Στις 30 Μαρτίου 2020 φεύγει από τη ζωή, στα 98 του χρόνια ο θρύλος της Εθνικής Αντίστασης και της Αριστεράς, Μανώλης Γλέζος. Ακόμα και με το θάνατό του ο Γλέζος καταφέρνει για ακόμα μία φορά, αυτό για το οποίο όλη του τη ζωή πάλεψε – να ενώσει τις φωνές των Ελλήνων απέναντι σε κάθε ορατή ή αόρατη, καταπιεστική απειλή. Σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος, άνθρωποι των γραμμάτων και των Τεχνών, αλλά και απλοί πολίτες αποχαιρετούν τον Μανώλη Γλέζο, με συγκίνηση και με τον πόνο που αφήνει η είδηση του θανάτου μιας ιστορικής προσωπικότητας, όπως αυτή του Γλέζου. Οι περισσότεροι ξέρουν τον «πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης», όπως τον είχε αποκαλέσει ο Ντε Γκολ, για την παράτολμη ενέργειά του να αποκαθηλώσει και να κατεβάσει μαζί με τον Λάκη Σάντα τη σβάστικα από την Ακρόπολη στις 30/5/1941. Μια ηρωική πράξη για την οποία «καταδικάστηκε» έκτοτε να μιλάει διαρκώς, όπως αστειευόταν και ο ίδιος, και η οποία δεν έμεινε χωρίς συνέπειες. Την επόμενη χρονιά συνελήφθη από την Γκεστάπο, φυλακίστηκε, βασανίστηκε και γλίτωσε τα χειρότερα μόνο επειδή αρρώστησε βαριά από φυματίωση.

Όμως ο Γλέζος ήταν και έκανε πολλά περισσότερα…

«Νιώθω ικανοποιημένος. Σε ποιο σημείο; Έχουν έρθει όλοι οι βασανιστές μου και μου έχουν ζητήσει συγγνώμη. Ο διευθυντής μιας από τις φυλακές όπου ήμουν, ερχόταν στο βιβλιοπωλείο μου, καθόταν στην καρέκλα και περίμενε να τον συγχωρέσω»  είχε δηλώσει σε συνέντευξή του  ο ίδιος, αναδεικνύοντας το μεγαλείο της προσωπικότητας που ανεξάρτητα από όσο έχει περάσει, κοιτάζει μπροστά και προχωράει. Ωστόσο όπως όλοι οι άνθρωποι και ο Μανώλης Γλέζος είχε ελαττώματα και δεν είχε διστάσει να τα παραδεχτεί. «Για τα »ελαττώματά» μου θα καταφύγω στην κρίση δύο συντρόφων: Θεωρώ ότι όλοι οι άνθρωποι είναι καλοί, μέχρι αποδείξεως του εναντίου, και ότι είμαι αγύριστο κεφάλι. Τα αναγνωρίζω και τα δύο. Εκτιμώ την παρρησία και θεωρώ μέγιστη αρετή τη θυσία για έναν σκοπό. Απεχθάνομαι την κολακεία και πιστεύω ότι, δεν υπάρχει πιο δυστυχής άνθρωπος από τον απογοητευμένο», είχε παραδεχτεί ο ίδιος. Παρ΄όλο που ο Μανώλης Γλέζος  θα μπορούσε να απολαμβάνει τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του του καρπούς της πολιτικής του σταδιοδρομίας, ο ίδιος αποφάσισε να μην το κάνει. Αποφάσισε να μείνει στην πρώτη γραμμή και να πεθάνει όρθιος.

