Ο Κρητικός Βαγγέλης Χρυσοφάκης, Τελώνης στη Σκιάθο με την έναρξη του ΒΠΠ κι από το 1941 εκτελών και χρέη Λιμενάρχη στο νησί, υπήρξε ο επικεφαλής* του δικτύου διάσωσης Άγγλων, Νεοζηλανδών και Αυστραλών στρατιωτών και αξιωματικών γι’ αυτό και παρασημοφορήθηκε την 1ην Φεβρουαρίου 1946 με τα διάσημα του Τάγματος της Αγγλικής Αυτοκρατορίας. Από τους 50000 ξένους που ενίσχυσαν τον Ελληνικό στρατό και είχαν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα μετά τη λήξη του πολέμου, πάνω από δύο χιλιάδες κατέφθασαν στη Σκιάθο και κατόρθωσαν να φυγαδευτούν χάρις στο δίκτυο, αποφεύγοντας τη σύλληψη από τους κατακτητές. Το δίκτυο χρησιμοποίησαν επίσης, Έλληνες αξιωματικοί που ήθελαν να μεταβούν στη Μέση Ανατολή. ** Αν δεν ήταν ο Χρυσοφάκης και μάλιστα στη νευραλγική θέση του Λιμενάρχη (όπως και ο Γ. Δρακόπουλος στο Βόλο) , δε θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτελεσματικά και σε τέτοια έκταση το δίκτυο διάσωσης των Σποράδων. Η δράση του όμως προδόθηκε από Βολιώτη χαφιέ που ήρθε στη Σκιάθο παριστάνοντας το Βρετανό στρατιώτη. Ο Ιταλός Μπουφαλίνι κατέφθασε στο νησί στις 17/1/1942 με απόσπασμα Καραμπινιέρων και συνέλαβε τον Χρυσοφάκη μαζί με άλλους αντιστασιακούς, αφού προηγουμένως εκείνος τους είδε στην παραλία και πρόλαβε να ειδοποιήσει τους συντρόφους του στα άλλα νησιά… Με πλοίο τον οδηγούν προς τη Σκόπελο. Εν πλω, καθώς αρνείται να ‘’δώσει’’ τους συνεργάτες του, τον απειλούν, τον χτυπούν ανελέητα, τον δένουν μ’ ένα σχοινί, τον ρίχνουν στη θάλασσα και τον σέρνουν από το σκάφος. Από τη Σκόπελο μεταφέρεται στην Κίτρινη φυλακή του Βόλου, μετά στα Τρίκαλα, στις φυλακές Αβέρωφ στην Αθήνα και τον Δεκέμβριο του 1942 στο νησί Προτσίντα της νότιας Ιταλίας. Στο μεταξύ, η κατοχική Κυβέρνηση των Αθηνών τον απέλυσε από την εργασία του στις 16/9/1942. Στις 16/9/1943 ελευθερώθηκε από τα συμμαχικά στρατεύματα που αποβιβάστηκαν στην Προτσίντα. Μεταφέρθηκε από τις φυλακές στην Αίγυπτο όπου τοποθετήθηκε ως Γραμματέας στο Υπουργείο Οικονομικών. Η οικογένεια του Χρυσοφάκη, γυναίκα και τρία παιδιά, που είχαν μείνει πίσω στη Σκιάθο, υπέφερε κι απ’ την απόφαση του Ιταλικού Στρατοδικείου να της κατασχέσουν τα πάντα στο σπίτι. Στο τέλος, το Νοέμβριο του 1944, με το κλίμα τρομοκρατίας κατά των αγωνιστών, η οικογένεια αναγκάζεται να φύγει για την Αθήνα. Ο Χρυσοφάκης στην Αίγυπτο χάνει τη θέση του επειδή συνυπογράφει μια Διακήρυξη Διαμαρτυρίας για την απελευθέρωση 1150 Ελλήνων αριστερών στρατιωτικών που σάπιζαν στο στρατόπεδο Ντεκαμερέ της Αιθιοπίας. Έκτοτε περνάει στην ‘’άλλη όχθη’’. Για τη δράση του χάνει τη δουλειά του το 1944 στο τελωνείο Πειραιά και στέλνεται εξορία δυο φορές στις Ράχες Ικαρίας και το 1948 στη Μακρόνησο μαζί με το γιο του Σπύρο. Και οι δυο αρνούνται να υπογράψουν Δήλωση Μετανοίας για να κλείσει το ποίημα με τίτλο «Μνήμη Κατοχής» που έγραψε ο γιος του, με τους εξής στίχους: «Η πατρίς…ευγνωμονούσα… Σε έκρινε…μη νομιμόφρονα.. και σ’ έστειλε να παραθερίσεις στα ξερονήσια, Ικαριά, Μακρόνησο. Το καθαρό σου κέρδος: καρκίνος των οστών… Που σε οδήγησε στο λάκκο…ετών 58… Έτσι πληρώνουν τους γενναίους, τους απροσκύνητους Ανθρώπους!!!» Σημειώσεις: Tα περισσότερα στοιχεία και η φωτογραφία στο άρθρο αντλήθηκαν από το βιβλίο της Κατερίνας Κουρκούμπα Δελακουβία «Η ΣΚΙΑΘΟΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΘΥΕΛΛΑΣ», 2015 * «Ο Τελώνης Βαγγέλης Χρυσοφάκης που εκτελούσε και χρέη Λιμενάρχη οργάνωσε ομάδα περίθαλψης και φυγάδευσης με την Σεραΐνα Κάλλιαρη ( Καλλιαρίνα την φώναζαν στον νησί ) τον γιατρό Γ. Πουλάκη τον Αγροφύλακα Ν.Λιακόπουλου και αφού έπεισαν τους ιδιοκτήτες καϊκιών . Γιώργο Κάλλιαρη, Νίκ. Τζούμα, Καραστατήρα, και Χρήστου άρχισαν το ηρωικό έργο τους . Σε αυτούς προστέθηκε αργότερα και το καΐκι του Αιγινήτη Μιχάλη Παντελή που μίσθωσαν οι Άγγλοι και εκτελούσε περιστασιακά δρομολόγια για τις ανάγκες τους.» (Απόστολος Αποστολάκης –‘Οι γενναίοι των Σποράδων’, Skiathoslife 1/6/2021) **«Στο Αιγαίο Πέλαγος είχαν δημιουργηθεί πέντε Γραμμές Διαφυγής: Θεσσαλονίκη – Ίμβρος – Τσανάκαλε, Θεσσαλονίκη – Χαλκιδική – Σμύρνη, Βόρειες Σποράδες – Σμύρνη, Αθήνα – Νησιά – Σμύρνη, Αθήνα – Νησιά – Κάιρο» (ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΑΦΝΗΣ Υποστράτηγος ε.α- ‘’Ο μυστικός πόλεμος 1941-1944 και το σύστημα διαφυγών προς Μέση Ανατολή’’, EΘNIKH HXΩ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2017)