«ΝΗΣΤΕΥΣΑΝΤΕΣ ΚΑΙ ΜΗ ΝΗΣΤΕΥΣΑΝΤΕΣ;» | του Αρχιμ. Παντελεήμονος Χούλη
2022-04-10 20:21:22
Γεμάτοι χαρά αναμένουμε τη λαμπροφόρα εκείνη νύχτα της Αναστάσεως για να βροντοφωνάξουμε και να πανηγυρίσουμε τη νίκη της Ζωής επί του θανάτου και με λειτουργημένες τις λαμπάδες να επιστρέψουμε στα σπίτια μας για το πασχαλινό γεύμα.
Έχουν προηγηθεί εξήντα ημέρες πνευματικής προετοιμασίας με τη νηστεία, τη προσευχή, τη μελέτη του Θείου λόγου, τη συμμετοχή στις ιερές ακολουθίες και φυσικά με τα έργα της αγάπης. Μια περίοδος κατά την οποία ο άνθρωπος φιλότιμα και πρόθυμα θέτει τον εαυτόν του στο στάδιο των πνευματικών αγώνων .
Όσοι εντάχθηκαν σε αυτό το προπαρασκευαστικό στάδιο μοχθώντας, γίνονται οι επίσημοι προσκεκλημένοι του Μεγάλου Δείπνου, ομοτράπεζοι των αγίων μαθητών.
Την Αγία Κυριακή του Πάσχα μετά τη Θεία Μετάληψη κατά το πέρας της αναστάσιμης Θεία Λειτουργίας, διαβάζεται με κάθε επισημότητα ο λεγόμενος Κατηχητικός Λόγος του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου προς το τέλος του οποίου υπάρχει ένα τμήμα πανηγυρικά αντιφωνικό μεταξύ λειτουργού και λαού.
Στον Πασχάλιο Λόγο του ο ιερός Χρυσόστομος μας προτρέπει λέγοντας: «νηστεύσαντες καί μη νηστεύσαντες, εὐφράνθητε σήμερον». Αυτό το κάλεσμα στο πρώτο άκουσμα του, δίνει την εντύπωση πως ακόμα και όποιος καθ‘ όλη αυτή τη περίοδο προετοιμασίας δεν θέλησε συνειδητά να συμμετάσχει, ακόμα και εκείνος που τη Μεγάλη Εβδομάδα καταπάτησε την θεοΐδρυτη νηστεία και απαξίωσε τα όσα την συμπληρώνουν... μπορεί να προσέλθει και να μεταλάβει τα των Αγίων Μυστηρίων.
Αυτή η εντύπωση είναι σαφέστατα παντελώς εσφαλμένη καθώς απέχει της ορθόδοξης παράδοσης και διδασκαλίας.
Όπως αντιλαμβανόμαστε ο σημερινός άνθρωπος αναζητά ακόμα και μέσα στην εκκλησία τις δωρεές του Θεού και τη χάρη των μυστηρίων χωρίς καμία προσπάθεια πνευματικού αγώνα. Η θέση μας μέσα στην εκκλησία –ως μέλη του σώματος του Χριστού– στα μυστήρια και τις ιερές ακολουθίες έχει μετατραπεί σε θέσει παρατηρητή, θεατή και επισκέπτη. Η αποξένωση από τη μυστηριακή ενοριακή ζωή είναι ένδειξη του αν και κατά πόσο αντιλαμβάνεται ο μέσος ορθόδοξος χριστιανός τη θέση του μέσα στην εκκλησιαστική κοινότητα.
Η νηστεία της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής τελειώνει το Σάββατο του Λαζάρου, ενώ από τη Κυριακή των Βαΐων ξεκινά η νηστεία της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος συμπεριλαμβανομένου του Μεγάλου Σαββάτου και τελειώνει τη Κυριακή του Πάσχα μετά την απόλυση της Θείας Λειτουργίας, όχι 00.05 αλλά ούτε και μόνο στο άκουσμα του Χριστός Ανέστη.
