SKIATHOS Ο καιρός σήμερα

Μία «σκοτεινή» ιστορία από τα χρόνια της Επανάστασης του 1821: Η κατηγορία ενός Σκιαθίτη καπετάνιου για κατασκοπία στο Ναύπλιο

2021-10-04 17:07:34
Το καλοκαίρι του 1825 δεν έχουν περάσει παρά ελάχιστοι μήνες από τη λήξη του δεύτερου εμφυλίου πολέμου που σημειώθηκε στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης και λίγο έλειψε να κοστίσει την αποτυχία της. Η κυβέρνηση του αγγλόφιλου Υδραίου καραβοκύρη, Γεώργιου Κουντουριώτη, η οποία βγήκε νικήτρια από την άγρια εμφύλια διαμάχη, βρισκόταν στο Ναύπλιο, όπου οι Αρχές της πόλης προσπαθούσαν να διατηρήσουν την έννομη τάξη μέσα σε τεταμένο κλίμα.
Γράφει ο Χριστόφορος Σεμέργελης
        Το βιβλίο του Χρήστου Κ. Ρέππα «Υποθέσεις κατασκοπίας κατά την Επανάσταση του 1821 - Αρχειακά κείμενα», αποκαλύπτει μία ιστορία από την ταραγμένη εκείνη εποχή, με πρωταγωνιστή έναν Σκιαθίτη, ο οποίος φέρεται πως ενεργούσε για λογαριασμό των Τούρκων. Ένα έγγραφο του Εκτελεστικού, όπως ονομαζόταν τότε η κυβέρνηση των επαναστατημένων Ελλήνων, προς τη Γενική Αστυνομία Ναυπλίου και με ημερομηνία 28 Ιουνίου 1825 - ελάχιστες ημέρες μετά το φριχτό τέλος ενός σπουδαίου οπλαρχηγού, του Οδυσσέα Ανδρούτσου και την άνανδρη δολοφονία του από τον Γιάννη Γκούρα, άλλοτε πρωτοπαλίκαρό του - φέρνει στο φως την προδοτική (;) δράση ενός ναυτικού από τη Σκιάθο. Η αναφορά του Εκτελεστικού αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «ο Ομέρ πασάς της Ευρίπου έχει ένα Σκιαθίτη καπιτάνο εις την σκαμπαβίαν του (σ.σ. τύπος ελαφρού πλεούμενου), τον οποίον πολλάκις πέμπει ενταύθα εις Ναύπλιον ως κατάσκοπον». Ο Οθωμανός αξιωματούχος που μνημονεύεται στο έγγραφο, ήταν ένας μπέης από την Κάρυστο. Ο Ομέρ το 1823 προβιβάστηκε σε γενικό διοικητή της Εύβοιας έπειτα από την καταστολή της επανάστασης στο νησί, ενώ συναντούμε το όνομά του στη μάχη που έγινε στο Κακοσάλεσι, τον σημερινό Αυλώνα, που ηττήθηκε από τον Αθανάσιο Σκουρτανιώτη, παρότι διέθετε πενταπλάσιες δυνάμεις από τον Θηβαίο οπλαρχηγό. Όπως προκύπτει, ο εν λόγω Σκιαθίτης, αν και δεν αποκαλύπτονται περισσότερα στοιχεία για την ταυτότητά του, δρούσε ως κατάσκοπος. Ωστόσο, έγινε αντιληπτή η προδοσία του. Όπως ήταν φυσικό, δόθηκε επείγουσα εντολή για τη σύλληψή του μόλις τον εντόπιζαν ξανά στο Ναύπλιο, ενώ ζητήθηκαν περισσότερες πληροφορίες για εκείνον από το Υπουργείο Ναυτικών, σύμφωνα με το έγγραφο, που φέρει τις υπογραφές του Φαναριώτη γενικού γραμματέα του Εκτελεστικού Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και τριών μελών του Σώματος: Του Γκίκα Μπόταση (αγωνιστής από την Πελοπόννησο), του Αναγνώστη Σπηλιωτάκη (Φιλικός από τον Μυστρά) και του Ιωάννη Κωλέττη (ισχυρός άντρας της Ελληνικής Επανάστασης με αμφιλεγόμενη, όμως, δράση. Θεωρήθηκε ηθικός αυτουργός της δολοφονίας του Ανδρούτσου, κυνήγησε ανελέητα τη Μαντώ Μαυρογένους, ενώ κατηγορήθηκε για διαφθορά, αν και αυτό δεν τον εμπόδισε να φτάσει μέχρι την πρωθυπουργία της Ελλάδας). Η κατάληξη του φερόμενου ως κατάσκοπου παραμένει άγνωστη, παρότι δρούσε επιζήμια για τα συμφέροντα της πατρίδας του που τότε πάλευε να αποτινάξει τον οθωμανικό ζυγό. Δύο αιώνες αργότερα, μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε για το εάν υποβλήθηκε με τη βία σε αυτές τις πράξεις, το κίνητρό του ήταν η αποκόμιση χρημάτων ή η κατηγορία ήταν τελικά ανυπόστατη. Το σίγουρο είναι, πάντως, ότι το Μινιστέριο της Αστυνομίας, το υπουργείο που συστάθηκε στην Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, αντιμετώπιζε δυναμικά το ζήτημα της κατασκοπείας που απειλούσε τα συμφέροντα της Επανάστασης.