Ο Πάνος Σκοτινιώτης σκιαγραφεί την πολιτική ιστορία των Βορείων Σποράδων
2023-02-10 11:45:49
Ο Γιάννος Δουλίδης και ο Θανάσης Φροντιστής από τη Σκόπελο και τη Σκιάθο αντίστοιχα, είναι δύο πολιτικοί που άφησαν το στίγμα τους στα κοινά των Βορείων Σποράδων στις δεκαετίες ’50 - ’60, καθώς αμφότεροι εκπροσώπησαν τα νησιά στη Βουλή των Ελλήνων. Τους δύο νησιώτες βουλευτές, όπως και πλείστους άλλους πολιτικούς επανασυστήνει στο κοινό ο Πάνος Σκοτινιώτης, ο οποίος στο καθ’ όλα ενδιαφέρον βιβλίο του με τίτλο «Μαγνησία και Πολιτική εν καμίνω, 1934-1967. Ανατομία της κάλπης και μετασχηματισμοί» που κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, αφιέρωσε μέρος της έρευνάς του στα εκλογικά αποτελέσματα στις Βόρειες Σποράδες στα πρώτα χρόνια μετά τη λήξη του Εμφυλίου.
[caption id="attachment_176090" align="alignleft" width="354"] Ο Πάνος Σκοτινιώτης στη συνέντευξη που παραχώρησε στο SkiathosLife.gr αναφέρθηκε εκτενώς στο βιβλίο που παρουσίασε πριν από λίγες εβδομάδες και αφιερώνει τμήμα της έρευνάς του στα νησιά της Σκιάθου, της Σκοπέλου και της Αλοννήσου.[/caption]
Ο συγγραφέας μίλησε στο SkiathosLife.gr για την έκδοση, η οποία ρίχνει… φως σε άγνωστες πτυχές της νεότερης Ιστορίας των τριών νησιών. Στις 730 σελίδες του βιβλίου, το οποίο μέχρι στιγμής έχει αποσπάσει μόνο θετικά σχόλια, ο Βολιώτης νομικός με μακρά και γόνιμη διαδρομή στα πολιτικά πράγματα του τόπου - θυμίζουμε πως διετέλεσε βουλευτής (1989), νομάρχης Μαγνησίας (1994, 1998) και δήμαρχος Βόλου (2002) - προσέγγισε τα πεπραγμένα του πρόσφατου παρελθόντος με τέτοιο τρόπο, που προσφέρει μια νέα οπτική στα γεγονότα που περιγράφει, με φόντο τις εκλογές μιας αρκετά ταραγμένης περιόδου. Από το συνεχές… πήγαινε - έλα της επαρχίας Σκοπέλου στους νομούς Μαγνησίας και Ευβοίας, μέχρι τον ρόλο που διαδραμάτιζαν οι κομματάρχες στα τρία νησιά, το βιβλίο «ξετυλίγει» την ιστορία των εκλογικών αναμετρήσεων σε Σκιάθο, Σκόπελο και Αλόννησο, μέχρι την επιβολή της χούντας των συνταγματαρχών στις 21 Απριλίου 1967.
Το περιεχόμενο του βιβλίου δεν αφήνει ασυγκίνητο τον αναγνώστη, ο οποίος ενδιαφέρεται για το παρελθόν του τόπου και δεν είναι τυχαίο ότι ο αείμνηστος Ηλίας Νικολακόπουλος (σ.σ. ο γνωστός πολιτικός επιστήμονας και αναλυτής έφυγε αιφνίδια από τη ζωή τον Ιούνιο του 2022, σε ηλικία 75 ετών) στον πρόλογό του σημείωσε ότι το βιβλίο του Πάνου Σκοτινιώτη αποτελεί «υπόδειγμα τοπικής Ιστορίας και διανοητική πρόκληση για αντίστοιχες μελέτες και σε άλλες περιοχές».
