ΟΙ ΜΟΥΤΣΟΥΝΟΙ ΤΗΣ ΣΚΙΑΘΟΥ | Γράφει ο Γιώργος Σανιδάς
2023-02-16 15:09:09
Η λέξη μουτσούνος ή μ’ τσούνος προέρχεται από τη μουτσούνα που με τη σειρά της, έχει ρίζες απ’ την ιταλική διάλεκτο και το musona το οποίο, σύμφωνα με τον Τριανταφυλλίδη, σημαίνει γκριμάτσα δυσαρέσκειας . Στη Σκιάθο τη μουτσούνα τη λέμε και μουτσουρούνα εννοώντας τη μάσκα. Επίσης λέμε μουτσ’νάρα την κακιωμένη όψη, πχ ‘’κατέβασε μια μουτσ’νάρα μέχρι το πάτωμα’’.
Η μουτσούνα γενικά είναι το πρόσωπο ανθρώπου, ειρωνικά ή μειωτικά (‘’τι σου κάνανε κι έχεις σήμερα αυτή τη μουτσούνα;’’)
Υπάρχει βέβαια και η έννοια της προσωπίδας για τη μουτσούνα και τότε αναφερόμαστε στην αποκριάτικη. Τουτέστιν ανθρωπόμορφο, ζωόμορφο ή τερατόμορφο ομοίωμα προσώπου ή ύφασμα που καλύπτει το άνω μέρος του προσώπου και κυρίως την περιοχή γύρω από τα μάτια το οποίο φορούν οι μεταμφιεσμένοι τις Απόκριες.
Ακριβώς το τελευταίο με το ύφασμα να καλύπτει το πρόσωπο συνέβαινε στη Σκιάθο κατά το Τριώδιο. Και ήταν γυναικεία κάλτσα συνήθως, ακόμα και βρακί!
‘'Μουτσούνους'’ ή ‘’μ’τσούνους’’ δηλαδή ονομάζαμε όσους κατά τις αποκριές σκέπαζαν το πρόσωπο με ύφασμα και όχι μόνο. Για ρούχα φορούσαν ότι έβρισκαν στο σπίτι, συνήθως φ’στάνες και άλλα καθημερινά ενδύματα γυναικών. Κάποιοι κρεμούσαν και καμιά κουδούνα στο λαιμό δανεισμένη απ’ τα ζωντανά τους για να κάνουν περισσότερο θόρυβο περιφερόμενοι στην πολίχνη.
Κάπως έτσι προέκυπταν μοναδικές ακαθόριστου φύλου Διονυσιακές φιγούρες που δύσκολα μπορούσες να μαντέψεις ποιον έκρυβαν. Η μαντεψιά γινόταν στοίχημα κεφιού στα σπίτια ή τα καφενεία όπου κατέληγαν για λίγο γυρνώντας ενδιάμεσα όλο το χωριό, όχι όμως και γιο όποιον ή όποια συναντούσαν στο δρόμο. Αυτός και κυρίως αυτή, υπέφερε αν έπεφτε επάνω σε μ’ τσούνους και μάλιστα μεθυσμένους.
Οι μουτσούνοι κάποτε μας τελείωσαν μαζί με το παλιό καλό καρναβάλι. Πλέον, όσοι αποκρεύουν, ακολουθούν τις επιταγές του εμπορίου αγοράζοντας έτοιμες στολές και χορεύοντας ό,τι να’ ναι , αντί για τους τοπικούς παραδοσιακούς χορούς.
Απόμεινε όμως η λέξη μέχρι και σήμερα στο νησί με την οποία χαρακτηρίζονται υποτιμητικά και με άγριες συνήθως διαθέσεις οι υποκριτές και οι ξεδιάντροποι. ‘’Άντε ρε μ’τσούνε παραπέρα’’, είναι μια φράση που ακούγεται στο νησί και προμηνύει καβγά!
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