Ἀπό διάφορα ἀρχεῖα κλ.π. παρουσιάζω μιά σειρά ἀνεκδότων εἰδήσεων πού σχετίζονται μέ τήν ἱστορική πορεία τῆς κατά πάντα σημαντικῆς καί σεβαστῆς ἱερᾶς Μονῆς τῆς Εὐαγελίστριας, τήν ὁποία ἵδρυσε ὁ ὅσιος Νήφων ὁ Χῖος καί ἡ συνοδεία του, στήν ὁποία συμπεριλαμβάνονταν ὁ Σκιαθίτης ἱερομόναχος καί διάδοχος τοῦ Γ. Νήφωνος, ὁ ἱερομόναχος Γρηγόριος Χατζησταμάτης. Ἤδη ἔχω γράψει καί παλαιότερα γιά τήν ἱστορία τῆς Μονῆς, τόσο ἀπό τίς σελίδες τοῦ ΘΗΜ, ὅσο καί στό περ. "Σκιάθος'. Ἐδῶ δέ θ' ἀρκεστῶ νά συμπληρώσω τά κατά καιρούς δημοσιευθέντα, γιατί πάντα στά γραπτά μας ὑπάρχουν οἱ ἐλλείψεις πού κάποτε χρειάζονται νά συμπληρωθοῦν. Τά ἔγγραφα πού θά προυσιάσω σχετίζονται μέ τήν ἱστορία τῆς Μονῆς καί μάλιστα μέ τά πρόσωπα τῶν ἡγουμένων της Νήφωνος, Γρηγορίου, Φλαβιανοῦ Ἀλυπίου, Νεοφύτου καί Δαμιανοῦ. Θεωρῶ ὑποχρέωσή μου δέ νά εὐχαριστήσω ἀπό τή θέση αὐτή τό Π.Ι.Α καί ἰδιαίτερα τόν κ. Ἀγ. Τσελίκα καί τήν κ. Μαρία Πολίτη. 1 Ἀνέκδοτη ἐπιστολή τοῦ ἡγουμένου τῆς Εὐαγγελιστρίας Γρηγορίου ἱερομονάχου πρός τούς Προκρίτους τῆς νήσου Ὕδρας Οἱ φιλικές σχέσεις, ἀλλά καί οἱ πνευματικοί δεσμοί, πού εἶχε ἡ νῆσος Ὕδρα μέ τή Μονή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Σκιάθου πρέπει ὁπωσδήποτε νά σχετίζονται μέ τήν παρουσία τῶν Κολλυβάδων καί στά δύο νησιά.  Κάτι πού πρέπει μέ τόν καιρό νά μελετηθεῖ καλύτερα. Ὡστόσο πρέπει νά ποῦμε, πώς ἡ σκιαθίτικη Μονή δέχθηκε πολλές καί φιλότιμες προσφορές ἀπό τή ναυτική νῆσο Ὕδρα, προσφορές οἱ ὁποῖες προσμετροῦνται σέ ἰερά πράγματα, ὅπως τὸ ἱ. Λείψανο τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου τοῦ Ὑδραίου κ. ἄ. Στὴν παρακάτω ἐπιστολὴ-ζητεία ὁ ἱερομόναχος Γρηγόριος Χατζησταμάτη, ἀπαυθυνεται στοὺς γνωστούς του Ὑδραίους προκρίτους μὰ λόγουςπαρακλητικούς: «παρακαλοῦμεν θερμῶς τήν εὐγένιάν σας, νά πονέσητε είς τήν παροῦσαν μας κατάστασιν καί μέ σπλάχνα οἰκτιρμῶν, κατά τήν φυσικήν σας φιλελεήμονα γνώμην νά μᾶς συντρέξετε καί νά μᾶς βοηθήσετε». (Τ.