Καιρός διακοπών για πολλούς, ταξίδι για λίγες ή περισσότερες ημέρες, να ξεφύγει κάποιος από την καθημερινότητα, να ταξιδέψει σε άλλους τόπους, ή σε άλλους χρόνους όπως θα ταξιδέψουμε εμείς στο παρόν άρθρο σε πιο παλιές εποχές που οι σημερινοί νέοι δεν γνώρισαν, ούτε φαντάστηκαν…

Ταξίδι στις δεκαετίες ’60, ’70, ’80 τότε που η ζωή ήταν τελείως διαφορετική...

Κάθε γειτονιά είχε την ΕΒΓΑ της, μικροκατάστημα που πουλούσε γάλατα, παγωτά, μικρά γλυκάκια, μπισκότα και κάποια είδη για το σπίτι αν είχε ξεχάσει η νοικοκυρά να πάρει μακαρόνια, ρύζι, κλπ. Εκεί άφηναν και τηλεφωνικές παραγγελίες για τους γείτονες ή καλούσαν στην ΕΒΓΑ και ειδοποιούσαν τον γείτονα να έρθει για να μιλήσει στο τηλέφωνο.

Οι γεύσεις πιο απλές, τυρόπιτα στο καροτσάκι, κουλούρι με μια λεπτή φέτα κεφαλοτύρι, παγωτό από τον πλανώδιο παγωτατζή Παπασπύρου, ΑΣΤΥ, ΕΒΓΑ.

Τα καλοκαιρινά σινεμά ήταν πολύ περισσότερα, στο διάλειμμα τριγυρνούσε ο μικροπωλητής με το δίσκο κρεμασμένο μπροστά του σκανδαλίζοντας γευστικά τους θεατές “πορτοκαλάδα, σάμαλι, ΤΑΜ ΤΑΜ (κάτι σαν κόκα κόλα σε γυάλινα μπουκάλια)”.

Είχαμε μάθημα και το Σάββατο – καταργήθηκε το 1976, όταν συστεγάζονταν τα γυμνάσια αρρένων και θηλέων και είχαμε μαθήματα 3 ημέρες πρωί έως 13.30, 3 ημέρες απόγευμα απο 14.00. Αν τύχαινε να είμαστε απογευματινές την Τετάρτη και πρωινές την Πέμπτη και 1η ώρα Μαθηματικά ή Αρχαία ήταν εφιάλτης, αν δε είχαμε το ίδιο μάθημα και το απόγευμα της Τετάρτης, ο εφιάλτης ήταν μεγαλύτερος!

Τότε δεν υπήρχε Γυμνάσιο και Λύκειο, ήταν το 6τάξιο γυμνάσιο αρρένων και θηλέων, θεωρητικό και το πρακτικό για υποψήφιους φοιτητές θετικής κατεύθυνσης ήταν μόνον αρρένων και αν υπήρχαν κόριτσια που ήθελαν να ακολουθήσουν τη θετική κατεύθυνση πήγαιναν στο πρακτικό αρρένων.

Υπήρχε και η αλληλογραφία στα θρανία με μολύβι με τα παιδιά από το αρρένων που είχε αντίθετο ωράριο από εμάς.

Να μην ξεχάσουμε ότι κάθε καθηγητής είχε και το παρατσούκλι του! Και ο γονέας ρωτούσε για να επιβεβαιώσει ότι θυμόταν σωστά να ρωτήσει για την πρόοδο του βλασταριού του: Πώς την είπες την καθηγήτρια; κυρία Γλου γλού; όχι βρε μαμά, θα με κάψεις! Λέγεται κ. Παναγούλια (φανταστικό το όνομα)!

Όταν βαριόμασταν να κάνουμε μάθημα και είχε καλό καιρό – αρχές άνοιξης, μαζευόμασταν οι τάξεις στο προαύλιο και φωνάζαμε πε-ρί-πα-το!

Τότε δίναμε εισαγωγικές εξετάσεις από το δημοτικό στο γυμνάσιο και μετά από το γυμνάσιο στα ΚΑΤΕΕ (νυν ΤΕΙ) και ΑΕΙ.

Η έρευνα για την πτυχιακή μας εργασία γινόταν σε μεγάλες δημόσιες βιβλιοθήκες με αντιγραφή στοιχείων των κειμένων, δεν υπήρχε η δυνατότητα φωτοτυπιών ούτε δανεισμού από τις μεγάλες βιβλιοθήκες (Εθνική, της Βουλής κλπ) και φυσικά τις γράφαμε στο χέρι σε κόλλες αναφοράς με καθαρά, ευανάγνωστα γράμματα.

