Αν και η ατζέντα για την κακοποίηση των Γυναικών παραμένει συνεχώς επίκαιρη, ιδιαίτερα τα δύο τελευταία χρόνια στην χώρα μας, η 25ή Νοέμβρη η Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης κατά της Βίας των Γυναικών είναι πάντα εκεί στην ατζέντα του ημερολογίου μας, να μας υπενθυμίζει τις δικές μας ευθύνες απέναντι στην βία κατά των γυναικών. Η βία μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Ορατές και αόρατες. Καμία όμως δεν είναι ασήμαντη. Μια «βαριά κουβέντα» πάνω στα νεύρα μπορεί να καταλήξει σε συνεχείς απειλές και λεκτική βία, η οποία μπορεί να οδηγήσει μια γυναίκα στα μονοπάτια της κατάθλιψης ή ακόμη και της αυτοκτονίας. Η «βαριά κουβέντα» θα γίνει σύντομα ένα «αθώο χαστούκι» το οποίο στο πρώτο «ΟΧΙ» ή στο πρώτο «Σε εγκαταλείπω, φεύγω από το σπίτι» θα γίνει φονικό όπλο στα χέρια του άντρα θύτη και οι γυναικοκτονίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται. Το 2021 διεπράχθησαν στην χώρα μας 17 γυναικοκτονίες μέσα σε μόλις ένα έτος. Οι καταγγελίες στη γραμμή 15900 σύμφωνα με την πιο πρόσφατη ετήσια έκθεση για τη βία κατά των γυναικών στην χώρα μας ανήλθαν στις 4.264 για το 2020, ενώ ο ετήσιος αριθμός καταγγελλόμενων εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας για το ίδιο έτος άγγιξε τα 5.669 καταγεγραμμένα περιστατικά. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση 1.638 γυναίκες το 2020 στην Ελλάδα έπεσαν θύμα οικονομικής συντροφικής βίας με δράστες άνδρες, ενώ οι καταγγελίες γυναικών για βιασμό έφτασαν τις 202 για το ίδιο έτος. Τέλος, το σύνολο των γυναικοκτονιών στο σύνολο των γυναικών θυμάτων ανθρωποκτονίας ανήλθε στο 44,4% σύμφωνα με την ως άνω έκθεση. Οι αριθμοί σοκάρουν. Το πρόβλημα στο σύνολο του όμως όχι. Καθώς δεν είναι καινούργιο. Έχει μακρά ιστορία και βαθιές ρίζες στη κοινωνία μας.  Η σιωπηρή ανοχή των τοπικών κοινωνιών, το κοινωνικό στίγμα, η έλλειψη ελευθερίας κινήσεων (καθώς τα περισσότερα θύματα συνήθως παρακολουθούνται από τους δράστες) και η απουσία ευαισθητοποίησης και κατάλληλης εκπαίδευσης από πλευράς μερίδας στελεχών που πλαισιώνουν κρίσιμους κρίκους στην αλυσίδα προστασίας από την ενδοοικογενειακή βία έρχονται να ενισχύσουν το πρόβλημα. Kαι τελικώς να διαμορφώσουν τις κατάλληλες συνθήκες για τους θύτες να συνεχίσουν την δράση τους. Η χώρα μας διαθέτει δομές πρόληψης σε κρατικό και μη κρατικό επίπεδο, επί δεκαετίες. Διαθέτει πλέον γραμμή 24ώρης επικοινωνίας για καταγγελίες κάθε είδους περιστατικού βίας κατά γυναικών. Ο δημόσιος διάλογος έχει ανοίξει για την κακοποίηση των γυναικών και δεν αποτελεί πλέον ταμπού, ο όρος γυναικοκτονία υιοθετήθηκε, τα νούμερα της ντροπής και οι στατιστικές εκθέσεις για τη βία είναι προσβάσιμες σε όλους και όλες. Τι είναι λοιπόν αυτό που δεν γίνεται σωστά για να ανακόψει τη πορεία της βίας κατά των γυναικών στη χώρα μας; Η απάντηση θα πρέπει να δοθεί από τον καθένα μας ξεχωριστά.

• Γιατί φυγάδευσα την κόρη μου να μη τη δει ο πατέρας της όταν γύρισε χτυπημένη από το σχολείο;
• Γιατί βρήκα αστείο τον πρώτο μου ξάδερφο όταν είπε μπροστά στα παιδιά μου στο οικογενειακό τραπέζι της Κυριακής ότι «οι γυναίκες το θέλουν το χαστούκι τους»;
• Γιατί συμβούλεψα την καλύτερη μου φίλη να κάνει υπομονή με τον οξύθυμο σύντροφο της γιατί είναι σε ηλικία γάμου και «που θα βρει καλύτερα»;
• Γιατί δεν διευκόλυνα την κόρη μου να χωρίσει από τον γαμπρό μου όταν γνώριζα ότι την κακοποιούσε λεκτικά σε καθημερινή βάση;
• Γιατί έκλεισα τα παράθυρα όταν άκουσα το κλάμα της γειτόνισσας από το ξύλο που τρώει καθημερινά από τον κατά τα άλλα «ευυπόληπτο» γείτονα;
• Γιατί δεν σταμάτησα στην κακόφημη γειτονιά να μιλήσω στο ανήλικο κορίτσι που ξεκάθαρα εκδιδόταν;
• Γιατί δεν βοήθησα την συνάδελφο μου στο γραφείο να φτιάξει ένα σχέδιο διαφυγής από τον κακοποιητικό γάμο της, όταν έβλεπα συνέχεια να έρχεται με μελανιές στη δουλειά;
• Γιατί δεν πήρα στα σοβαρά την κοπέλα που δουλεύει στην καφετέρια όταν μου είπε ότι την απειλεί ο πρώην σύζυγος της να την σκοτώσει;
• Γιατί γέλασα με το bullying στη συμμαθήτρια μου;
• Γιατί γύρισα από την άλλη το βλέμμα μου όταν είδα στο πάρκο της γειτονιάς τέσσερις άνδρες να μιλούν έντονα και να κάνουν χειρονομίες σε μια έγχρωμη γυναίκα;
• Γιατί φοβήθηκα να ανοίξω την είσοδο της πολυκατοικίας μου όταν άκουσα μια νεαρή φοιτήτρια να ουρλιάζει στις 2 το πρωί για βοήθεια;

Ποιο είναι τέλος πάντων το δικό μου μερίδιο ευθύνης στη βία κατά των γυναικών; Η απάντηση πρέπει να δοθεί από τον καθένα ξεχωριστά για να συνειδητοποιήσουμε ότι η ευθύνη για την κακοποίηση των γυναικών βαραίνει όλους και όλες μας ,ανεξαιρέτως, που κάποια στιγμή στρέψαμε το βλέμμα μας αλλού «από τις δουλειές άλλων». Όμως είναι στο χέρι μας να βάλουμε ένα φρένο στη βία. Να αγαπήσουμε την ευθύνη όπως έλεγε και ο Νίκος Καζαντζάκης και να πούμε «εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί, εγώ θα φταίω». (*) Η Μαρία Καραγιάννη είναι Συντονίστρια Οικογενειακής Πολιτικής & Ισότητας των Φύλων της Νέας Δημοκρατίας