Σ)  Τιμιώτατοι καί εὐγενέστατοι Πρόκριτοι καί Προεστῶτες καί λοιποί πάντες Χριστιανοί τῆς Θεοσώστου νήσου Ὕδρας, ἀγαπητοί ἡμῖν ἐν Χριστῷ ἀδελφοί καί κ. ἄεὐεργέται. Τήν περιπόθητον ἡμῖν εὐγενία σας ὁλοψύχως ἐν Κυρίῳ εὐχόμενοι, ἡδέως καί σωτηριωδῶς προσαγορεύομεν. † Δεόμενοι τοῦ ἁγίου Θεοῦ, ὅπως διά πρεσβειῶν τῆς Ὑπερενδόξου Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου διαφυλάττη πάντας ὑμᾶς ἐν ἄκρα πανοικί καί διηνεκεῖ εὐημερίᾳ μετά μακροβιότητος καί ἐπιτυχίας πάντων τῶν ὧν ἐφίεσθε ἀγαθῶν. Ἐξ ἀρχῆς ὁποῦ σύν Θεῷ ἄρχησε  νά κτίζεται καί νά λαμβάνη σύστασιν τοῦτο τό Ἱερόν ἡμῶν Κοινόβιον, οἱ πλέον ζηλωταί καί αύτοκίνητοι συνδρομηταί, ὁποῦ εἰς τοῦτο τό θεάρεστον καί ψυχοσωτήριον  ἔργον καί βοήθησαν μέ πλουσιοδωρίας καί μᾶς ἐγκαρδίωσαν μέ συμπαθητικάς ὑποσχέσεις καί παρηγορίας, ἐστάθητε ἡ φιλόθεος εὐγενίας σας. Καί μετά ταῦτα πάλιν κατά τάς ὑποσχέσεις σας δέν ἐλείψατε, νά καμέτε καθένα σας καί ἅπαξ καί δίς τό προαιρετικόν σας ἔλεος. Οἱ μέν διά χρημάτων, οἱ δέ δι᾿ ἀφιερωμάτων, καί ἄλλοι δι᾿ εἰκόνων, ὁποῦ αὐτοθελήτως ἐδέχθητε. Ὅθεν δικαίως καί σᾶς φρονοῦμεν, καί σᾶς γνωρίζομεν συνδρομητάς καί εὐεργέτας μας καί δι᾿ αὐτήν τήν χριστιανικήν καί εὐεργετικήν προαἰρεσιν, ὁποῦ ἐδείξατε μέ ἱλαρότητα πρός ἡμᾶς, δέν εἴμεθα ἰκανοί μήτε νά σᾶς εὐχαριστήσωμεν ἀνάλογα, μήτε νά σᾶς παινέσωμεν, καθώς σᾶς πρέπει. Ὅμως μή μεριμνᾶτε περί τούτου, μήτε διστάζετε παντελῶς. Διότι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἐξ ἅπαντος ἔχει καί νά σᾶς εὐχαριστήση καί νά σᾶς ἐπαινέση πρεπόντως καί ἅμα νά σᾶς ἀνταποδώση κατά τήν ὑπόσχεσίν του, μέ ἄπειρον καί διά εὐλαβητικήν ἀγαθήν σας προαίρεσιν, καί διά τήν πλουσιόδωρον ἐλεημοσύνην σας καί εἰς τήν μέλλουσαν ζωήν. Διά τό ὁποῖον καί ἡμεῖς δέν παύομεν κατά τό χρέος μας νά παρακαλοῦμεν ἀπό ψυχῆς (ὡσάν ὁποῦ τοῦτο εἶναι καί τό ἔργον μας) εἰς ὅλας τάς ἱεράς τελετάς καί ἀγρυπνίας κοινῶς διά ὅλους τούς εὐσεβῶς κατοικοῦνταςτήν θεοφύλακτον νῆσον τῆς Ὕδρας καί μερικῶς κατ᾿ ὄνομα διά τήν εὐγενίαν σας τούς εὐεργέτας