Αλεξάνδρα Κασσίμη/kathimerini.gr Σε μείζον πρόβλημα μετατρέπεται η διαχείριση των αδέσποτων ζώων σε εκατοντάδες δήμους της χώρας. Οι πόροι είναι περιορισμένοι, η νομοθεσία συγκεκριμένη, ενώ οι διαδικασίες παραμένουν τόσο σύνθετες που λειτουργούν αποτρεπτικά στην πιστή τήρησή τους. Στο μεταξύ, δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η διατήρηση ενός ζώου συντροφιάς μετατράπηκε σε μόδα τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα οικογένειες να έχουν προχωρήσει, με όλες τις καλές προθέσεις αρχικώς, στην απόκτηση ζώου το οποίο στην πορεία δεν μπόρεσαν ή δεν ήθελαν να κρατήσουν. Το φαινόμενο των παρατημένων ζώων σε αστικό περιβάλλον είναι ιδιαίτερα συχνό και η αντιμετώπισή του μοιάζει με γρίφο. Τα αδέσποτα διαρκώς αυξάνονται, όπως εξηγεί ο κ. Στάμκος και ο πληθυσμός τους δεν ελέγχεται με κανέναν τρόπο. Η νομοθεσία αποτελεί και αυτή ένα από τα προβλήματα, παρά το γεγονός ότι πρόθεση του νομοθέτη ήταν η επίλυση του ζητήματος. «Ο νόμος λέει ότι τα αδέσποτα πρέπει να ζουν στο φυσικό τους περιβάλλον και εκεί ξεκινούν τα προβλήματα», σημειώνει ο κ. Στάμκος. Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων: αυτοί που μπορούν να συμβιώνουν με τα ζώα εντός του αστικού ιστού και εκείνοι που δεν μπορούν, είτε δεν θέλουν, είτε φοβούνται, είτε για οποιονδήποτε λόγο. «Στην προκειμένη, υποχρέωσή μας είναι να σεβαστούμε εκείνους που δεν μπορούν να συμβιώσουν με τα αδέσποτα». Κάπως έτσι ξεκίνησε η δημιουργία ενός καταφυγίου για αδέσποτα ζώα, που βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη, ώστε να μπορούν να διαβιούν σε ελεγχόμενο χώρο. Η διαδικασία φυσικά συνοδεύεται από συνεχείς προσπάθειες υιοθεσιών των ζώων, γιατί ο πληθυσμός έχει την τάση να αυξάνεται και οι χώροι δεν επαρκούν. Το καταφύγιο είναι έκτασης 10 στρεμμάτων και φιλοξενεί σήμερα περίπου 130 ζώα. Στην περιοχή λειτουργούν άλλα δύο άτυπα καταφύγια τα οποία έχει επιστρατεύσει ο δήμος προκειμένου να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες. «Ενα παλαιό πάρκο για ελάφια έχει αξιοποιηθεί πλέον για τη φιλοξενία περίπου 50 αδέσποτων αυτή τη στιγμή, ενώ υπάρχει και ένα ιδιωτικό καταφύγιο το οποίο διαχειρίζεται φιλοζωικός σύλλογος», περιγράφει. Το μεγάλο καταφύγιο του δήμου, το οποίο αναμένει αυτό τον καιρό έγκριση της μελέτης επέκτασής του, απασχολεί έναν υπάλληλο ο οποίος μεταφέρθηκε εθελοντικά από την υπηρεσία καθαριότητας του δήμου στο καταφύγιο, ενώ ταυτόχρονα άλλοι δύο δημότες απασχολούνται περιστασιακά με βραχυχρόνιες συμβάσεις όποτε έχει τη σχετική δυνατότητα ο δήμος. «Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι σε θέση να διαχειριστούν τα αδέσποτα και φυσικά δεν υπάρχουν τέτοιες απαιτήσεις. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη απασχόληση», συμπληρώνει ο κ. Στάμκος. Σε αυτό προστίθενται οι περιορισμένοι πόροι, ενώ τεράστια είναι η συνδρομή εθελοντών, φιλοζωικών σωματείων και όχι μόνο. Τα ζώα είναι όλα εμβολιασμένα, στειρωμένα και «τσιπαρισμένα», ενώ διατηρείται ένα πλήρες φωτογραφικό αρχείο με όλα τα δεδομένα τους. Στον Δήμο Πέλλας, όπως και σε πολλούς δήμους της χώρας, έχει αναπτυχθεί έντονη συνεργασία μεταξύ δημοτικής αρχής και φιλοζωικών οργανώσεων. Ο δήμος από την πλευρά του διατηρεί την 5μελή επιτροπή διαχείρισης αδέσποτων όπως ορίζει ο νόμος, συνεργάζεται με κτηνιάτρους και πληθώρα εθελοντών. Τα σωματεία και η κοινωνική δικτύωση διευκολύνουν τις υιοθεσίες των ζώων, ενώ δεν είναι λίγα τα ζώα που φιλοξενήθηκαν στο καταφύγιο και βρήκαν μόνιμη στέγη στο εξωτερικό. Οταν πρωτολειτούργησε το καταφύγιο ζώων υπήρξαν κάποιες αντιδράσεις, «αλλά δεν μπορούμε να είμαστε αρεστοί σε όλους», τονίζει ο κ. Στάμκος. Η διαχείριση των αδέσποτων αποτελεί ένα στοίχημα για το σύνολο σχεδόν της χώρας και δεν έχει διαφανεί ακόμα ότι υπάρχει καθολικός τρόπος αντιμετώπισης του φαινομένου. Η ελεύθερη κυκλοφορία αδέσποτων μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή των ζώων, ενώ δεν είναι σπάνια και τα περιστατικά τραυματισμού ατόμων τα οποία στην πλειονότητα των περιπτώσεων απλώς δεν γνωρίζουν πώς να αντιμετωπίσουν ένα ζώο, με αποτέλεσμα να το εκνευρίσουν και αυτό με τη σειρά του να επιτεθεί.

Έλλειψη ενημέρωσης

Μπορεί ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τα ζώα να αποτελεί ένδειξη πολιτισμού, ωστόσο δεν υπάρχει η απαιτούμενη τεχνογνωσία ούτε ενημέρωση σε πολλές περιοχές της χώρας, με αποτέλεσμα πολλά αδέσποτα να «μπλέκονται» στα γρανάζια της γραφειοκρατίας η οποία δεν είναι ικανή να ανταποκριθεί στις ανάγκες τους. Είναι ενδεικτικό ότι βάσει νόμου οι δήμοι διατηρούν την υποχρέωση να περισυλλέγουν και επανεντάσσουν αδέσποτα ζώα συντροφιάς, να προχωρούν σε κτηνιατρικό έλεγχο, περίθαλψη, στείρωση και σήμανση (μικροτσίπ), να ιδρύουν και να λειτουργούν δημοτικό καταφύγιο για αδέσποτα. Ταυτόχρονα διατηρούν την υποχρέωση φύλαξης δεσποζόμενων ζώων που έχουν αφαιρεθεί από τον ιδιοκτήτη τους με εισαγγελική παραγγελία, ενώ οφείλουν να συγκροτούν πενταμελείς επιτροπές, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τα παραπάνω. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος των εν λόγω διαδικασιών απαιτεί πόρους, με συνέπεια οι δήμοι να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην εθελοντική συνδρομή κτηνιάτρων και φιλοζωικών σωματείων. Ταυτόχρονα, δεν διαθέτουν όλοι οι δήμοι καταφύγια, καθώς δεν υπάρχουν χώροι, ενώ συχνά απουσιάζει η απαιτούμενη τεχνογνωσία και φυσικά το καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό.