφορμών διαχείρισης δεδομένων συνιστά αναγκαίο βήμα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Στην ελληνική πραγματικότητα, ωστόσο, η υλοποίηση τέτοιων πολιτικών παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των αστικών κέντρων και των μικρότερων νησιωτικών δήμων.

 

 

Ο Δήμος Βόλου υιοθετεί ένα συνεκτικό πλαίσιο δώδεκα καινοτόμων δράσεων, που καλύπτουν ευρύ φάσμα εφαρμογών. Περιλαμβάνονται έξυπνες διαβάσεις και συστήματα άρδευσης, ενεργειακή παρακολούθηση και αυτοματισμοί σε δημοτικά κτίρια, δίκτυα μέτρησης ποιότητας αέρα, ηλιακά παγκάκια και “έξυπνα δέντρα” με παροχές φόρτισης και Wi-Fi, καθώς και ψηφιακές πλατφόρμες διαχείρισης εκδηλώσεων, εθελοντισμού και διαβουλεύσεων. Παράλληλα, εντάσσονται και πιο τολμηρές τεχνολογίες, όπως το “ψηφιακό δίδυμο” της πόλης. Η στρατηγική αυτή αποτυπώνει μια συστηματική επένδυση στην ψηφιακή μετάβαση, συνδυάζοντας την περιβαλλοντική βιωσιμότητα με την κοινωνική καινοτομία.

 

 

Αντίθετα, στον Δήμο Σκιάθου η έννοια της “έξυπνης πόλης” παραμένει σχεδόν απούσα από τον αναπτυξιακό και πολιτικό σχεδιασμό. Παρά το γεγονός ότι η Σκιάθος διαθέτει υψηλή τουριστική δυναμική, σημαντικό φυσικό κεφάλαιο και πληθώρα πολιτιστικών πόρων, δεν έχουν αναπτυχθεί συστηματικές δράσεις που να ενσωματώνουν τις νέες τεχνολογίες στη διαχείριση της καθημερινότητας. Απουσιάζουν ολοκληρωμένα δίκτυα αισθητήρων για περιβαλλοντική παρακολούθηση, “έξυπνες” λύσεις για την κυκλοφορία και την ενέργεια, ή ψηφιακές πλατφόρμες που να ενισχύουν τη διαφάνεια, τη συμμετοχή και την προσβασιμότητα των δημοτών και των επισκεπτών. Οι υπάρχουσες παρεμβάσεις είναι αποσπασματικές και συχνά ετεροκαθοριζόμενες από τουριστικές ανάγκες, χωρίς να συνθέτουν μια στρατηγική ψηφιακού μετασχηματισμού.

 

 

Η αντιπαραβολή των δύο περιπτώσεων καταδεικνύει μια θεμελιώδη αναπτυξιακή ανισορροπία. Ο Βόλος αξιοποιεί τη συγκυρία για να διαμορφώσει προφίλ “έξυπνης πόλης” στην κεντρική Ελλάδα, συνδέοντας την τεχνολογία με την κοινωνική συνοχή και την περιβαλλοντική ευαισθησία. Η Σκιάθος, αν και μικρότερη σε μέγεθος, θα μπορούσε να επωφεληθεί ακόμη περισσότερο από την εφαρμογή “έξυπνων” λύσεων, καθώς οι εποχιακές πιέσεις από τον τουρισμό – όπως η διαχείριση απορριμμάτων, η κυκλοφοριακή συμφόρηση και η ενεργειακή κατανάλωση – απαιτούν ευέλικτα και αποδοτικά συστήματα. Η έλλειψη στρατηγικής αφήνει το νησί εκτεθειμένο σε χρόνιες παθογένειες, όπως η ανεπαρκής διαχείριση πόρων, η αδυναμία συμμετοχής των πολιτών και η απουσία διαφανούς ψηφιακής πληροφόρησης, ενώ ταυτόχρονα το αποκλείει από ευρωπαϊκές χρηματοδοτικές ευκαιρίες που στηρίζουν δράσεις “έξυπνης νησιωτικότητας”.

 

 

Η σύγκριση Βόλου–Σκιάθου αναδεικνύει ότι η μετάβαση σε “έξυπνες πόλεις” δεν αποτελεί πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα για την τοπική αυτοδιοίκηση, ανεξαρτήτως μεγέθους. Για τη Σκιάθο, η έλλειψη δράσεων συνιστά όχι μόνο χαμένη αναπτυξιακή ευκαιρία, αλλά και στρατηγική αδυναμία απέναντι στις σύγχρονες προκλήσεις: βιωσιμότητα, τουριστική ανταγωνιστικότητα, κοινωνική συμμετοχή. Η υιοθέτηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου “έξυπνης νησιωτικής πολιτικής” θα μπορούσε να αποτελέσει εφαλτήριο για έναν πιο λειτουργικό, πράσινο και συμμετοχικό Δήμο, εναρμονισμένο με τις διεθνείς τάσεις.