μας, τούς ὁποίους ἡμεῖς πάντοτε σᾶς στοχαζόμεθα καί προστάτας εἰς τάς ἀνάγκας μας. Ἀλλ᾿ ἐπειδή ἐν Χριστῷ ἡμῖν ἀγαπητοί τά ἐφετεινά κακά καί ὑπέρ τήν δύναμίν μας ζημίαι, ὁποῦ μᾶς ἠκολούθησαν, μᾶς ἐκατήντησαν εἰς ἄκραν δυστυχίαν καί ἀπελπισίαν, μήν ἔχοντες πῶς  νά ἐξοικονομηθῶμεν είς τό ἑξῆς ἠναγκάσθημεν καί μέ δυσαρέσκειά μας νά σᾶς παραβαρύνωμεν. Καί πρῶτον μέν νά σᾶς ἀναφέρωμεν τά παράπονά μας, ὅτι δηλαδή ἀπό τό ἕν μέρος οἱ κλέπται ἀπό τό ἄλλο τά κουρβέτα καί αἱ φεργάδαις μᾶς ἀφάνισαν μέ τάς ἁρπαγάς καί καταδυναστείας τους· τόν ἀναγκαίον μας οἶνον πρό πολλοῦ ἔπιον, μερικά ζῶα ὁποῦ εἶχεν τό μοναστήριον τά κατέφαγον· τά ἀμπέλια καί τάς ἐλαίας πρό καιροῦ ἐτρύγησαν· ὅλην μας τήν ζωοτροφίαν ἅρπασαν καί ἄλλας πολλάς ζημίας μέ ἄκραν ἀπανθρωπίοαν μᾶς ἔκαμαν, ἀλλά καί καθ᾿ ἑκάστην μᾶς κάμνουν οἱ ἀσυνείδητοι. Ὅθεν καί στέλλομεν τόν Ἱεροδιάκονον κύρ Παΐσιον καί τόν ὁσιώτατον ἐν μοναχοῖς κύρ Μακάριον, διά νά σᾶς παραστήσουν ἀπό φωνῆς ἀκριβέστερον ὄλα μας τά συστηχήματα, ὁποῦ δέν μποροῦμεν νά περιγράψωμεν. Ἑπομένως δέ παρακαλοῦμεν θερμῶς τήν εὐγένιάν σας, νά πονέσητε είς τήν παροῦσαν μας κατάστασιν καί μέ σπλάχνα οἰκτιρμῶν, κατά τήν φυσικήν σας φιλελεήμονα γνώμην νά μᾶς συντρέξετε καί νά μᾶς βοηθήσετε τώρα μάλιστα είς τήν μεγάλην μας δυστυχίαν καί ἀνάγκην καί ἀπό τό κοινόν τῆς θεοσώστου πατρίδος σας καί κατ᾿ ἰδίαν ἕκαστος, καθώς παρά Θεοῦ φωτισθῆ, διά νά γίνῃ εἰς ἡμᾶς μία βοήθεια ἰκανή νά θεραπεύση πολλάς ζημίας μας καί ἐλλείψεις καί πρός τούτοις ἀρκετή εἰς τό νά ἠμπορέσωμεν νά μεταφέρωμεν καί τό νερόν καθώς καί ἄλλοτε σᾶς ἔχομεν παρακαλέση, διά τήν ὀλιγότητα τοῦ ὁποίου ὑπομένομεν τυραννίαν ἀνείκαστον καί κατήντησε πλέον ἡ ἔλλειψίς του εἰς τό ἀνοικονόμητον. Γνωρίζομεν, ὦ φιλόχρηστοι καί συμπαθέστατοι ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί, ὄτι σᾶς ἐνοχλοῦμεν· ἀλλά καί ἡμεῖς ποτέ δέν εἴχομεν γνώμην νά σᾶς ἐπιράξωμεν, ἄν πρῶτον ἡ μεγάλη στενοχωρία καί ἀμηχανία δέν ἤθελε μᾶς ἀναγκάση καί ἑπομένως