Γη, ένας πλανήτης-πολυποίκιλτο χαλί φυσικών εικόνων, ένα σώμα μυστηριώδες και μερικώς ανεξερεύνητο, ένα μωσαϊκό πολιτισμών που χάνονται στα βάθη άγνωστου χρόνου και οι Δελφοί το κέντρο της, ο ομφαλός που την συνδέει με τη ζωή και το σύμπαν.

Σκαρφαλωμένος στις νοτιοδυτικές πλαγιές του Παρνασσού, σε αμφιθεατρική θέση, ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών αποτελεί από το 1987 Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO και έχει χαρακτηρισθεί ένας από τους «Ιερούς τόπους» του κόσμου.

Ένας τόπος με πολλή ενέργεια, διαπίστωση προσωπική δική μου, αλλά και άλλων λογοτεχνών που συζητήσαμε την επίδραση που είχε πάνω μας, όταν είχαμε επισκεφθεί τους Δελφούς τον Ιούνιο 2008 στο διήμερο εκδηλώσεων για τις βραβεύσεις μας στον ΚΓ΄λογοτεχνικό διαγωνισμό της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών. Όλοι μας είχαμε νιώσει κάτι ιδιαίτερο εκεί, σαν μια ενέργεια που αναδυόταν από τη γη και πλανιόταν στον αέρα, τα μνημεία, τους ναούς, τους βωμούς, τα αγάλματα, μας διαπότισε και κέντρισε το μυαλό, τις αισθήσεις, ολόκληρη την ύπαρξή μας.

Περιηγήθηκα στον αρχαιολογικό χώρο κάνοντας στάση στα αναθήματα και τα μνημεία των διαφόρων πόλεων, διαβάζοντας τις αφιερώσεις τις χαραγμένες πάνω στα ιερά μάρμαρα, σφυρηλατημένα με τέχνη και έμπνευση από κάποιον τεχνίτη που δε φαντάσθηκε ότι η δουλειά και το μεράκι που απόθεσε με σεβασμό πάνω στα λαξεύματα της πέτρας θα έφερνε ρίγη συγκίνησης στους μελλοντικούς επισκέπτες θαυμάζοντας και αξιολογώντας το έργο του σε βάθος χιλιετιών.

Κάθισα να ξαποστάσω σε μια μεγάλη πέτρα, λειασμένη από τη σμυριδόπετρα του χρόνου και για όση ώρα ήμουν εκεί, με κατέλαβε ένα εξαιρετικά έντονο συναίσθημα, αλλόκοτο, δυνατό, πρωτόγνωρο και ανεξήγητο, ανάμεικτο με ευφορία, το θυμάμαι ακόμη και το ξαναζώ σε
αμυδρή ένταση... μια αίσθηση ανεπαίσθητης δροσιάς με τύλιξε ολόκληρη, σαν αέρινο σάλι αγκάλιασε το κορμί και την ψυχή μου και άγγιξε κυριαρχικά, δεσποτικά το παλλόμενο μυαλό μου αιχμαλωτίζοντάς το, μια έντονη συγκίνηση με ψήγματα βουβών λυγμών που καταδύθηκαν στα βάθη της ύπαρξης πριν βγουν στην επιφάνεια, που σχεδόν με βούρκωσε και μια ενέργεια θαρρείς από την ατμόσφαιρα ζωντάνεψε ορμητικά και βασανιστικά την έμπνευσή μου, έβγαλα ευθύς το σημειωματάριό μου και ξεκίνησα να γράφω τα συναισθήματά μου εκεί, ανίκανη να κινηθώ – με τα πόδια καρφωμένα στη γη, καθισμένη ακίνητη πάνω στην πέτρα, όπου με κρατούσε αλυσοδεμένη η Πυθία στη γη της, δέσμια των χρησμών και της Κασταλίας πηγής. Έγραφα μέχρι να αποφορτιστώ λίγο, ώστε να μου επιτρέψει να κινηθώ για να σηκωθώ και να συνεχίσω την επίσκεψή μου στα υπόλοιπα μνημεία.

