SKIATHOS Ο καιρός σήμερα

Οι φρυκτωρίες (Σηματοφορικοί σταθμοί ) της Σκιάθου | Γράφει ο Γιώργος Σανιδάς

2023-10-21 14:24:34

 Φρυκτωρία είναι ένα σύστημα οπτικής επικοινωνίας με φρυκτούς, δηλαδή φλεγόμενους πυρσούς  ή δαυλούς   που χρησιμοποιήθηκε κυρίως στην αρχαιότητα για τη μετάδοση μηνύματος σε μακρινή απόσταση. Τη μέρα το μήνυμα μεταδιδόταν με τον καπνό ενώ τη νύχτα με το λαμπύρισμα της φωτιάς.  Είχαν αναπτυχθεί ολόκληρα δίκτυα από δαύτες και ο  Αισχύλος στο έργο του «Αγαμέμνων» περιγράφει πως η είδηση της πτώσης της Τροίας πριν από 3000 χρόνια, μεταδόθηκε ως τις Μυκήνες με φρυκτωρίες διανύοντας μια απόσταση πεντακοσίων πενήντα  χιλιομέτρων σε μια νύχτα!   Αυτός που επινόησε τότε τις φρυκτωρίες ήταν  ο  Παλαμήδης, ένας απ’ τους ήρωες της Τρωϊκής εκστρατείας.

Στις Σποράδες υπήρχαν αντίστοιχοι πύργοι. Στην Αλόννησο  (αρχαία  Ίκος) υπήρχε ο στρογγυλός πύργος στη θέση «Καρμπίτσες», ενώ στην Σκόπελο (αρχαία Πεπάρηθος) έχουν βρεθεί έξι κυκλικοί ή τετράγωνοι πύργοι κλασικής και ελληνιστικής εποχής. «Οι πύργοι αυτοί, όπως σημειώνει η εφορεία αρχαιοτήτων Μαγνησίας, (https://filoiefamagvolos.wordpress.com/) χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο για τους κατοίκους της υπαίθρου σε περίπτωση αιφνιδιαστικής επιδρομής και εξυπηρετούσαν ένα τοπικό αλλά και ένα ευρύτερο δίκτυο επικοινωνίας με τα γειτονικά νησιά και την ηπειρωτική Ελλάδα. Επιπλέον όμως, εξυπηρετούσαν αγροτικές ανάγκες και πρέπει να συσχετιστούν με την καλλιέργεια σιτηρών και την παραγωγή κρασιού και λαδιού.»

Στη Σκιάθο σώζονται τα ερείπια δύο πύργων. Στη θέση «Πυργί», στη ΒΔ πλευρά της Σκιάθου, σώζεται κυκλικός πύργος κλασικής εποχής, κτισμένος με μεγάλους λαξευμένους λίθους. Ο δρας Ιω Φραγκούλας γράφει στα ‘’Σκιαθίτικα’’ πως ήταν πιθανότατα σηματοφορικός σταθμός της καλύτερης ελληνικής εποχής.

 Στη θέση «Πούντα» επίσης, κοντά στις Κουκουναριές, στο ΝΔ άκρο της νήσου, στην Κρασσά (Τουρκόβιγλα), σώζονται λίγα ερείπια ενός ακόμη κυκλικού πύργου κλασικής εποχής. Από εκεί κατά τη διάρκεια της δεύτερης καθόδου των Περσών υπό τον Ξέρξη το 480 π.Χ., όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος, με σινιάλα («παρὰ πυραῶν») ειδοποιήθηκαν οι Έλληνες που ναυλοχούσαν στο Αρτεμίσιο και ανέλαβε δράση ο δαιμόνιος Θεμιστοκλής…*

*περισσότερα στο βιβλίο «Αθέατη Σκιάθος»