Πέρα από τις αναφορές στα τρία νησιά, που επιτρέπουν στον αναγνώστη να σχηματίσει μια αρκετά κατατοπιστική εικόνα για τις Βόρειες Σποράδες από την απελευθέρωση μέχρι το 1967, το βιβλίο ανατέμνει την πολιτική ιστορία της Μαγνησίας σε μία εξόχως κρίσιμη περίοδο, με πολλές και ενδιαφέρουσες αναφορές στις σημαντικότερες στιγμές των εκλογικών αναμετρήσεων που αναλύονται, παράλληλα με τη μελέτη των οικονομικών εξελίξεων. «To κέντρο βάρος του βιβλίου είναι η μεταπολεμική περίοδος. Όμως, μετά το πρώτο ερέθισμα, όπως το είχα συζητήσει με κάποιους ανθρώπους και ιδίως με τον Ηλία Νικολακόπουλο, εκτίμησα ότι ήταν καλό να ξεκινήσουμε από τις τελευταίες εκλογές του Μεσοπολέμου. Και αυτό, για να υπάρξει μία… γέφυρα και να μπορεί ο αναγνώστης να παρακολουθήσει τις αλλαγές που έγιναν στη διάρκεια της Κατοχής και τη μεταπολεμική περίοδο. Ξεκινάω, λοιπόν, από τις τελευταίες δημοτικές εκλογές του Μεσοπολέμου, που έγιναν το 1934 στη Μαγνησία - τότε είχαμε ένα Δήμο εδώ, τον Δήμο Παγασών - και τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές πριν τη δικτατορία του Μεταξά, τον Γενάρη του 1936», είπε ο κ. Σκοτινιώτης στο ξεκίνημα της συζήτησης.
Ο όγκος των δεδομένων που κλήθηκε να διαχειριστεί και να ταξινομήσει ο έγκριτος δικηγόρος είναι εντυπωσιακός, με τον ίδιο να εξομολογείται: «Η οργάνωση του γραπτού ήταν πολύ δύσκολη δουλειά. Απαιτήθηκαν τέσσερα χρόνια πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Οκτώ με δέκα ώρες καθημερινά. Ήμουν τυχερός, όμως, σε ένα πράγμα: Είχα ολοκληρώσει το 80%, ίσως και παραπάνω, της έρευνας πριν ξεσπάσει η πανδημία του κορωνοϊού. Έτσι, όταν έκλεισαν οι βιβλιοθήκες στις καραντίνες, είχα την άνεση να οργανώσω το υλικό… Για παράδειγμα, με απασχολούσε το πώς θα παρουσίαζα τα εκλογικά αποτελέσματα ανά επαρχία. Η δυσκολία, όταν κάνεις μια επιστημονική δουλειά, είναι να μπορεί να την κατανοήσουν όλοι, ανεξάρτητα από το επίπεδο γνώσεων».
Κάτι άλλο που χρήζει μνείας, έχει να κάνει με το γεγονός πως για τη Σκιάθο, τη Σκόπελο και την Αλόννησο, η πρόσβαση σε πηγές δεν ήταν το ίδιο εύκολη υπόθεση, σε σύγκριση με την ηπειρωτική Μαγνησία: «Υπήρχε ένα έλλειμμα σε σχέση με Βόλο, π.χ. ο βολιώτικος Τύπος, από τα τέλη του ’50, αρχές του ’60, ξεκίνησε να δημοσιεύει περισσότερα για τα νησιά. Εκείνη την εποχή καταγράφονται οι πρώτες δημοσιογραφικές αποστολές στις Βόρειες Σποράδες και άντλησα έτσι ενδιαφέροντα στοιχεία, πέρα από τα εκλογικά αποτελέσματα που βρήκα στα ΓΑΚ Μαγνησίας και στο υπουργείο Εσωτερικών. Τα ρεπορτάζ από το 1956 και μετά ήταν αραιά, αλλά σου έδιναν εικόνα για το τι συνέβαινε σε Σκιάθο, Σκόπελο και Αλόννησο.