Ήταν κάτι αληθινά απίστευτο και συγκλονιστικά έντονο, το θυμάμαι με δέος, ασύλληπτο, που δεν ξανάζησα σε άλλο αρχαιολογικό χώρο και έχω επισκεφθεί αρκετούς. Καθώς περιεργαζόμουν τα μνημεία, στις ταξιδιωτικές διαδρομές του νου έκλεινα τα μάτια και περνούσαν από μπροστά μου εικόνες των προσκυνητών που περίμεναν καρτερικά τη σειρά τους να μάθουν από την ιέρεια τα μελλούμενα κι εκείνη εκστατική, τυλιγμένη στους ατμούς να χρησμοδοτεί…
Στα αρχαία κείμενα αναφέρεται ότι ο Δίας για να βρει το κέντρο του κόσμου έστειλε δύο αετούς από τα πέρατα του σύμπαντος και αυτοί συναντήθηκαν στους Δελφούς. Για πολλούς αιώνες αποτελούσαν τον ιερότερο χώρο του αρχαίου κόσμου, το πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο και το σύμβολο ενότητας του αρχαίου ελληνισμού. Θεωρούσαν τους Δελφούς τον ομφαλό της Γης και έκτισαν αρκετά από τα ιερά τους σε ίση απόσταση από αυτούς. Οι Δελφοί ισαπέχουν από την Ακρόπολη των Αθηνών και τον ναό της Αφαίας Αθηνάς στην Αίγινα (660 στάδια = περίπου 121 χλμ), από την Ακρόπολη και την Ολυμπία (660 στάδια = περίπου 121 χλμ), από την Δωδώνη και το Δίον (1050 στάδια = περίπου 194 χλμ), βρίσκονται δε στην ίδια ευθεία με την Δωδώνη, την Αθήνα και την Δήλο. Σημ. 1 στάδιο = 184,454 μέτρα.
Λόγω της σπουδαιότητάς του κατά την αρχαιότητα αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους προορισμούς ξένων τουριστών. Η κωμόπολη των Δελφών βρίσκεται στο νομό Φωκίδας, κοντά στον αρχαιολογικό χώρο, σε υψόμετρο 570 μ. με θέα τον κόλπο της Ιτέας και είναι
έδρα του Δήμου Δελφών. Με την υποδομή που διαθέτει προφέρει κατάλυμα και πολλές ξυπηρετήσεις στους τουρίστες που θα επισκεφθούν τον αρχαίο τόπο. 
Σύμφωνα με το μύθο, στους Δελφούς υπήρχε ιερό αφιερωμένο στη θεά Γαία, το οποίο φυλασσόταν από τον γιό της, δράκοντα Πύθωνα. Ο Απόλλωνας, γιος του Δία και της Λητούς, φεύγοντας από τη γενέτειρα Δήλο έφθασε στον Παρνασσό και μετά από σκληρή αναμέτρηση, χρησιμοποιώντας το τόξο του και ένα αναμμένο δαυλό, σκότωσε τον Πύθωνα και έγινε κύριος του τόπου, δημιουργώντας τον δικό του ναό λατρείας. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή ο Απόλλωνας μεταμορφώθηκε σε δελφίνι και οδήγησε ένα κρητικό πλοίο στην Κίρρα, επίνειο των Δελφών, καθοδηγώντας τους ναυτικούς να κτίσουν εκεί το ιερό του.
Κυρίαρχος των Δελφών ήταν η πόλη Κρίσσα και το επίνειο Κίρρα, όπου αποβιβάζονταν οι προσκυνητές του ιερού. Όταν το 590 π.Χ., με τη βοήθεια πολλών ελληνικών πόλεων, κηρύχθηκε ο πρώτος Ιερός Πόλεμος εναντίον της Κρίσσας και η πόλη καταστράφηκε, η εξουσία περιείλθε στο ιερατείο του Μαντείου των Δελφών. Από τότε οι Δελφοί γίνονται το κέντρο της Αμφικτιονίας των ελληνικών πόλεων.
Ο αρχαιολογικός χώρος είχε κατοικηθεί από τον Μεσαίωνα και αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν πως η ευρύτερη περιοχή κατοικείτο από τους μυκηναϊκούς χρόνους, από το 1400 π.Χ., ενώ έχουν βρεθεί ίχνη τελετών λατρείας σε σπήλαιο στον Παρνασσό που χρονολογούνται από τους νεολιθικούς χρόνους. Το 1860 περίπου ξεκίνησε η έρευνα στον αρχαιολογικό χώρο από τους Γερμανούς και από το 1891 η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή με άδεια από την ελληνική κυβέρνηση ξεκίνησε την «Μεγάλη Ανασκαφή». Ήρθαν στο φως εντυπωσιακά ευρήματα, αγάλματα, χιλιάδες επιγραφές και πολλά έργα, αναστηλώθηκαν ναοί και σημαντικά κτίσματα.
Δέος καταλαμβάνει τον επισκέπτη καθώς ανεβαίνει προς τον αρχαιολογικό χώρο, με τους δύο απόκρημνους βράχους να δεσπόζουν στο τοπίο, τις λεγόμενες Φαιδριάδες πέτρες (αυτές που φαιδρύνουν, λάμπουν), Υάμπεια (ή Χάμπεια) και Ναυπλία (σήμερα Φλεμπούκος και Ροδινή).
Τα κτίσματα βρίσκονται στην πλαγιά και έχουν μία υψομετρική διαφορά περίπου 200 μ. Ανεβαίνοντας στα σμιλεμένα απ’ τους ανθρώπους και το χρόνο σκαλοπάτια ο επισκέπτης παρατηρεί εκστατικός τα θαύματα του πνεύματος των αρχαίων και της εμπνευσμένης τους
δημιουργίας και στη σκέψη του τα απομεινάρια κτισμάτων, βωμών και προσφορών εξακολουθούν να έχουν την αίγλη που αφαίρεσαν οι λεηλασίες και ο χρόνος.
Σώζονται ερείπια του ναού του Απόλλωνα και των αγαλμάτων και «θησαυρών» των διαφόρων πόλεων που αφιερώθηκαν κυρίως μετά από μεγάλες νίκες τους. Οι θησαυροί ήταν μικρά κτίρια με μορφή ναΐσκου, προσφορά διαφόρων πόλεων, στα οποία φύλαγαν τα
αναθήματά τους και βρίσκονταν αριστερά και δεξιά από την Ιερά Οδό της οποίας σώζονται ίχνη. Σε καλή κατάσταση είναι ο θησαυρός των Αθηναίων που κτίσθηκε με παριανό μάρμαρο από την δεκάτη των λαφύρων μετά τη μάχη του Μαραθώνα. Οι μετώπες, τα αετώματά του
και τα αναθήματα έχουν μεταφερθεί στο μουσείο. Άλλοι θησαυροί ήταν των Κερκυραίων, των Αρκάδων, του Λύσανδρου, των βασιλέων του Άργους, των Κνιδίων, των Κορινθίων, της Σικυώνος, των Σιφνίων, των Βοιωτών, των Θηβαίων, των Συρακουσίων, των Ροδίων κ.ά.
Ο ναός του Απόλλωνα, στο τέλος της Ιεράς Οδού, είναι το σημαντικότερο μνημείο του ιερού του Απόλλωνα. Σύμφωνα με το μύθο ο πρώτος ναός του Απόλλωνα ήταν κατασκευασμένος από κλαδιά δάφνης, ο δεύτερος από κερί μελισσών και φτερά, ο τρίτος από χαλκό, ενώ ο τέταρτος πώρινος ναός καταστράφηκε σε πυρκαγιά. Ο τελευταίος ναός ξανακτίσθηκε το 370-340 π.Χ., με πανελλήνιο έρανο, από τους αρχιτέκτονες Ξενόδωρο, Αγάθωνα και Σπίνθαρο. Είναι περίπτερος δωρικού ρυθμού, με 15 κίονες στις μακρές πλευρές και 6 στις
στενές. Τα αετώματα που φιλοτέχνησαν οι Αθηναίοι γλύπτες Πραξίας και Ανδροσθένης απεικονίζουν τον Απόλλωνα με τις Μούσες και τον Διόνυσο ανάμεσα στις Μαινάδες. Στους τοίχους του πρόναου υπήρχαν χαραγμένα ρητά των επτά σοφών, όπως «γνώθι σαυτόν»,
«μηδέν άγαν» κ.ά. Στο ναό υπήρχαν αγάλματα και αφιερώματα προς το θεό, καθώς και οι κατάλογοι των Πυθιονικών. Στο άδυτο βρισκόταν το χρυσό άγαλμα του Απόλλωνα, ο ομφαλός και κάτω από το άδυτο ο υπόγειος θάλαμος που χρησμοδοτούσε η Πυθία.
