Η Χριστιανική Εκκλησία τιμά στις 30 Ιανουαρίου «τους τρείς μεγίστους φωστήρες της τρισηλίου θεότητας», τους τρεις μεγάλους πατέρες και οικουμενικούς Δασκάλους τον Μέγα Βασίλειο, τον Γρηγόριο τον Θεολόγο και τον Ιωάννη Χρυσόστομο.
Η Εορτή των τριών Ιεραρχών εισήχθη στο εορτολόγιο της εκκλησίας μας τον 11ο Αιώνα από τον λόγιο και μητροπολίτη Ευχαιτών Ιωάννη Μαυρόποδα (1000-1070).
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της εποχής εκείνης, ήταν ότι μεγάλος αριθμός ιερωμένων αλλά και πιστών είχαν χωριστεί σε τρεις ομάδες: τους Ιωαννίτες, τους Γρηγορίτες και τους Βασιλείτες.
Ο Μητροπολίτης με την απόφαση του για κοινό εορτασμό είχε ως σκοπό να τιμήσει αφενός τις τρείς εξέχουσες μορφές της χριστιανοσύνης αφετέρου να δώσει τέλος στον φατριασμό που ταλαιπωρούσε το σώμα της Εκκλησίας για το ποιος από τους Τρεις ιεράρχες είναι ο σπουδαιότερος.
Οι Τρεις ιεράρχες τοποθέτησαν τον άνθρωπο στη βαθμίδα των αξιών που του ταιριάζει. Χαρακτήρισαν αυτόν ως την πρώτη αξία του κόσμου, ως τον άξονα γύρω από τον οποίον πρέπει να στρέφονται όλες οι εκδηλώσεις του πολιτισμού.
Σημαντική και επαναστατική είναι η τοποθέτηση των ιεραρχών γύρω από τα σημαντικά κοινωνικά θέματα. Χαρακτηριστικές είναι οι απόψεις των τριών ιεραρχών αλλά και οι θέσεις τους. «Στις σχέσεις σου άνθρωπε με τους άλλους ανθρώπους, πρέπει να έχεις, ως μέτρο συμπεριφοράς, τη φιλοτιμία και τη φιλανθρωπία.»
Κατά τους Τρεις Ιεράρχες η αξία που δόθηκε στον άνθρωπο από το θεό είναι η ίδια και για τα δυο φύλα. Η Γυναίκα δεν είναι δούλα του Άνδρα άλλα σύντροφος.
Ο πλούτος είναι θείο αγαθό και οι πλούσιοι ταμίες και διαχειριστές θείων δωρεών. Κατά συνέπεια οι πλούσιοι πρέπει να διαθέτουν πλούτο στην υπηρεσία των κοινωνικών αγαθών και στην άσκηση της φιλανθρωπίας.
Η Κοινωνική αλληλεγγύη είναι η γέφυρα που ενώνει τον άνθρωπο με τον θεό.
Η προσευχή χωρίς συμπάθεια και φιλανθρωπία είναι νεκρή και άπτερη. Λέγει ο Χρυσόστομος χαρακτηριστικά: «Έκτεινον τας χείρας σου όχι εις τον ουρανόν, αλλά εις τα χείρας των πένητων ».
Πέρασαν Χιλιάδες Χρόνια αλλά οι μορφές των τριών Ιεραρχών βρίσκονται εγκατεστημένες στη ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων ως παντοτινά πρότυπα.
Η διδασκαλία των τριών ιεραρχών απέδωσε καρπούς.
Ευαισθητοποίησε τον άνθρωπο να αγωνίζεται για κοινωνική προσφορά.
Περιόρισε τη δουλεία, εξύψωσε τη γυναίκα και έθεσε τις βάσεις της κοινωνικής πρόνοιας και Δημοκρατίας.
Όλα αυτά οι Τρεις Ιεράρχες τα πέτυχαν με συνεχή αγώνα, με το φωτεινό τους παράδειγμα και την αγιότητα της ζωής τους.
Για τον σύγχρονο κόσμο η διδασκαλία των τριών Ιεραρχών μπορεί να γίνει το «άλας της γης και το φως του κόσμου»
Τιμώντας τους φωστήρες του πνεύματος ευχόμαστε η διδασκαλία τους να γίνει για τη διεθνή κοινωνία τρόπος σκέψης, δράσης και ζωής. Το έργο τους να μας εμπνέει και να μας υπενθυμίζει ότι η παιδεία είναι το όχημα μας για ένα ελπιδοφόρο μέλλον.
(*) Ο Δρ. Στέφανος Γ. Κούτρας είναι
Πρόεδρος «Πανθεσσαλικής Στέγης»