Παραθέτουμε το λόγο της νομικού- λογοτέχνιδας Ιφιγένειας Παραστατίδου κατά την παρουσίαση του βιβλίου στις 12/5/25 στη Θεσ/νίκη του Γιώργου Σανιδά με τίτλο : "Μωραϊτίδης – Παπαδιαμάντης, οι Διόσκουροι της νεωτέρας λογοτεχνίας``: 

Έχω τη χαρά και την τιμή να μιλήσω σήμερα, για ένα σπουδαίο βιβλίο, από έναν καταξιωμένο συγγραφέα, τον Γιώργο Σανιδά! Ειλικρινά και εκ βαθέων τον ευχαριστώ! Χάρη στο έξοχο πόνημά του, περιδιάβηκα λαμπρές σελίδες της ελληνικής πεζογραφίας ενώ παράλληλα με παρακίνησε να σπεύσω να γνωρίσω το έργο δυο εκ των μεγίστων της τέχνης του λόγου και της μυθοπλασίας. Αίφνης από τα τετριμμένα και καθημερινά, ένα βιβλίο είχε τόση δύναμη να μου αλλάξει ακόμη και τον χρόνο τον οποίο διανύω και ομολογώ, πως η υμνογραφία του συγγραφέως για τους αγαπημένους του «διόσκουρους» με την γλωσσοπλαστική της δύναμη, θαυματούργησε «στο εντός μου».

Η ποιητική του γλώσσα είναι συγχρόνως εικόνα και ψυχικός αναπαλμός, γιατί δωρίζεται στον αναγνώστη με νέκταρ γνώσης και ενσυναίσθησης. Ο Γιώργος Σανιδάς, γράφει με συγκίνηση και πάθος ενός ανθρώπου που ιερουργεί. Η λογοτεχνία είναι οι λέξεις. «Η δύναμη των λέξεων έγκειται στην ικανότητα να παράγουμε συναίσθημα» γράφει η Virginia Sartir, κάτι που ο συγγραφέας στο παρόν βιβλίο δεν το σκηνοθετεί, αλλά μέσα από την ακρίβεια των γεγονότων που διαδραματίστηκαν την εποχή των δυο μεγάλων πεζογράφων και μέσα από την δραματική ζωή τους το παράγει
αφειδώλευτα και με περισσή αγάπη!

Αυτό το περικαλλές αφήγημα του Γιώργου Σανιδά για τη ζωή και το έργο των δυο Αλέξανδρων που είναι συντοπίτες του από την Σκιάθο, είναι ένας διάλογος με την ιστορία με μαρτυρίες και γεγονότα που διαδραματίστηκαν προς τα τέλη του 19ου αιώνα, τότε που η νεοελληνική πεζογραφία αποκτά έναν από τους βασικούς θεμελιωτές της, τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.

Στις σελίδες του βιβλίου τέρπεται ο αναγνώστης από τον γλυκασμό των «δυο αγίων της λογοτεχνίας» και την πένα της τέχνης του γράφοντος, που κατορθώνει να συνταιριάζει την λυρική του γλώσσα με επιχειρήματα και απαντήσεις σ’ αυτούς που αμφισβήτησαν το έργο του Παπαδιαμάντη.
Λέξεις στιλπνές σαν βότσαλα σ’ ακρογιαλιές της Σκιάθου, ντοπιολαλιά με θαλασσινά πουλιά, σπαραγμό για την αναπόδραστη ανθρώπινη μοίρα, σπασμένες καρδιές με μυρολόγια, πτώσεις και ανάσταση, αντιπαλότητες και ονειδισμοί, απωλεσθείσα συνείδηση, καλοσύνη και κακότητα, ηθογραφία και υπαινικτική μνήμη και πόσες άλλες αρετές αρμονικά και πηγαία χαρίζει η πυρίδρομος γραφή του!

Ο Γιώργος Σανιδάς είναι ένας πολυγραφότατος συγγραφέας. Έχει στο ενεργητικό του δοκίμια, μυθιστορήματα, νουβέλες, θεατρικά, ανθολόγηση συλλογής σε μικρά άπαντα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη μαστορεύοντας στον χωματόδρομο του χρόνου, τον δικό του μοναδικό καμβά. Η ταπεινοφροσύνη του και η σεμνότητα που τον διακρίνει, θα μου επιτρέψετε να πω, πως είναι κληρονομικό γνώρισμα από τους πνευματικούς του πατέρες Αλέξανδρο Μωραιτίδη και Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.

Ο Σανιδάς, στο βιβλίο του δεν φιλοσοφεί. Παίρνει θέση ξεκάθαρη με το δέος του «έρωτος» προς τους ομότεχνούς του, με απέραντο σεβασμό και ευγνωμοσύνη. Εικάζω, πως αυτή η καταγραφή της βιωτής και της εναργούς σκέψης των δυο «διόσκουρων» κατέκλυσε τον ψυχικό κόσμο του σκαπανέα της γραφής.