Αποσπάσματα των αετωμάτων και ευρήματα των ανασκαφών εκτίθενται στις δεκατέσσερις αίθουσες του Αρχαιολογικού Μουσείου των Δελφών, το οποίο κτίσθηκε το 1903 με δωρεά του ευεργέτη Α. Συγγρού και βρίσκεται δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο. Υπάρχουν ευρήματα
από τους Προϊστορικούς έως τους Ρωμαϊκούς χρόνους. Πολλά από τα εκθέματα είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά, η Σφίγγα των Ναξίων (570 π.Χ.) καθισμένη σε κίονα ιωνικού ρυθμού ύψους δέκα μέτρων, οι χορεύτριες της βάσης του ομφαλού καθώς και ο ομφαλός
(συνολικού μήκους περίπου 13μ. σύμφωνα με τις αναρτημένες πληροφορίες – ο ομφαλός είναι καλυμμένος με «πλέξιμο» από μάλλινες κορδέλλες, το «αγρηνόν», σύμφωνα δε με το μύθο ήταν ο τάφος του δράκοντα Πύθωνα), τα υπολείμματα ασημένιου ταύρου
κατασκευασμένου από φύλλα ασημιού και χρυσού, ο Ηνίοχος (χάλκινο άγαλμα ύψους 1,80 μ. που αποτελούσε μέρος μεγαλύτερου έργου μέ άρμα με τέσσερα άλογα, δωρίστηκε δε στο μαντείο από τον τύραννο της Γέλας Πολύλαζο) κ.ά.
Η Κασταλία ήταν η ιερή πηγή των Δελφών και βρισκόταν σε απόσταση 750 μ. από το ιερό. Με το νερό της εξαγνίζονταν ο ναός, οι ιερείς, η Πυθία, το προσωπικό του ιερού και οι προσκυνητές που έρχονταν να ζητήσουν χρησμό. Βρίσκεται στις υπώρειες του Παρνασσού,
στη χαράδρα των Φαιδριάδων στο βράχο Υάμπεια (σήμερα Φλεμπούκος). Από εκεί ξεχύνεται στην κοιλάδα του Πλειστού (σήμερα Αρκουδόρεμα) όπου σύμφωνα με το μύθο ήταν η φωλιά του Πύθωνα. Το νερό της Κασταλίας πηγής έφθανε μέσω ενός αγωγού στην ομώνυμη κρήνη και το νερό ανάβλυζε από χάλκινες λεοντοκεφαλές. Στον βράχο που βρίσκεται η Κασταλία πηγή δημιουργήθηκαν κόγχες όπου τοποθετούσαν οι πιστοί τα αναθήματά τους στην νύμφη Κασταλία.
Στους Δελφούς τελούνταν πολλές εορτές, όπως τα Σεπτήρια, τα Δελφίνια, τα Θαργήλεια, τα Θεοφάνεια, τα Σωτήρια για τη σωτηρία τους από τους Γαλάτες και από το 582 π.Χ. τα Πύθια, εις ανάμνησιν της νίκης του Απόλλωνα εναντίον του Πύθωνα. Τα Πύθια ήταν οι δεύτεροι σε
σημασία πανελλήνιοι αγώνες μετά τους Ολυμπιακούς, τελούνταν δε κάθε τέσσερα χρόνια (τον τρίτο χρόνο κάθε Ολυμπιάδας) και περιελάμβαναν ιεροτελεστίες, μουσικούς αγώνες, γυμνικούς αγώνες ανδρών και παίδων και ιππικούς αγώνες. Έπαθλο των νικητών ήταν ένα
δάφνινο στεφάνι.