Πρόκειται για νηστεία αυστηρή προς τιμήν του Θείου Πάθους, όπου απέχουμε από τα πάντα, ακόμη και από το λάδι και κατ’ επέκταση από όλα τα οινοπνευματώδη.
Οι διατάξεις της εν λόγω νηστείας ορίζουν παντελή απόχη από κάθε τι βρώσιμο, δηλαδή πλήρη αφαγία μέχρις ότου προσέλθουμε στις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής του Πάσχα όπου και γευόμαστε το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας.
Οι συνθήκες βέβαια της εποχής μας και η σωματική μας αδυναμία πολλές φορές μας αναγκάζουν το Μέγα Σάββατο να φάμε κάτι, έστω και ελάχιστο, για να ανταπεξέλθουμε στην υπερένταση της ημέρας δεδομένου ότι έχουν προηγηθεί ήδη αρκετές μέρες αποχής κυρίως από το λάδι. Έτσι όμως, τρώγοντας έστω και φαινομενικά κάτι νηστίσιμο, επί της ουσίας καταλύουμε τη νηστεία εφόσον θα πρέπει να τρώμε κάτι μετά τη τέλεση της Θ’ Ώρας πριν τον εσπερινό.
Εφόσον όμως ο εσπερινός του Πάσχα λαμβάνει χώρα το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου για λειτουργικούς πρακτικούς λόγους, κάθε άλλη μετά λήψη τροφής λύει τη νηστεία, επομένως δεν είμαστε σε θέση να κοινωνήσουμε το βράδυ της Αναστάσεως.
Εδώ να επισημανθεί πως ακούγοντας το : "ἀνάστα, ὁ Θεός, κρίνων τὴν γῆν, ὅτι σὺ κατακληρονομήσεις ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι", δεν αποτελεί αναγγελία της Αναστάσεως αλλά προτροπή των μελών της εκκλησίας προς τον Χριστό : Αναστήσου, σήκω επάνω, ώ Θεέ μας, και κρίνε τη γη γιατί δική σου κληρονομιά θα γίνουν όλα τα έθνη.
Να λοιπόν σε ποιους αναφέρετε ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγοντας: «νηστεύσαντες καί μή νηστεύσαντες, εὐφράνθητε σήμερον». Αναφέρεται σε εκείνους που τήρησαν απόλυτα την αφαγία της ημέρας μη πίνοντας ούτε καν νερό λέγοντας «εί νηστεύσαντες» ενώ λέγοντας «καί μή νηστεύσαντες» αναφέρεται σε αυτούς που λόγω αδυναμίας έφαγαν κάτι ελάχιστο άλαδο και όχι βέβαια θαλασσινά. Ξεκάθαρο λοιπόν πως δεν αναφέρεται σε καμία περίπτωση σε όσους απέφυγαν την νηστεία καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
«Ἡ τράπεζα γέμει, τρυφήσατε πάντες» συνεχίζει να μας καλεί ο Άγιος Χρυσόστομος, όχι απροϋπόθετα, όχι ευκαιριακά, όχι για το καλό, όχι βιαστικά και ούτε για το έθιμο.
Ας προσέλθουμε λοιπόν φέτος στην Αναστάσιμη Λειτουργία με τις οικογένειες μας χωρίς φόβο, γεμάτοι χαρά και όντας βέβαιοι για την ήττα της φθοράς και του θανάτου γιατί: «Καὶ τὸ φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει, καὶ ἡ σκοτία αὐτὸ οὐ κατέλαβεν».
Είθε να γευθούμε έτοιμοι όπως ορίζει η εκκλησία, τα Άχραντα Μυστήρια γινόμενοι σύσσωμοι και σύναιμοι Χριστού κοιτώντας τη νέα μας ζωή που ξεπροβάλει από το κενό Του μνημείο.
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