Κατά την γνώμη μου, για να συνδεθείς και να αντλήσεις πηγές από ένα έργο συγγραφικό όπως αυτό του Παπαδιαμάντη (που προκαλεί ακόμη και σήμερα αναλύσεις και έρευνες στο λογοτεχνικό στερέωμα αλλά και στο κοινωνικό) αλλά και του Μωραιτίδη, προτέρημα είναι, να έχεις καθαρή ψυχή αλλά και να βαδίζεις σε τριμερή ισορροπία:
1) Να γνωρίζεις όλες τις πτυχές της ζωής των δημιουργών.
2) Να μελετάς σε βάθος και στη διαχρονία της ιστορίας τα όσα κατέγραψαν οι προγενέστεροι αλλά και οι μεταγενέστεροι μελετητές και

3) Να μετέχεις στο μυστηριακό συναίσθημα της γραφής της εποχής κατά την οποία έζησαν οι δημιουργοί. Δηλαδή, να λαμβάνεις υπόψη τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, τα ήθη, τα έθιμα, την νοοτροπία των ανθρώπων και τις ανάγκες που καθορίζονται από όλα τα παραπάνω.

Ο συγγραφέας αλίευσε με την καρδιά και το νου στο διάβα του χρόνου όλα τα παραπάνω και αφήνει ένα έργο με γλωσσικά τιμαλφή και ιστορικά θησαυρίσματα για τις επόμενες γενιές. Ξεδιπλώνει σεβαστικά όλο το συγγραφικό σύμπαν των δυο Αλέξανδρων.
Από τις πρώτες γραμμές λιτά και λυρικά, δίνει δείγματα εικονοποιητικής γραφής με χρώματα φιλόστοργης χάριτος. Καταθέτει αρχικά πληροφορίες για τις καταγωγικές ρίζες τους και την συγγένειά τους και κατόπιν περιγράφει την συγγραφική διαδρομή τους.
Το 1911, που εκοιμήθη ο κυρ Αλέξανδρος ερχόταν στη ζωή ο Οδυσσέας Ελύτης. Τον λάτρεψε και επηρεάστηκε τα μέγιστα από το έργο του.
«Μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη», ήταν η παρακαταθήκη του.
Ο θαυμασμός του Ελύτη για τον Παπαδιαμάντη θα αναλυθεί, στο δοκίμιο του «Η μαγεία του Παπαδιαμάντη».
Ο Μωραιτίδης, αυτός ο λησμονημένος Σκιαθίτης, φιλόλογος και ακαδημαϊκός, πεζογράφος, δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ψάλτης και μεταφραστής πατερικών κειμένων με την ηδύτατη γλώσσα, διηγηματογράφος, γήτευσε και τον μεγάλο Κωστή Παλαμά! Να τι σημειώνει στο σχετικό άρθρο του: «Ο Αλέξανδρος Μωραιτίδης δεν εμφανίζεται ως μετέωρον στην ιστορία της νέας ελληνικής λογοτεχνίας. Είναι το αναγκαίο παρακολούθημα της αναγεννήσεως της ελληνικής φαντασίας και εις την πεζογραφικήν αφηγηματικήν λογοτεχνία».