Ένας χώρος διάσπαρτος με ιστορία, μύθους, αλήθειες και ελπίδες κρυμμένες στους διφορούμενους χρησμούς του μαντείου που ήταν το πιο φημισμένο της αρχαίας Ελλάδος. Ήκμασε μετά τον 7 ο αι. π.Χ. όταν αναδείχθηκε κέντρο της Δελφικής Αμφικτυονίας (Αμφικτυονικής Συμμαχίας - ομοσπονδία που αποτελούσε αρχικά θρησκευτική ένωση και κατόπιν απέκτησε και πολιτική σημασία, αποτελείτο δε από δώδεκα φυλές της Θεσσαλίας και της Στερεάς). Η μεγάλη ακμή του μαντείου ήταν κυρίως την περίοδο από τον 6 ο έως τον 4 ο αι. π.Χ. Απεσταλμένοι πόλεων και ηγεμόνες ζητούσαν την βοήθεια του μαντείου για σπουδαία κρατικά ζητήματα αλλά και απλοί άνθρωποι για προσωπικά προβλήματα έσπευδαν στο μαντείο του οποίου οι χρησμοί εθεωρούντο οι πλέον αξιόπιστοι και πρόσφεραν με ευγνωμοσύνη λαμπρά αναθήματα. Περισσότερα από πέντε χιλιάδες έργα τέχνης υπήρχαν στους Δελφούς πριν την καταστροφή του μαντείου. Ο πλούτος αυτός και το κλέος προκάλεσαν φθόνο αλλά και έριδα για τον έλεγχο του μαντείου, με αποτέλεσμα τους Ιερούς πολέμους.

Λέγεται ότι το μαντείο έκανε καθοριστικές προβλέψεις για σημαντικά θέματα, όπως ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνα, η Αργοναυτική εκστρατεία, ο Τρωικός πόλεμος, η ίδρυση των ελληνικών αποικιών.
Ανάμεσα στους πιο γνωστούς από τους χρησμούς είναι αυτοί που αφορούν την μοίρα του Οιδίποδα που σκότωσε τον πατέρα του και παντρεύτηκε την μητέρα του και του βασιλιά της Λυδίας Κροίσου που παραπλανήθηκε (όπως και πολλοί άλλοι) από τον διφορούμενο χρησμό του μαντείου ότι, αν διέσχιζε το ποταμό Άλυ (σύνορο Λυδικού και Μηδικού βασιλείου) για να εκστρατεύσει εναντίον του βασιλιά των Περσών Κύρου, «θα κατέλυε ένα σπουδαίο βασίλειο» και βέβαιος για τη νίκη του επετέθη εναντίον των Περσών, αλλά το βασίλειο που
κατελύθη ήταν το δικό του.
Πυθία ήταν όνομα της εκάστοτε ιέρειας που έδινε χρησμούς. Συνήθως εκλεγόταν από τις ευγενικής καταγωγής παρθένες των Δελφών αλλά αργότερα το μαντείο νομοθέτησε ότι έπρεπε να είναι άνω των πενήντα ετών και άμεμπτος. Ήταν ενδεδυμένες σαν νέες εις ανάμνησιν του παλαιότερου τελετουργικού και φορούσαν χρυσά κοσμήματα.
Οι αιτούντες τον χρησμό (θεοπρόποι) έπρεπε να καθαριστούν με νερό της Κασταλίας πηγής, να πληρώσουν φόρο (το πέλανο) και να θυσιάσουν ένα ζώο στο βωμό του Απόλλωνα, στο οποίο προηγουμένως έριχναν λίγες σταγόνες νερό. Αν το ζώο σκιρτούσε, ήταν κατάλληλη
μέρα για χρησμό. Κατόπιν εισέρχονταν στο ναό του Απόλλωνα στεφανωμένοι με φύλλα δάφνης, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο παραπλεύρως του μαντείου, το οποίο βρισκόταν στο άδυτο του ναού. Οι θεοπρόποι υπέβαλαν το ερώτημά τους στους ιερείς του Απόλλωνα και εκείνοι το μετέφεραν στην Πυθία. Η σειρά της μαντείας καθοριζόταν με κλήρο, πλήν αυτών που είχαν την τιμή της προμαντείας.