O ήρωας  της Ακρόπολης που ενέπνευσε τον Πικάσο

Ο Μανώλης Γλέζος είχε την στόφα ανθρώπου που επηρεάζει τον κόσμο ο ίδιος ή με τις πράξεις του, ανεξάρτητα από το πόσο κοντά ή μακριά του βρισκόταν κανείς. Το άγγιγμα αυτό ένιωσε και ο Πάμπλο Πικάσο. Στις 2 Ιουλίου του 1959, κι ενώ ο Μανώλης Γλέζος βρίσκεται στη φυλακή, ο Πικάσο σχεδιάζει τον δικό του «Παρθενώνα» . Στην κορυφή του αετώματος στέκεται η μορφή του Γλέζου να εγείρει μια σημαία με το περιστέρι της ειρήνης, ενώ η υπογραφή του Πικάσο σχηματίζει τον ίδιο τον βράχο.

Το σχέδιο γίνεται πρωτοσέλιδο στην Humanit με τίτλο «Το μολύβι του Πικάσο σε βοήθεια του Ήρωα της Ακρόπολης».

Ο Γλέζος αποφυλακίστηκε το 1962 και ένα χρόνο αργότερα επισκέφθηκε τον καλλιτέχνη. Την συνάντηση εκείνη περιγράφει ο ίδιος στην εφημερίδα «Καθημερινή». «Στις 15 Δεκεμβρίου 1962 αποφυλακίστηκα και η επιτροπή που είχε σχηματιστεί στη Γαλλία για την απελευθέρωσή μου με προσκάλεσε εκεί. Συνάντησα τον Πικάσο στην έπαυλή του, στην Aix-en-Provence. Εκείνη την εποχή είχε δημιουργήσει μια σειρά έργων σε μέταλλο, που είχαν εκτεθεί στην έπαυλή του. Μέσα από αυτά τα έργα πέρασα και ανεβήκαμε στον πρώτο όροφο. Εκεί ήταν η κρεβατοκάμαρά του. Ηταν άρρωστος αλλά ήθελε να με δει. Μπήκα μέσα σε μια τεράστια αίθουσα. Υπήρχε ένα μεγάλο κρεβάτι και όπως ήταν καθισμένος, είχε δεξιά του έναν όγκο από γράμματα, τα διάβαζε και μετά τα έριχνε αριστερά του. Η αίθουσα ήταν εντελώς άδεια από έργα και πίνακες. Μπροστά του όμως είχε παράθυρα απ’ όπου έμπαινε άπλετο φως. Τον πλησίασα και μόλις έφτασα κοντά του, και άπλωσα το χέρι μου, μου έδωσε το δικό του και μου είπε: «Ελλάδα! Φως!» Μετά, καθίσαμε και κουβεντιάσαμε. Αλλά δεν μπορώ να ξεχάσω αυτή του τη φράση. Μου ανέλυσε πότε και πώς ήρθε στην Ελλάδα, τις εντυπώσεις του από τον Παρθενώνα αλλά δεν είπαμε τίποτα για το σχέδιο που είχε φτιάξει για μένα. Φυσικά, τον ευχαρίστησα για τη βοήθειά του».