Τότε τα παιχνίδια μας δεν ήταν τα τάμπλετ και οι κονσόλες, αλλά βγαίναμε στο δρόμο ή στο πεζοδρόμιο και παίζαμε σχοινάκι, μήλα, κουτσό, κρυφτό, κυνηγητό, μέχρι να ανάψουν τα φώτα του δρόμου και να αρχίσουν να μας ψάχνουν οι μανάδες μας.

Στο σχολείο πηγαίναμε με τα πόδια ή λεωφορείο, με ποδιά, άσπρο γιακά, το σήμα του σχολείου στην ποδιά και την τσάντα με τα βιβλία και τα τετράδια, τώρα νομίζω τα έχουν λιγοστέψει αυτά οι μαθητές…

Η μετακίνηση γινόταν με λεωφορείο, εισητήρια είχε ο εισπράκτορας μέσα στο λεωφορείο και ανάλογα με τη στάση που θα κατέβαινε ο επιβάτης πλήρωνε το ανάλογο αντίτιμο. Χαρακτηριστή η ατάκα “τέρμα τα μία και τριάντα”, σ’ αυτήν τη στάση έπρεπε να αποβιβαστούν όσοι είχαν αγοράσει εισιτήρια αξίας 1,30 δραχμών, για τη συνέχιση της διαδρομής θα έπρεπε από την αρχή να προμηθευτούν εισιτήρια μεγαλύτερης αξίας. Ο εισπράκτορας δεν κουραζόταν να φωνάζει “προχωρείτε στο διάδρομο” για να ανέβουν και οι άλλοι επιβάτες που στριμώχνονταν στα σκαλάκια και έκλεινε με δυσκολία η πόρτα. Τώρα πού τον έβλεπε το διάδρομο σε ένα γεμάτο λεωφορείο, αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Τότε επιτρεπόταν το κάπνισμα στα μέσα μαζικής μεταφοράς, μετά ευτυχώς καταργήθηκε.

Τότε υπήρχαν τα μπακάλικα και μπακαλοταβέρνες όπως στην ταινία “Της Κακομοίρας” με τον μπακαλόγατο Κώστα Χατζηχρήστο, με χύμα προϊόντα όσπρια και ρύζια, ακόμη και μπισκότα Παπαδοπούλου.

Το ψιλικατζίδικο κάθε γειτονιάς είχε τα πάντα, από τσιχλόφουσκες, σοκολάτες ΙΟΝ και ΜΕΛΟ τις μικρές του τάληρου, στα μεγάλα ψιλικατζίδικα υπήρχε και μανταρίστρα, για να μαντάρει τους φευγάτους πόντους στις κάλτσες και τα καλσόν που εμφανίστηκΑΝ αργότερα, τότε δεν τα πετούσαν αν έφευγε πόντος.

Τηλέφωνο σε θαλάμους του ΟΤΕ ή στα κόκκινα τηλέφωνα στα περίπτερα με κερματοδέκτη ή κοινό τηλέφωνο στο ψιλικατσίδικο και ο ψιλικατζής έστηνε το αυτί να ακούσει μην του ξεφύγει καμιά λέξη!

Δεν υπήρχε τηλεόραση, ή υπήρχε σε ελάχιστα σπίτια και καφενεία σε χωριά, ενημέρωση και ψυχαγωγικές ή παιδικές εκπομπές από το ραδιόφωνο. Από τις αγαπημένες ραδιοφωνικές εκπομπές το θέατρο της Δευτέρας.

Η αγορά της ασπρόμαυρης τηλεόρασης ήταν ένα σημαντικό γεγονός στην ιστορία της οικογένειας. Υπήρχαν μόνον 2 κρατικά κανάλια ΕΙΡΤ (Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας Τηλεοράσεως) και ΥΕΝΕΔ (Υπηρεσία Ενόπλων Δυνάμεων) με λίγες διαφημίσεις μόνον ανάμεσα στις εκπομπές. Το πρόγραμμα τελείωνε γύρω στις 12 το βράδυ αν θυμάμαι καλά, με ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου.