Η Πυθία χρησμοδοτούσε στον υπόγειο θάλαμο κάτω από το άδυτο. Έκαιγε φύλλα δάφνης στην ιερή φωτιά, έπινε το νερό της προφητικής πηγής Κασσοτίδος -το λάλον ύδωρ- που έρεε στο θάλαμο μαντείας, μασούσε φύλλα δάφνης (το προφητικό ιερό δένδρο του Απόλλωνα που
βρισκόταν μέσα στο χώρο), ανέβαινε στον ιερό τρίποδα που βρισκόταν πάνω από το χάσμα του εδάφους από όπου αναδύονταν ατμοί και αναθυμιάσεις και εισπνέοντάς τους έπεφτε σε έκσταση. Οι ιερείς αποκρυπτοκραφούσαν τις άναρθρες κραυγές της μετατρέποντάς τες σε
εξάμετρους στίχους (αργότερα ιαμβικούς) και έδιναν τον -περισσότερες φορές διφορούμενο- χρησμό στους ενδιαφερόμενους. Όπως έλεγε ο Ηράκλειτος, ο θεός δεν δήλωνε την αλήθεια, ούτε την έκρυβε, φανέρωνε μόνο σημάδια. Το κύρος και η αξιοπιστία των χρησμών ήταν
δεδομένα, εφ` όσον η Πυθία δεχόταν θεόπνευστες υποδείξεις και εκφωνούσε τη θεϊκή κρίση.
Σύμφωνα με το μύθο, όταν στέρεψε το λάλον ύδωρ χάθηκαν και οι προφητικές δυνάμεις. Έρευνες του Ολλανδοαμερικανού γεωλόγου Jelle Zeilinga de Boer το 1981 και το 1995-9 έδειξαν ότι στο σημείο που βρισκόταν το χάσμα τέμνονται το ρήγμα της Κερνάς και το ρήγμα
των Δελφών. Στο σημείο εκείνο υπάρχει πορώδης ασβεστόλιθος, έτσι τα υπόγεια ύδατα και αέρια που ανιχνεύθηκαν κατά τις έρευνες (μεθάνιο και αιθάνιο που έχουν ψυχοτρόπο δράση και αιθυλένιο που επηρρεάζει το νευρικό σύστημα και έχει ένα γλυκό άρωμα, όπως ακριβώς το περιέγραψε ο Πλούταρχος) έρχονται στην επιφάνεια, κυρίως μετά από σεισμική δραστηριότητα, όταν από τα συγκρουόμενα ρήγματα απελευθερώνονται αέρια από τον ασβεστόλιθο, επιβεβαιώνοντας την εκδοχή του φιλοσόφου Πλουτάρχου, ο οποίος υπήρξε
μέλος του ιερατείου από το 95 μ.Χ. και πίστευε ότι οι αναθυμιάσεις έφερναν σε έκσταση την Πυθία και της έδιναν την προφητική ικανότητα.
Καθώς το κύρος και η φήμη του μαντείου είχε εξαπλωθεί σε όλη τη Μεσόγειο και πλήθος κόσμου από τον ελλαδικό χώρο αλλά και ξένοι ηγεμόνες έρχονταν να ζητήσουν χρησμό, η Πυθία δεν επαρκούσε για να εξυπηρετήση το σύνολο των προσερχομένων, έτσι για ένα
χρονικό διάστημα διορίστηκε και δεύτερη Πυθία και αργότερα ίσως και τρίτη βοηθητική.
Η Πυθία χρησμοδοτούσε μια φορά το χρόνο, στην επέτειο της γέννησης του Απόλλωνα, στις 7 του δελφικού μήνα Βύσιου (τέλη Φεβρουαρίου-αρχές Μαρτίου), αλλά αργότερα προφήτευε την έβδομη ημέρα κάθε μήνα, εκτός από τους χειμερινούς που ο Απόλλωνας ταξίδευε στη μυθική χώρα των Υπερβορείων (πιθανόν κοιλάδα των Τεμπών) για να καθαρθεί από τον φόνο του Πύθωνα.
Παλαιότερα οι χρησμοί δίδονταν από κάποιον βράχο, γνωστό σαν βράχο της Σιβύλλης (υπήρξε η πρώτη μάντις), ο βράχος δε αυτός υπάρχει στον αρχαιολογικό χώρο. Η παρακμή του μαντείου επήλθε από τον 3 ο αι. π.Χ. και μετά, με το ρεύμα του ορθολογισμού, όταν άρχισε να αμφισβητείται η ορθότητα των χρησμών. Περίπου τον 2 ο αι. π.Χ. το επισκέφθηκε ο Παυσανίας και πολλές από τις πληροφορίες που έχουμε οφείλονται στην λεπτομερή από αυτόν καταγραφή των κτισμάτων, επιγραφών και γλυπτών. Το 394 μ.Χ., όταν απαγορεύθηκε η αρχαία θυσία και λατρεία, σταμάτησε οριστικά η λειτουργία του μαντείου με διάταγμα του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α΄ και την ίδια χρονιά καταργήθηκαν και οι αγώνες των Πυθίων. Με την πάροδο του χρόνου το ιερό επικαλύφθηκε με χώμα και βράχους από τις κατολισθήσεις και λόγω σεισμών και πολύ αργότερα δημιουργήθηκε το χωριό Καστρί πάνω στα θαμμένα ερείπια. Με την επικράτηση του χριστιανισμού οι Δελφοί γίνονται έδρα επισκοπής και κτίζονται εκκλησίες στην περιοχή.