Επίσης, πολύτιμη πηγή - ειδικά για το β’ μέρος του βιβλίου - αποτέλεσαν οι πρώτες χωροταξικές μελέτες για τη Θεσσαλία, που ανακάλυψα στο υπόγειο του πρώην υπουργείου Συντονισμού, και από αυτές άντλησα άφθονο και εξαιρετικά ενδιαφέρον υλικό. Το 1964, ο Aνδρέας Παπανδρέου ανέλαβε αναπληρωτής υπουργός Συντονισμού (σ.σ. το σκάνδαλο με τη φημολογούμενη εμπλοκή του στην υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ ξέσπασε έναν χρόνο αργότερα). Τότε, λοιπόν, ο Παπανδρέου ακολουθώντας τα αμερικάνικα πρότυπα και έχοντας στο πλευρό του μια ομάδα καθηγητών, αμερικανοτραφών επίσης, έκαναν τις πρώτες πολιτικές περιφερειακής ανάπτυξης. Τότε ακόμη δεν υπήρχε η έννοια αυτή στην Ελλάδα. Παρόλα αυτά συγκροτήθηκαν υπηρεσίες περιφερειακής ανάπτυξης σε καθε περιοχή. Κάτι αντίστοιχο έγινε και στη Θεσσαλία. Επειδή, όμως, οι μελέτες συντάχθηκαν από δημοσίους υπαλλήλους και όχι κάποιο γραφείο μελετών, περισσότερο παρέπεμπαν σε καταγραφή στοιχείων και κατά βάση περιείχαν ελάχιστες προτάσεις για το μέλλον».
[caption id="attachment_176087" align="alignnone" width="922"] Άποψη της Σκοπέλου το 1950. Η Σκόπελος υπήρξε έδρα της ομώνυμης επαρχίας, που μέχρι και πριν επτά δεκαετίες περίπου, μετακινείτο διαρκώς μεταξύ των νομών Μαγνησίας και Ευβοίας.[/caption]
Ο μακρύς κατάλογος των διοικητικών μεταβολών στις Βόρειες Σποράδες
Πολύ πριν οι Βόρειες Σποράδες υπαχθούν στη Μαγνησία οριστικά και αμετάκλητα, οι διοικητικές μεταβολές στα νησιά δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο. Το μακρινό 1828, όταν έγινε η πρώτη διοικητική διαίρεση του νεοσύστατου τότε κράτους από τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, καταγράφηκε η πρώτη αναφορά στην επαρχία των Βορείων Σποράδων, που περιλάμβανε επίσης τη Σκύρο, αλλά και τα… Ψαρά, με τη σημείωση πως τα νησιά ήταν οι πρώτες περιοχές που απελευθερώθηκαν από τους Οθωμανούς (η ηπειρωτική Μαγνησία ενσωματώθηκε στον εθνικό κορμό το 1881).
Σκιάθος, Σκόπελος και Αλόννησος εντάχθηκαν για πρώτη φορά στον ν. Εύβοιας το 1833 ως επαρχία Σκοπέλου (με έδρα τη Σκόπελο), κάτι που δεν άλλαξε μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα. Το 1899 η επαρχία Σκοπέλου «μετακόμισε» στον ν. Μαγνησίας, που συμπεριλάμβανε επίσης τις επαρχίες Βόλου και Αλμυρού. Δέκα χρόνια αργότερα, επί πρωθυπουργίας Δημ. Ράλλη, η επαρχία Σκοπέλου αποσπάστηκε εκ νέου στον νομό Ευβοίας, για να συνεχιστεί αυτό το… γαϊτανάκι μέχρι τη δεκαετία του 1950.
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι μεταβολή στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Βορείων Σποράδων υπήρξε ακόμη και κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Το 1942, επί κυβέρνησης του δωσίλογου Γεωργίου Τσολάκογλου (σ.σ. πρόκειται για τον αντιστράτηγο που υπέγραψε τη συνθηκολόγηση της Ελλάδας με το Γ’ Ράιχ και στη συνέχεια έγινε ο πρώτος κατοχικός πρωθυπουργός που διόρισαν οι Γερμανοί), η επαρχία Σκοπέλου αποσπώμενη από τον νομό Ευβοίας εντάχθηκε στη Νομαρχία Μαγνησίας που ιδρύθηκε τότε. Και μια σημαντική λεπτομέρεια; Στο ΦΕΚ που δημοσιεύτηκε στις 4 Ιουλίου 1942, μπορούμε να διακρίνουμε τη μετονομασία του κράτους σε «Ελληνική Πολιτεία», αφού ο Τσολάκογλου είχε απαλείψει τον όρο «Βασίλειο της Ελλάδος» και είχε αφαιρέσει τα βασιλικά εμβλήματα απ’ όλα τα δημόσια έγγραφα…
«Προπολεμικά, η Μαγνησία δεν ήταν νομός, αλλά οι επαρχίες Βόλου και Αλμυρού υπαγόντουσαν στον ν. Λαρίσης, και η επαρχία Σκοπέλου με τα τρία νησιά ανήκε στην Εύβοια. Πρακτικά, αυτό σήμαινε πως στην επαρχία Σκοπέλου τότε συναντούσαμε συνδυασμούς από την εκλογική περιφέρεια ν. Ευβοίας, ενώ στις επαρχίες Βόλου και Αλμυρού κατέβαιναν άλλοι υποψήφιοι», σημείωσε ο συγγραφέας.