Αγαπημένες εκπομπές “Αλάτι και Πιπέρι με τον Φρέντι Γερμανό, “Σύγχρονη Εύα” με την Έλλη Ευαγγελίδου, τα σήριαλ “Λούνα Παρκ”, “Παράξενος Ταξιδιώτης”, “Άγνωστος Πόλεμος” κ.ά. Το πρόγραμμα του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης υπήρχε στο εβδομαδιαίο περιοδικό “Ραδιοτηλεόραση”. Φυσικά δεν είχε τηλεκοντρόλ και ο πιο μικρός της οικογένειας αναλάμβανε να αλλάζει κανάλι ή να αυξομειώνει τον ήχο.

Υπήρχαν τα παιδικά-εφηβικά εβδομαδιαία περιοδικά, για τα αγόρια Μπλεκ, Μικρός Κάου-Μπόϋ, Μικρός Σερίφης κ.ά., για τα κορίτσια Μανίνα, Κατερίνα, Χαρούμενο Κορίτσι – είχαν και αφίσσες ταγουδιστών της εποχής.

Τα ένσημα (σαν μικρά γραμματόσημα) τα κολλούσαν σε καρτέλες και έγραφαν στο περιθώριο τον μικτό μισθό, κρατήσεις και ημερομίσθια.

Η αλληλογραφία γινόταν με το ταχυδρομείο με επικόλληση γραμματοσήμων, δεν υπήρχαν κούριερ, η συντομότερη αποστολή ήταν το ΕΠΕΙΓΟΝ ή το τηλεγράφημα από το γραφείο του ΟΤΕ.

Τα αυτοκίνητα ήταν λιγοστά και η διαδρομή των ολιγοήμερων διακοπών ή μονοήμερων εκδρομών γινόταν με το ΚΤΕΛ.

Το απόγευμα του Σαββάτου υπήρχαν ημίωρες ραδιοφωνικές εκπομπές από τις δισκογραφικές εταιρείες με τις επιτυχίες της εποχής. Σημειώναμε τα τραγούδια που μας άρεσαν και παραγγέλναμε στο δισκοπωλείο της περιοχής να μας τα γράψουν σε κασέτες.

Η διασκέδασή μας ήταν τα απογεύματα του Σαββάτου βόλτα με πασατέμπο και ηλιόσπορους στο πάρκο ή στις κούνιες με την κοριτσοπαρέα ή στις μεγάλες τάξεις του 6ταξίου γυμνασίου στην καφετέρια για φραπέ ή νεσκαφέ το χειμώνα και κάναμε διαγωνισμό ποια θα κάνει την πιο ανοικτόχρωμη κρέμα με τη ζάχαρη και τον νεσκαφέ, το ίδιο γινόταν και στα άλλα τραπέζια και η αίθουσα γέμιζε με ρυθμικούς ήχους από τα κουταλάκια που χτυπιόντουσαν με μανία στα φλυτζάνια.

Τα πάρτυ με λεμονάδα, βερμούτ, μαρτίνι, πατατάκια, ποπ κορν, γαριδάκια, πιτσίνια (με γεύση μπέικον), στην καλύτερη περίπτωση κανένα τυροπιτάκι ή κεφτεδάκι που έφτιαχνε η μαμά. Μπλουζ με τις επιτυχίες της εποχής και τα φώτα αναμμένα ή λίγο χαμηλωμένα. Υπήρχε σεμνότητα και σεβασμός προς τα κορίτσια.

Στη δεκαετία του ’80 η διασκέδασή μας ήταν κάποια Σαββατόβραδα χορός μέχρι τελικής πτώσεως στις ντισκοτέκ που άνοιγαν στις 9 το βράδυ. Είμασταν από τους πρώτους θαμώνες, καθώς έπρεπε να επιστρέψουμε σε λογική ώρα στο σπίτι, να προλάβουμε και τη συγκοινωνία. Θυμάμαι την ABC στα Πατήσια, BOOM BOOM στις Τζιτζιφιές, τις Νηρηίδες στον Πειραιά και κανα δυο ακόμη που λησμόνησα τις ονομασίες τους.

Υπέροχα χρόνια που αξιωθήκαμε να τα ζήσουμε με την ομορφιά τους, την απλότητά τους, την αγνότητα και την ανθρωπιά τους. Τότε που ο χρόνος δεν ήταν χρήμα, ήταν ποιότητα ζωής, αγάπη, ευγενής άμιλλα και αξίες που δυστυχώς ξεπεράστηκαν ή ξεθώριασαν...

Στέλλα Λεοντιάδου

Φωτο asfalisinet, Αθηνοδρόμιο, Μηχανή του Χρόνου, lifo, Πρώτο θέμα