Οι Δελφοί επηρέασαν την Ελλάδα, την εκπαίδευση, τη λογοτεχνία, την τέχνη, το εμπόριο και τον αποικισμό, καθώς ήταν πανελλήνιο θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο και έδρα των Αμφικτιονιών.
Ο ιερός χώρος των Δελφών ενέπνευσε τον ποιητή Άγγελο Σικελιανό και την σύζυγό του Εύα, οι οποίοι προσπάθησαν να αναβιώσουν την δελφική ιδέα, για να ξαναγίνουν οι Δελφοί «ομφαλός της γης», κέντρο μιας παγκόσμιας αμφικτιονίας. Πίστευε πως μέσα από την
αναβίωσή του το πνεύμα του αρχαίου ελληνισμού θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση της ενότητας του παγκόσμιου πνεύματος, που θα οδηγούσε την ανθρωπότητα σε ψυχική και πνευματική λύτρωση.
Με αυτό το όραμα διοργάνωσαν τις Δελφικές Εορτές το 1927 και το 1930 και παρουσίασαν παραστάσεις αρχαίου δράματος. Οι Πρώτες Δελφικές Εορτές έγιναν στις 9-10 Μαίου 1927 και περιλάμβαναν παράσταση του «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου στο αρχαίο Θέατρο,
αγώνες στο αρχαίο Στάδιο, έκθεση λαϊκής χειροτεχνίας και συναυλία βυζαντινής μουσικής, όπως αναφέρεται στην αφίσα της εποχής που υπάρχει στον πάνω όροφο του Μουσείου Δελφικών Εορτών Άγγελου και Εύας Σικελιανού. Για τη δραστηριότητά τους αυτή το ζεύγος
Σικελιανού τιμήθηκε με το αργυρό μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών Τις δαπάνες των Πρώτων Δελφικών Εορτών κατέβαλε εξ ολοκλήρου το ζεύγος Σικελιανού, ενώ στις Δεύτερες Δελφικές Εορτές του 1930 υπήρχαν και χορηγοί. Στο πρόγραμμα των Δεύτερων Δελφικών Εορτών περιλαμβανόταν εκτός από τον «Προμηθέα Δεσμώτη» και παράσταση των «Ικέτιδων» του Αισχύλου, ενώ υπήρξε και ένα ανεπίσημο πρόγραμμα παραστάσεων για το πιο λαϊκό κοινό.
Τις ενδυμασίες των ηθοποιών είχε υφάνει η ίδια η Εύα Σικελιανού στον αργαλειό που βρίσκεται στο μουσείο, δίπλα στο πιάνο. Σε άλλες αίθουσες του μουσείου υπάρχουν φωτογραφίες από τις παραστάσεις αλλά και προσωπικές φωτογραφίες, τα ενδύματα των παραστάσεων, προσωπικά είδη, πολύτιμα χειρόγραφα του Σικελιανού καθώς και μέρος της αλληλογραφίας του. Το πέτρινο σπίτι-μουσείο βρίσκεται λίγο πιο ψηλά από τον Πλάτανο, το κέντρο των Δελφών, σε επιβλητικό τοπίο με πανέμορφη θέα.
Παρά τη λαμπρή τους επιτυχία οι Δελφικές Εορτές δεν συνεχίστηκαν και παρ’ όλο που οι προσπάθειες της Εύας να πετύχει οικονομική ενίσχυση από το κράτος για τη συνέχιση των Δελφικών Εορτών απέβησαν άκαρπες, έως το τέλος της ζωής της εξακολουθούσε να ελπίζει
στην αναβίωση των Δελφικών Εορτών. 

Στέλλα Λεοντιάδου
Φωτογραφίες προσωπικό αρχείο Στέλλας Λεοντιάδου