Ο Γιώργος Σανιδάς, εμπνέεται από τους δυο Αλέξανδρους ενώ στα ευσύνοπτα συναξάρια του, παραδίδει στον αναγνώστη, στοιχεία χρήσιμα και επωφελή για να τον μυήσουν στον δικό του Σκιαθίτικο κόσμο της θάλασσας και της λαογραφίας. Στη νησιώτικη φύση με τα κάλλη της, στα τοπόσημα και τα θροΐσματα
των ανέμων, στα καντήλια που φωτίζουν ξωκκλήσια και στην ντοπιολαλιά που παντρεύεται με την ηθογραφία και εν κατακλείδι, η αστείρευτη έμπνευσή του, τον οδηγεί να εκστασιάζεται από τους «δυο ήλιους» της λογοτεχνίας.
Είναι στιγμές, που ακόμη κι αν δεν έχεις μάθει την δύναμη του λόγου, η μαγεία της γραφής σε οδηγεί να την δεξιωθείς και να απολαύσεις τα οφέλη της. Έτσι αντιλαμβάνομαι την γλωσσική τελειότητα και τις περγαμηνές λογιότητας του «ηθογραφικού νατουραλισμού» και του πλούσιου θησαυρού ενός κατανυκτικού έργου που εγράφη από Αλέξανδρους.
Γεννήθηκαν πολύ κοντά σε χρόνο. Ο Μωραιτίδης το 1850 και ο Παπαδιαμάντης το 1851.
Δείτε τον εκπληκτικό τρόπο με τον οποίο ο συγγραφέας σκιαγραφεί τον ερχομό τους στη ζωή αλλά και τους δεσμούς συγγένειας και φιλίας που αναπτύσσουν τα δυο παιδιά. “Kυριακή 15 Οκτωβρίου 1850. Φθινοπωρινό γλυκοχάραμα στη Σκιάθο του Θεού. Ο ήλιος δεν είχε ακόμη προβάλει πίσω από την Πούντα»..και συνεχίζει ... «Λίγους μήνες μετά, στη χαραυγή της άνοιξης, την 4η Μαρτίου του 1851...εκατόν πενήντα βήματα ανατολικότερα από το σπίτι του Μωραιτίδη, η Γκιουλιώ γεννά το τέταρτο παιδί του παπα- Αδαμάντιου, με τη βοήθεια και πάλι της μαίας Συραινώ».
Ο Αλέξανδρος Μωραιτίδης ολοκλήρωσε τον επίγειο κύκλο της ζωής του, ως μοναχός Ανδρόνικος το έτος 1929.
«Τὸ ἐπ’ ἐμοί, ἐνόσω ζῶ καὶ ἀναπνέω καὶ σωφρονῶ, δεν θὰ παύσω πάντοτε, ἰδίως δὲ κατὰ τάς πανεκλάμπρους ταύτας ἡμέρας, νὰ ὑμνῶ μετὰ λατρείας τὸν Χριστόν μου, να περιγράφω μετ` ἔρωτος τὴν φύσιν καὶ να ζωγραφῶ μετὰ στοργῆς τὰ γνήσια ἑλληνικὰ ἤθη».
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης.
Γράφει ο Γιώργος Σανιδάς με γλαφυρότητα και καλλιέπεια για τον σεμνό και ταπεινό γιο του φτωχού ιερέα, που συντηρούσε οκταμελή οικογένεια. «Τα αριστουργήματά του τα έγραψε σε κόλλες χαρτιού που του έδιναν οι μπακάληδες και οι ταβερνιάρηδες στα μαγαζιά των οποίων σύχναζε. Πήγαινε τακτικότατα στο εκκλησάκι του Αγίου Ελισαίου στο Μοναστηράκι όπου έψελνε περιπαθώς. Έμενε σε φτωχικά δωμάτια και κυκλοφορούσε ρακένδυτος»..και είναι να αναρωτιέται κανείς, πως αυτός ο μέγιστος «κοσμοκαλόγερος» απεικονίζει την Ελλάδα της υπαίθρου, της φτωχολογιάς και της αξιοπρέπειας και αφήνει τις σπουδές στην φιλοσοφική Αθηνών για να επιστρέψει στα πατρικά χώματα. Στο έξοχο αυτό δοκίμιο, ο συγγραφέας συμπυκνώνει περιεκτικά και ουσιαστικά τους χρόνους, τους τόπους, τις επιθυμίες και όλο το περιβάλλον που επηρέασε την μαγική γραφή του.
Ένα επικό αφήγημα, το οποίο μ’ ενθουσίασε για το πολυποίκιλο χρώμα γνώσης, για το «διαρκές» εικαστικό κάλλος και την εξαιρετική γλωσσοπλαστική δεινότητα.
Ταξίδεψα νοερά με συνταξιδιώτες τους ήρωες του κυρ Αλέξανδρου. Την Ουρανίτσα την δύστυχη που ήπιε το φαρμάκι, τον Κωνσταντή τον ναυτικό, την Σεραινώ στο διήγημα «ο γάμος του Καραχμέτη», συγκλονίστηκα με την «ερεβώδη υπόθεση της βρεφικής θηλυκοκτονίας» στο μυθιστόρημα «Η Φόνισσα» κι έπειτα μου ήρθε στο νου κι ο σπαραγμός για την Ακριβούλα «στο μυρολόγι της φώκιας» και τόσα άλλα που με θάλπος αναφέρονται στο βιβλίο. Όμως αν συνεχίσω να ομιλώ για την ομορφιά και τα καλλιτεχνήματα, δεν θα έχω τελειωμό! Γι’ αυτό εκεί στο σύθαμπο της αμφιλύκης θα διαβώ, αγναντεύοντας την «πανδέγμονα» θάλασσα, αναπνέοντας ασφόδελους και ρείκια και η ψυχή μου θα γεμίζει από ρέμβη και νοσταλγία!

Κάθε άνθρωπος ένα μοναδικό πρόσωπο.
Κάθε άνθρωπος μια ιστορία ζωής.
Κάθε άνθρωπος «μ’ ένα σημείωμα στην τσέπη του» μονολογεί με τα λιγοστά λόγια του κυρ Αλέξανδρου.. «σαν να ’χαν ποτέ τελειωμό τα πάθια κι οι καημοί του κόσμου»...
Είναι άγια η ώρα που ομιλούμε για βιβλία των Αλέξανδρων, για το «δυαδικόν άστρον», όπως τους αποκάλεσε ο Γρηγόρης Ξενόπουλος και είναι ευλογία να μνημονεύουμε το καλό, το αγαθό, το ιδεώδες μέσα από στίχους, παραβολές και ονείρατα!
Γιώργο Σανιδά χαίρε και να σε χαιρόμαστε!
Καλοτάξιδο το βιβλίο σου ας σαλπάρει με άνεμο ούριο σε όλες τις ψυχές που αγαπούν και πονούν για την λογοτεχνία!