Μια ζωή γεμάτη αγώνες

Ο Μανώλης Γλέζος γεννήθηκε στην Απείρανθο της Νάξου στις 9 Σεπτεμβρίου 1922. Ο πατέρας του Νικόλαος Γλέζος (1892-1924) ήταν δημόσιος υπάλληλος και δημοσιογράφος, ενώ η μητέρα του Ανδρομάχη Ναυπλιώτου (1894-1967) καταγόταν από την Πάρο. Τα παιδικά του χρόνια τα έζησε στο χωριό του, όπου τελείωσε το δημοτικό σχολείο. Το 1935 έρχεται στην Αθήνα μαζί με την οικογένειά του και ολοκληρώνει το σχολείο, δουλεύοντας παράλληλα ως φαρμακοϋπάλληλος. Το 1940 πέτυχε στην ΑΣΟΕΕ. Μαθητής γυμνασίου ακόμα, δημιουργεί αντιφασιστική ομάδα το 1939 για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου από τους Ιταλούς και την αποτίναξη της δικτατορίας του Μεταξά. Μόλις ξέσπασε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος στις 28 Οκτωβρίου 1940 ζήτησε να καταταχτεί ως εθελοντής, αλλά λόγω του νεαρού της ηλικίας του δεν του επετράπη. Εργάστηκε, όμως, εθελοντικά στο Υπουργείο Οικονομικών (Γ’ Ταμείο Εισπράξεων Αθηνών). Την περίοδο της ναζιστικής κατοχής (1941-1944), ανέπτυξε έντονη απελευθερωτική δράση μέσα από τις γραμμές της ΟΚΝΕ, του ΕΑΜ Νέων και της ΕΠΟΝ, με αποτέλεσμα να υποστεί φυλακίσεις και διώξεις. Τη νύχτα της 30ης προς την 31η Μαΐου 1941 μαζί με τον Απόστολο Σάντα κατέβασε από την Ακρόπολη τη σβάστικα και καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο. Στις 24 Μαρτίου 1942 συνελήφθη μαζί με τον Απόστολο Σάντα από τα γερμανικά στρατεύματα και φυλακίστηκε ένα μήνα στις φυλακές Αβέρωφ, όπου βασανίστηκε απάνθρωπα, με αποτέλεσμα να προσβληθεί από φυματίωση βαρυτάτης μορφής. Στις 21 Απριλίου 1943 συνελήφθη από τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής και παρέμεινε φυλακισμένος τρεις μήνες. Στις 7 Φεβρουαρίου 1944 συνελήφθη από συνεργάτες των αρχών κατοχής και παρέμεινε στις φυλακές επτάμισι μήνες, απ’ όπου δραπέτευσε στις 21 Σεπτεμβρίου 1944. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής δούλεψε ως υπάλληλος στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό (1941-1943) και τον Δήμο Αθηναίων (1943-1945). Μετά την απελευθέρωση δούλεψε στην εφημερίδα Ριζοσπάστης ως συντάκτης και από τις 10 Αυγούστου 1947 έως το κλείσιμό της ανέλαβε αρχισυντάκτης, εκδότης και διευθυντής. Στις 3 Μαρτίου 1948 συνελήφθη και παραπέμφθηκε συνολικά σε 28 δίκες για αδικήματα Τύπου. Καταδικάστηκε σε διάφορες ποινές, από τις οποίες μία φορά σε θάνατο, τον Οκτώβριο του 1948. Άλλη μία φορά καταδικάστηκε σε θάνατο, στις 21 Μαρτίου 1949 για παράβαση του Γ’ Ψηφίσματος. Οι θανατικές καταδίκες δεν πραγματοποιήθηκαν, ύστερα από έντονες διαμαρτυρίες της ελληνικής και της διεθνούς κοινής γνώμης. Το 1950 οι θανατικές ποινές μετατράπηκαν σε ισόβια και τελικά αποφυλακίστηκε στις 16 Ιουλίου 1954. Μετά την απελευθέρωση δούλεψε στην εφημερίδα Ριζοσπάστης ως συντάκτης και από τις 10 Αυγούστου 1947 έως το κλείσιμό της ανέλαβε αρχισυντάκτης, εκδότης και διευθυντής. Στις 3 Μαρτίου 1948 συνελήφθη και παραπέμφθηκε συνολικά σε 28 δίκες για αδικήματα Τύπου. Καταδικάστηκε σε διάφορες ποινές, από τις οποίες μία φορά σε θάνατο, τον Οκτώβριο του 1948. Άλλη μία φορά καταδικάστηκε σε θάνατο, στις 21 Μαρτίου 1949 για παράβαση του Γ’ Ψηφίσματος. Οι θανατικές καταδίκες δεν πραγματοποιήθηκαν, ύστερα από έντονες διαμαρτυρίες της ελληνικής και της διεθνούς κοινής γνώμης. Το 1950 οι θανατικές ποινές μετατράπηκαν σε ισόβια και τελικά αποφυλακίστηκε στις 16 Ιουλίου 1954. Στις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951, αν και φυλακισμένος, εκλέχτηκε βουλευτής Αθηνών με την ΕΔΑ. Τότε κήρυξε απεργία πείνας, με αίτημα την αποφυλάκιση των δέκα εκλεγέντων βουλευτών της ΕΔΑ που ήταν εξορία και φυλακή. Σταμάτησε την απεργία πείνας τη 12η ημέρα, όταν έφεραν από την εξορία τους επτά εξόριστους βουλευτές. Μετά την αποφυλάκισή του εκλέχτηκε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της ΕΔΑ και ανέλαβε οργανωτικός γραμματέας της. Τον Δεκέμβριο του 1956 ανέλαβε τη διεύθυνση της εφημερίδας «Η Αυγή». Στις 5 Δεκεμβρίου 1958 συνελήφθη με την κατηγορία της κατασκοπίας και καταδικάστηκε. Αποφυλακίστηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1962, ύστερα από τις έντονες αντιδράσεις της ελληνικής και της διεθνούς κοινή γνώμης. Στις εκλογές της 29ης Οκτωβρίου 1961 εκλέχτηκε βουλευτής Αθηνών με την ΕΔΑ, παρά το γεγονός ότι βρισκόταν στη φυλακή. Αμέσως μετά την εκδήλωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου συνελήφθη μαζί με άλλους πολιτικούς ηγέτες και κρατήθηκε στου Γουδή, στο Πικέρμι, στη Γενική Ασφάλεια, στη Γυάρο, στο Παρθένι Λέρου και τέλος στον Ωρωπό, απ’ όπου αποφυλακίστηκε το 1971. Συνολικά, ο Μανωλης Γλέζος καταδικάστηκε 28 φορές για την πολιτική του δραστηριότητα, από τις οποίες τρεις φορές σε θάνατο και παρέμεινε στις φυλακές 11 χρόνια και 5 μήνες και άλλα 4 χρόνια και έξι μήνες.