[caption id="attachment_176085" align="alignnone" width="722"] Ο Σκιαθίτης νομικός και ακαδημαϊκός, Χαράλαμπος Φραγκίστας, ο οποίος πέθανε στο Λονδίνο την Πρωτομαγιά του 1976, διετέλεσε τρεις φορές υπουργός σε υπηρεσιακές κυβερνήσεις στα μετεμφυλιακά χρόνια.[/caption]
Οι πρώτες κάλπες στα νησιά μετά την Απελευθέρωση
«Στις εκλογές του Μαρτίου 1946, τις πρώτες μετά το τέλος του πολέμου και τις μοναδικές μέχρι τη λήξη του Εμφυλίου, η επαρχία Σκοπέλου πάλι ψήφισε με την Εύβοια, ενώ οι άλλες δύο επαρχίες Βόλου και Αλμυρού με τη Λάρισα. Η αποχή στον Βόλο έφτασε στο εντυπωσιακό 72%, ενώ στην επαρχία Σκοπέλου, που κυριάρχησαν οι κεντρώες δυνάμεις με 53% έναντι των φιλομοναρχικών, τα ποσοστά συγκρατήθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα του 5-10%», τόνισε στο SkiathosLife.gr ο πρώην δήμαρχος Βόλου.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το κεφάλαιο, στο οποίο ο Πάνος Σκοτινιώτης σχολιάζει το δημοψήφισμα που προκηρύχθηκε από την κυβέρνηση Τσαλδάρη και έγινε λίγους μήνες αργότερα, την 1η Σεπτεμβρίου 1946, για την επάνοδο ή όχι του βασιλιά Γεωργίου Β’, με το τελικό αποτέλεσμα υπέρ του να σηματοδοτεί την επιστροφή του μονάρχη στη χώρα τον ίδιο μήνα (28/9/46), αν και τα βιβλία Ιστορίας βρίθουν από αναφορές για εκτεταμένη νοθεία.
[caption id="attachment_176089" align="alignnone" width="900"] Φιλομοναρχική αφίσα για το δημοψήφισμα της 1ης Σεπτεμβρίου 1946 σχετικά με την επάνοδο του βασιλιά Γεωργίου Β’, στο οποίο οι κάτοικοι των Βορείων Σποράδων τάχθηκαν συντριπτικά υπέρ της επιστροφής του.[/caption]
Στην επαρχία Σκοπέλου το… 98,61% των ψηφοφόρων (συνολικά προσήλθαν στις κάλπες 3.155) ψήφισε υπέρ της επιστροφής του βασιλιά. Για τον συγγραφέα αυτό αποδίδεται στο γεγονός ότι στην αγροτική περιφέρεια της Μαγνησίας «η βία και η τρομοκρατία περίσσευαν», επιχειρώντας να ερμηνεύσει τη μεταστροφή του εκλογικού σώματος σε σύγκριση με τις βουλευτικές εκλογές του ‘46, οι οποίες να θυμίσουμε ότι σημαδεύτηκαν από την αποχή του ΚΚΕ και των υπόλοιπων αριστερών κομμάτων.