ἄν ἡ ἐδική σας πρός ἡμᾶς καλοκαγαθία δέν ἤθελε μᾶς παραθαρρύνη. Διότι τά ταξείδια καί αἱ ζητεῖαι δέν εἶναι τοῦ ἰδικοῦ μας ἐπαγγέλματος τοῦ Κοινοβιακοῦ, διά τό ὁποῖον καί μήτε Μετόχια ἔχομεν πουθενά, μήτε συγχωρούμεθα νά περιπλανώμεθα μακρυνῶς καί πολυκαιρινῶς εἰς πόλεις καί χώρας διά τήν οἰκονομίαν μας. Καταφεύγομεν δέ μόνον πρός τήν εὐγένιάν σας ἀπό πολλήν μας ἀνάγκην, ἐπιστηριζόμενοι εἰς τήν ἀγάπην, ὁποῦ ἐξ ἀρχῆς μόνοι σας ἐδείξατε πρός ἡμᾶς. Δεδώκαμεν είς τούς ρηθέντας συναδελφούς ἡμῶν καί μέρη ἁγίων Λειψάνων, τῶν ἁγίων Ἱερομαρτύρων Πολυκάρπου Ἐπισκόπου Σμύρνης, Μοδέστου Ἱεροσολύμων καί Χαραλάμπους τοῦ θαυματουργοῦ· τῶν ἁγίων μεγαλομαρτύρων Παντελεήμονος, τῶν ἁγίων Ἀναργύρων καί  Ἰακώβου τοῦ Πέρσου καί τῆς ἁγίας Παρασκευῆς. Τῶν ἁγίων Νεομαρτύρων Θεοδώρου τοῦ Βυζαντίου καί Πολυδώρου, τῆς ὁσίας Ματρώνης τῆς Χιοπολίτιδος καί τίμιον αἷμα τοῦ νεομάρτυρος ἁγίου Μάρκου τοῦ ἐν Χίῳ, διά νά ψάλλωσιν ἁγιασμούς δι᾿ αὐτῶν εἰς τούς εὐλογημένους οἴκους σας. Ὅθεν μή βαρυκαρδίσητε παρακαλοῦμεν διά τόν Κύριον, μήτε νά λυπηθῆ ἡ ψυχή σας εἰς ἐκεῖνο ὁποῦ καθένας ἠθέλατε προσφέρη. Διότι δέν τό ἔχετε χαμένον καί εἰς τοῦτο προβαλλόμεθα ἐγγυήτριαν τήν ὑπέραγνον ἡμῶν Δέσποιναν Θεοτόκον. Ἥν ἀκαταπαύστως θέλομεν παρακαλῆ, διά νά σᾶς τό ἀποπληρώσῃ πολλαπλασίως, εὐλογοῦσα καί αὐξάνουσα τά κέρδη καί πλούτη σας, διαφυλάττουσαὑμᾶς πανοικί ἀπό παντός κακοῦ, ὁμοίως καί τά πλεούμενά σας ἀπό παντός ναυαγίου. Νά σᾶς χαρίζῃ ὑγείαν, εὐτυχίαν, χαράν κοινήν καί ὁμόνοιαν εἰς ἔτη πάμπολλα καί τέλος νά σᾶς κάμῃ καί κληρονόμους τῆς βασιλείας τοῦ Υἱοῦ αὐτῆς καί Θεοῦ ἡμῶν. Ἀμήν. ᾳωιβ΄ (1812) Αὐγούστου λα΄ (31) Τῆς ὑμῶν εὐγενείας Πρός Θεόν εὐχέτης θερμότατος Ὁ Προϊστάμενος τῆς ἐν Σκιάθῳ νέας Κοινοβιακῆς Μονῆς Γρηγόριος ἱερομόναχος καί οἱ σύν ἐμοί ἐν Χριστῶ ἀδελφοί. ( περισσότερα βλ. στὴ μελετη,Οἱ περριπέτειες τῶν μοναχῶν τῆς Μονῆς Εὐαγγελισμοῦ Σκιάθ328-337ου τὸ α’μισὸ τοῦ 19^ου αἰ, περ. Θεσσαλικὸ Ἡμερολόγιο, τ. 46 (2006), σελ.328-339. Πκ. κ.ν.