Παρέμεινε, δηλαδή, κρατούμενος φυλακή και εξορία 16 χρόνια σε όλη τη ζωή του.

Το 1968 καταδίκασε την εισβολή των Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία, αποκόπτοντας έτσι τους δεσμούς του με το ΚΚΕ. Μετά τη Μεταπολίτευση εργάστηκε για την ανασυγκρότηση της ΕΔΑ, της οποίας διετέλεσε γραμματέας ως το 1985 και πρόεδρος από το 1985 έως το 1989. Παράλληλα, συνεργάστηκε με το ΠΑΣΟΚ σε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις. Το 1981 εκλέχτηκε βουλευτής Αθηνών, το 1984 ευρωβουλευτής και το 1985 βουλευτής Β’ Πειραιά. Στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές του 1986 εξελέγη κοινοτάρχης Απειράνθου, του χωριού όπου γεννήθηκε, και εισήγαγε τον θεσμό της Άμεσης Δημοκρατίας στη λήψη και την εκτέλεση των αποφάσεων. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2002 κατήλθε επικεφαλής του συνδυασμού «Ενεργοί Πολίτες» για τη διευρυμένη Νομαρχία Αθηνών-Πειραιώς, που υποστηρίχθηκε από τον Συνασπισμό και εξελέγη νομαρχιακός σύμβουλος, ενώ ο συνδυασμός του συγκέντρωσε το 11% των ψήφων. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2010 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος Πάρου, επικεφαλής του συνδυασμού «Κίνηση Ενεργών Πολιτών Πάρου». Επανήλθε στην κεντρική πολιτική σκηνή το 2012, όταν στις διπλές εκλογές της 6ης Μαΐου και της 17ης Ιουνίου εκλέχτηκε βουλευτής Επικρατείας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Με το ίδιο κόμμα εξελέγη ευρωβουλευτής στις ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου 2014, για να κάνει γνωστό το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων στην Ελλάδα. Άφησε την τελευταία του πνοή στις 30 Μαρτίου 2020, σε ηλικία 98 ετών προδομένος από την καρδιά του. (με πληροφορίες από το sansimera.gr)