Με τη λήξη του Εμφυλίου πολέμου το 1949, στα τρία νησιά διαμορφώνεται, όπως ήταν φυσικό, νέο πολιτικό σκηνικό. Στις βουλευτικές εκλογές του 1950, στις οποίες εφαρμόστηκε το σύστημα της απλής αναλογικής με ευρεία περιφέρεια (σ.σ. η επαρχία Σκοπέλου ψήφισε στην Εύβοια), τα κόμματα του Κέντρου έχουν τον πρώτο λόγο. Στη Σκιάθο, όπως σημειώνεται στο βιβλίο, κυριάρχησε το Λαϊκό Κόμμα με 68%, μια επιτυχία που πιστώνεται στην υποψηφιότητα του Σκιαθίτη δικηγόρου Ευθύμιου Ευθυμιάδη, κοινοτάρχη στο νησί από το 1934 μέχρι την επιβολή του μεταξικού καθεστώτος, θέση που διατήρησε καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ‘50. Στη Σκόπελο το Κόμμα Γεωργίου Παπανδρέου συγκέντρωσε το 83,7 % των ψήφων, με δύο ισχυρές υποψηφιότητες: Τον Σκοπελίτη Γιάννο Δουλίδη, πρώτο δήμαρχο στο νησί μετά την αναγνώριση της κοινότητας σε δήμο, που έχασε την εκλογή του στο Κοινοβούλιο για ελάχιστες ψήφους, και τον Κωνσταντίνο Βλαχοθανάση, έναν γιατρό από την Ιστιαία, ισχυρό πολιτικό παράγοντα της γειτονικής Εύβοιας. Όσο για την Αλόννησο; Τον πρώτο λόγο είχε η Εθνική Προοδευτική Ένωσις Κέντρου του Νικολάου Πλαστήρα, ενός κόμματος που σε Σκιάθο και Σκόπελο είχε μηδαμινή απήχηση, με τον Πάνο Σκοτινιώτη να πιστώνει την επιτυχία της ΕΠΕΚ στην Αλόννησο, σ’ έναν άλλον Ευβοιώτη γιατρό και πολιτικό, τον Ευάγγελο Αρβανιτάκη.
Από τον δήμο Σκοπέλου στα έδρανα του Κοινοβουλίου…
Το 1951 στη Σκόπελο διεξάγονται δημοτικές εκλογές, οι πρώτες μετά την αναβάθμιση της ομώνυμης κοινότητας σε δήμο, με τον συνδυασμό του - 53χρονου τότε - Γιάννου Δουλίδη να καταλαμβάνει και τις εννέα έδρες στο δημοτικό συμβούλιο και τον ίδιον να εκλέγεται πρώτος δήμαρχος. Ο Σκοπελίτης κτηματίας κράτησε το αξίωμά του μέχρι το 1952, αφού τότε δήλωσε παραίτηση για να πολιτευθεί στις βουλευτικές εκλογές (σ.σ. τον Δουλίδη διαδέχθηκε ο Γιάννης Παπαδόπουλος, ένας συντοπίτης του που είχε κάνει περιουσία στις ΗΠΑ και είχε επαναπατριστεί).
Η εκλογική αναμέτρηση της 16ης Νοεμβρίου 1952 έχει σημασία για τους Σκοπελίτες, αφού τότε ο Γιάννος Δουλίδης εξελέγη βουλευτής. Ο Πάνος Σκοτινιώτης ανέφερε σχετικά: «Τη χρονιά εκείνη, εκλογική περιφέρεια ήταν η κάθε επαρχία, όχι ο νομός, σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο που ήταν σε ισχύ. Έτσι, η επαρχία Βόλου εξέλεξε πέντε βουλευτές, ενώ οι επαρχίες Αλμυρού και Σκοπέλου από έναν. Στη μονοεδρική περιφέρεια Σκοπέλου, ο Γιάννος Δουλίδης ήταν εκείνος που κατέλαβε την έδρα. Ανήκε στο γεωργιοπαπανδρεϊκό περιβάλλον, σε μια πτέρυγα του Κέντρου, που ήταν πιο αρνητική στην Αριστερά. Βέβαια, στις εκλογές του 1952, ο Δουλίδης εξασφάλισε την παρουσία του στη Βουλή με τον Ελληνικό Συναγερμό. Τι μεσολάβησε; Σε εκείνη την εκλογική αναμέτρηση, ο Παπανδρέου συνεργάστηκε με τον Παπάγο. Και ο Δουλίδης ακολουθώντας τον Παπανδρέου, συνεργάστηκε και αυτός με τον Ελληνικό Συναγερμό, που πρέπει να σημειώσουμε ότι έλαβε συντριπτική πλειοψηφία, με 247 από τις 300 έδρες. Στην ουσία, ο Δουλίδης πηγαίνει στη Δεξιά μέσω του… Γέρου της Δημοκρατίας».
