Πολλά διαδίδονται για το θάνατο του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κ. Παλαιολόγου, μέχρι και ο γνωστός θρύλος του ‘’μαρμαρωμένου βασιλιά’’ που λέει ότι μόλις εκείνος περικυκλώθηκε απ’ τους Τούρκους ένας άγγελος Κυρίου τον άρπαξε, τον μαρμάρωσε και τον έκρυψε σε μια άγνωστη σπηλιά όπου και παραμένει μέχρι να έλθει το πλήρωμα του χρόνου…

Πολλά εικάζονται επίσης για τον τρόπο που πέθανε στις 29/5/1453 και για τον τόπο της ταφής του με τον Γεώργιο Σφρατζή,  το μόνο ιστορικό της Άλωσης που την έζησε ως αυτόπτης μάρτυρας,  να αφηγείται για το πρώτο πως έπεσε ηρωικά μαχόμενος ‘’ως κοινός στρατιώτης’’ κοντά στην πύλη του Αγίου Ρωμανού.

Η αναγνώριση του νεκρού αυτοκράτορα λέγεται πως συνοδεύθηκε από την εντολή τού σουλτάνου Μωάμεθ Β΄ να ταφεί με τις αρμόζουσες βασιλικές τιμές, χωρίς όμως να ανακοινωθεί και ο τόπος της ταφής.

Διάφορες παραδόσεις τοποθετούν τον τάφο του σε τέσσερα σημεία της Πόλης. Η επικρατέστερη εξ αυτών μνημονεύεται και στην επίσημη ιστοσελίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην αναφορά του για το  ‘’Ἱερὸν Προσκύνημα Κοιμήσεως Θεοτόκου Βεφᾶ’’*. Εκεί διαβάζουμε τα εξής:

‘’Ἀπέναντι ἀπὸ τὴν κομνήνεια Μονὴ τοῦ Παντοκράτορος, βρίσκονται ἡ ἐκκλησία τῆς Θεοτόκου καὶ τὸ ἁγίασμα ποὺ εἶναι γνωστὸ ὡς Βεφᾶ…Κατὰ τὰ θρυλούμενα, στὴν πλατεῖα τοῦ Βεφᾶ εἶναι θαμμένος ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος, ὁ τελευταῖος αὐτοκράτορας, σὲ τάφο «ἀφανῆ καὶ ἄσημο», ὅπως γράφει ὁ Παπαρρηγόπουλος, καὶ δίπλα του εἶναι ὁ τάφος του Ἀράπη ποὺ τὸν σκότωσε. «Μ᾽ ἔφαγες», ἀνέκραξε ὁ Κωνσταντῖνος κατὰ τὴν παράδοση, κι ἔτσι παρετυμολογεῖται ἡ ὀνομασία: «Μεφᾶ», «Βεφᾶ».’’

Τα ίδια πάνω κάτω αναφέρει κι ο Μωραϊτίδης  στην  «ΠΟΡΤΑΪΤΙΣΣΑ» μέσω της γλαφυρής διήγησης του πολυταξιδεμένου  ήρωά του   καπετάν-Μαμμή στον παπά- Νικόλα :

«-Ως και εις τον τάφον του Κωνσταντίνου επήγα, εξηκολούθησεν ο γέρων ενθουσιασμένος πλέον από την διήγησίν του. Είναι μέσα καταμεσής στην Σταμπούλ. Μυρμηκιά γύρω τα τούρκικα σπίτια. Στο Βεφά-Μεϊντάν. Πίσω στην αυλίτσα σ’ ένα μεγάλο χάνι που δουλεύουν Αρμένιοι υφανταί. Εκεί είναι ο τάφος του Παλαιολόγου σκεπασμένος με λιθάρια ρυπαρά και όστρακα από δε την υγρασίαν οπού υπάρχει εκεί, εφύτρωσαν αγριόχορτα διάφορα. Και μία μισόξηρη ακακία που στάζουν τα φύλλα της μαύρη δροσιά, σαν να κλαίει τον Βασιλέα μας με μαύρα δάκρυα. Δίπλα του είναι και ο τάφος του Αράπη που τον εσκότωσε, τον Κωνσταντίνον, όταν κατά την Άλωσιν βουτυγμένος μέσα εις το αίμα, με μισό σπαθί, ανάμεσα εις τα πτώματα όλων των υπασπιστών του εφώναζε για τελευταία φορά:

― Δεν υπάρχει κανένας Χριστιανός, να πάρει το κεφάλι μου; Ο συμπαθέστατος ιερεύς ήρχισε να κλαίει…»

Ωστόσο ο τάφος δεν σώζεται, υπάρχει όμως πάντα κάτω από την εκκλησία ένα θαυματουργό αγίασμα στο οποίο, σημειώνει το Πατριαρχείο,  ‘’μαζὶ μὲ τοὺς χριστιανοὺς κάθε πρωτομηνιά, Τοῦρκοι, ἄνδρες καὶ γυναῖκες, περιμένουν ὑπομονετικὰ νὰ τό πάρουν γιὰ νὰ ραντίσουν τὰ σπίτια καὶ τὰ μαγαζιά τους. Τὴν παραμονὴ τῆς Πρωτοχρονιᾶς δέ, ἡ οὐρὰ ποὺ σχηματίζεται φθάνει τὰ χίλια μέτρα.!’’

* https://ec-patr.org/temples/iero-proskynima-koimiseos-theotokoy-vefa/