Στην αποτίμηση δε του αποτελέσματος του 1952, ο κ. Σκοτινιώτης, στο βιβλίο επισημαίνει «τον διπολικό χαρακτήρα των εκλογών, που μετατράπηκε σε αναμέτρηση μεταξύ Σκοπέλου και Σκιάθου», σημειώνοντας τη «μάχη» μεταξύ του Γιάννου Δουλίδη με τον Ελληνικό Συναγερμό και του Σκιαθίτη δικηγόρου Κυριάκου Βασιλιά, ο οποίος ήταν υποψήφιος με την Ένωση ΕΠΕΚ - Φιλελευθέρων…
[caption id="attachment_176088" align="alignnone" width="549"] Το εξώφυλλο του βιβλίου «Μαγνησία και Πολιτική εν καμίνω, 1934-1967. Ανατομία της και μετασχηματισμοί» που υπογράφει ο Πάνος Σκοτινιώτης κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.[/caption]
Η αθέατη όψη των εκλογικών μαχών
Ερωτηθείς για άλλους παράγοντες που επηρέασαν το πολιτικό κλίμα στις Βόρειες Σποράδες, ο κ. Σκοτινιώτης - βαθύς γνώστης της πολιτικής γαρ - έσπευσε να πει: «Περισσότερο, ίσως, και από άλλες περιοχές, είναι καταπληκτικό το πόσο επηρέασαν τους συσχετισμούς των πολιτικών δυνάμεων οι τοπικοί παράγοντες. Όταν εμφανιζόταν ένας ισχυρός παράγοντας σε κάθε νησί, έβλεπες να μετατοπίζεται το εκλογικό σώμα με ένα απίστευτο ποσοστό. Τοπικοί κομματάρχες διαδραμάτιζαν πολύ σημαντικό ρόλο σε κάθε εκλογική μάχη».
Για τις συνεχείς μετακινήσεις δε, ανάμεσα στους νομούς Μαγνησίας και Ευβοίας, ο συγγραφέας δήλωσε: «Ανεξάρτητα με το εάν τις περισσότερες φορές τα νησιά υπάγονταν διοικητικά στην Εύβοια, προφανώς διότι έτσι βόλευαν οι συσχετισμοί, οι κάτοικοί τους είχαν αναφορά στον Βόλο. Και η οριστική ενσωμάτωση των Βόρειων Σποράδων στη Μαγνησία, «έσπασε» μια μακρά παράδοση που τις ήθελε στην Εύβοια».
Ενδιαφέροντα, όμως, είναι και τα συμπεράσματα για το «αποτύπωμα» της Αριστεράς στις Βόρειες Σποράδες: «Η Σκιάθος ακόμη και τώρα συντηρεί τη δεξιά παράδοση. Αντίθετα, η Σκόπελος και η Αλόννησος κινούνταν πιο αριστερά. Ειδικά για την περίοδο που εξετάζουμε, η Σκόπελος είχε ισχυρή Αριστερά, η οποία συνήθως δεν εκφραζόταν, με εξαίρεση τις εκλογές του 1958 και λίγο το ’63-’64. Υπήρχε τρομοκρατία μεγάλη στα νησιά. Ήταν πιο έντονο το φαινόμενο αυτό. Τα αποτελέσματα του ’58 έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί είναι τότε που η ΕΔΑ (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά) έφτασε να γίνει αξιωματική αντιπολίτευση. Στη Χώρα Σκοπέλου άγγιξε στο 44%, και στην Αλόννησο στο 50%. Ασύλληπτα ποσοστά, μόλις εννέα χρόνια μετά τη λήξη του Εμφυλίου κι ενώ οι φυλακές από τις εξορίες ήταν ακόμη ανοιχτές».
Η περίπτωση του Θανάση Φροντιστή: Από τον ΙΔΕΑ, στον υπουργικό θώκο
[caption id="attachment_176086" align="alignleft" width="241"] Φωτογραφία του Θανάση Φροντιστή από τη Σκιάθο, την εποχή που υπηρετούσε ακόμη στις Ένοπλες Δυνάμεις.[/caption]
Περιδιαβαίνοντας τις σελίδες του βιβλίου «Μαγνησία και πολιτική εν καμίνω, 1934-1967. Ανατομία της κάλπης και μετασχηματισμοί», ο αναγνώστης συναντά και άλλες πολιτικές προσωπικότητες από τις Βόρειες Σποράδες που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο πριν από εξήντα και πλέον χρόνια.
«Στην περίοδο που εξετάζω, υπάρχουν πολλοί νησιώτες που ξεχωρίζουν. Για παράδειγμα, αξιομνημόνευτη προσωπικότητα ήταν ο Χαράλαμπος Φραγκίστας (1905-1976) από τη Σκιάθο. Σπουδαίος ακαδημαϊκός και νομικός, μπήκε τρεις φορές υπουργός σε υπηρεσιακές κυβερνήσεις στα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια», υπογράμμισε ο κ. Σκοτινιώτης.
Όμως, σαφώς μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση του Σκιαθίτη Αθανάσιου Φροντιστή (1900-1979), ενός στρατιωτικού καριέρας, ο οποίος έφτασε μέχρι τη θέση του Αρχηγού στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας (Α/ΓΕΕΘΑ), ενώ μετά την αποστράτευσή του, ασχολήθηκε με την πολιτική και εκλέχθηκε βουλευτής, παίρνοντας ακόμη και το υπουργικό χρίσμα. Ο Σκιαθίτης αξιωματικός, ο οποίος έλαβε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία, στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, αλλά και στις μάχες σε Γράμμο και Βίτσι κατά τη διάρκεια του Εμφύλιου, ήταν ενταγμένος στον ΙΔΕΑ (Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών), μιας μυστικής οργάνωσης στο στράτευμα με ξεκάθαρη αντι-κομμουνιστική ρητορική, που το 1951 επιχείρησε - ανεπιτυχώς - να καταλάβει την εξουσία. Συνέχισε την παρακρατική δράση του μέχρι το 1967, με τους περισσότερους πραξικοπηματίες της 21ης Απριλίου να προέρχονται από τις τάξεις του ΙΔΕΑ.
«Ο ΙΔΕΑ ήταν ιστορία αμαρτωλή… Και ο Φροντιστής, ο οποίος υπηρέτησε ως αρχηγός ΓΕΕΘΑ από το 1959 μέχρι το 1962, υπήρξε σημαίνον στέλεχός του. Στις βουλευτικές εκλογές το 1961, κι ενώ ο ίδιος ετοιμαζόταν να αποστρατευτεί, έδειξε ενδιαφέρον για τη Σκιάθο και εκτίναξε τα ποσοστά της ΕΡΕ. Έπειτα από την αποχώρησή του από τις Ένοπλες Δυνάμεις, συντάχθηκε με τον Καραμανλή και στις εκλογές του 1963 εξελέγη βουλευτής Μαγνησίας με την ΕΡΕ, πετυχαίνοντας την επανεκλογή του και το 1964. Στις 3 Απριλίου 1967, σ’ ένα ακόμη βασιλικό πραξικόπημα λίγο πριν την επιβολή της δικτατορίας, ο πρόσφατα κηδευθείς Κωνσταντίνος διόρισε πρωθυπουργό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ενώ ο Φροντιστής ανέλαβε υπουργός Συγκοινωνιών. Η θητεία του βέβαια αποδείχθηκε εξαιρετικά βραχύβια, καθώς στις 21/4 είχαμε την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας».
Τα σημεία διάθεσης του βιβλίου
Η κεντρική διάθεση του βιβλίου του κ. Σκοτινιώτη γίνεται από το βιβλιοπωλείο των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Θεσσαλίας στον Βόλο (Ιάσονος 145 - Γαμβέτα, κτίριο Τσικρίκη), ενώ διατίθεται και ηλεκτρονικά μέσω της ιστοσελίδας press.uth.gr, με δυνατότητα παράδοσης σε όλη την επικράτεια (πληροφορίες στο τηλ. 24210-74195). Το βιβλίο διατίθεται, επίσης, από τα βιβλιοπωλεία του Βόλου «Ήλιος» (τηλ. 24210-76424), «Πένα» (τηλ. 24210-33316) και «Πλαστελίνη» (τηλ. 24210-51200), στη Λάρισα από το βιβλιοπωλείο « Flash» (τηλ. 2410-255672), και στην Αθήνα από τα βιβλιοπωλεία «Πολιτεία» και «IANOS».
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