Το 32% των ερωτηθέντων είναι πιο αισιόδοξοι και βλέπουν την πλήρη ανάκαμψη το 2022, ενώ μόλις το 2% πιστεύει ότι ο κλάδος θα επανέλθει μέσα στο 2021. Ως προς τον εκτιμώμενο τζίρο των επιχειρήσεών τους το 2021, το 55% εκτιμά ότι θα κυμανθεί σε επίπεδα άνω του 50% των εσόδων του 2019, το 33% ότι o τζίρος θα είναι μικρότερος του 50% αυτού του 2019, το 5% προσδοκά τζίρους στα επίπεδα του 2019, ενώ υπάρχει και ένα 1% που βλέπει υψηλότερο τζίρο τη νέα χρονιά από αυτόν του 2019. 1500 συμμετέχοντες Ποικίλες απόψεις και θέσεις, ξεχωριστές τοποθετήσεις, εξειδικευμένες γνώσεις, ενδιαφέροντα remarks, ένα δυναμικό line up και 1500 συμμετέχοντες είναι ο απολογισμός του online conference “Destination Greece | Communication in challenging times” που πραγματοποιήθηκε, την Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2020, από τον ΣΕΤΕ και την Marketing Greece. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου εκπρόσωποι των δημόσιων θεσμών, ο ιδιωτικός τομέας του τουρισμού και εξέχουσες προσωπικότητες από τον χώρο της επικοινωνίας και της διαφήμισης μοιράστηκαν με το κοινό τις απόψεις τους, την εμπειρία και την τεχνογνωσία τους για την επικοινωνία στον τουρισμό. Η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των συμμετεχόντων κατά τη διάρκεια των συζητήσεων και οι τοποθετήσεις των ειδικών, οδήγησαν σε πολύτιμα συμπεράσματα για την επόμενη μέρα του τουρισμού: Ø  Η ενσυναίσθηση είναι έννοια πάνω στην οποία πρέπει να χτίζεται η επικοινωνία του ελληνικού τουρισμού Ø  Η επένδυση στα θετικά στοιχεία της ελληνικότητας έχει να ωφελήσει την επικοινωνία της Ελλάδας Ø  Η βιώσιμη ανάπτυξη πρωταγωνίστησε ως κατεύθυνση τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους προορισμούς, εστιάζοντας στις φιλικές προς το περιβάλλον και την κοινωνία πρακτικές που θα δημιουργήσουν μια σημαντική παρακαταθήκη για τα επόμενα χρόνια Ø  Η συνεργασία, που πράγματι είναι μια συλλογική κατάκτηση είναι ζητούμενη για όλους, πλέον πρέπει να γίνεται πιο δομημένα και ουσιαστικά Ø  Είναι ζητούμενος ο συντονισμός της προβολής των επιμέρους προορισμών, ώστε να υπάρχει πολλαπλασιαστικό όφελος για την Ελλάδα Ø  Η επικοινωνία των προορισμών πρέπει να αντανακλά ένα εμπλουτισμένο τουριστικό προϊόν, ενώ ταυτόχρονα η σωστή επικοινωνία των προορισμών έχει τη δύναμη να το διαμορφώνει Την εκδήλωση προλόγισαν ο κ.κ. Γιάννης Ρέτσος, Πρόεδρος ΣΕΤΕ και Χάρης Θεοχάρης, Υπουργός Τουρισμού οι οποίοι σημείωσαν μεταξύ άλλων: Γιάννης Ρέτσος, Πρόεδρος ΣΕΤΕ: «Ο κόσμος άλλαξε και εμείς οφείλουμε να προσαρμοστούμε στις μεγάλες αλλαγές δείχνοντας για ακόμα μια φορά το καλύτερό μας πρόσωπο, βάζοντας τις σωστές βάσεις για το μέλλον. Η νέα εποχή θέλει γνώση και τόλμη. Σε αυτή τη δύσκολη χρονιά η επικοινωνία της χώρας θα παίξει καθοριστικό ρόλο. Η εμπειρία του 2020 μας διδάσκει ότι απαιτείται παράλληλα θέληση και ειλικρίνεια. Οφείλουμε όμως και πάλι - η κρισιμότητα των περιστάσεων το απαιτεί - να δηλώσουμε ότι για εμάς, για τον ΣΕΤΕ και την MARKETING GREECE, η συνεργασία του ιδιωτικού με τον δημόσιο τομέα, δεν είναι μια ευκαιριακή επιλογή. Είναι διαχρονική στρατηγική μας επιδίωξη. Για το καλό του ελληνικού τουρισμού». Χάρης Θεοχάρης, Υπουργός Τουρισμού: «Το 2021 είναι χρονιά κομβικής σημασίας για την ανάκαμψη του ελληνικού τουρισμού και για την οποία ήδη εργαζόμαστε δυναμικά και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Ο ανταγωνισμός θα είναι σκληρός και απαιτείται προσαρμογή στα νέα δεδομένα που προκύπτουν, χρειάζεται καινοτομία και δημιουργικότητα προκειμένου η Ελλάδα να διατηρήσει τον ηγετικό ρόλο τον οποίο έχει κατακτήσει. Οφείλω με την ευκαιρία που μου δίνεται, για μια ακόμη φορά να συγχαρώ τους ανθρώπους του τουρισμού, για την εξαιρετική συνεργασία που είχαμε σε αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση, τα αποτελέσματα της οποίας αποτυπώνονται στη διεθνή αναγνώριση της προσπάθειας και στην ενίσχυση του brand της χώρας μας. Ο διάλογος και η συνεργασία θα έχουν καθοριστική σημασία για το πώς ο Ελληνικός Τουρισμός θα ανταποκριθεί στην μετά Covid εποχή». Τη σκυτάλη πήραν οι εκπρόσωποι του ΕΟΤ και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Δημήτρης Φραγκάκης, Γενικός Γραμματέας ΕΟΤ: «’Εχουμε μπει σε μια εποχή όπου η προσαρμογή του τουρισμού στα νέα δεδομένα είναι το κλειδί για να πάμε καλύτερα τα επόμενα χρόνια. Και παρά το γεγονός ότι φέτος χάσαμε πολλά σε έσοδα, σε αφίξεις, σε ζωτικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων του τουρισμού, κερδίσαμε σε επαγγελματισμό αλλά και σε αξιοπιστία. Αυτό το κερδίσαμε όλοι μαζί, ιδιωτική αγορά και κρατικός μηχανισμός, με έναν πολύ καλό συνδυασμό και μία συνεργασία που έφερε αποτέλεσμα. Όταν είμαστε ενωμένοι και όταν είμαστε μαζί μπορούμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες. Με αυτό τον οδηγό πρέπει να πάμε και την επόμενη χρονιά». Γιώργος Χατζημάρκος, Πρόεδρος Επιτροπής Τουρισμού ΕΝ.ΠΕ, Περιφερειάρχης Ν. Αιγαίου: «Η πανδημία θύμισε μεγάλες αλήθειες και παρέδωσε σπουδαία μαθήματα, μας θύμισε πόσο ευάλωτο είναι το προϊόν το τουριστικό. Η στρατηγική επικοινωνίας είναι δουλειά των ειδικών και οι κρίσιμες καταστάσεις μας πιέζουν στο να κατευθυνθούμε γρηγορότερα σε αυτόν τον δρόμο. Το χτίσιμο των συμφωνιών και οι συνεργασίες με τεχνοκράτες που έχουν αποδεδειγμένη εμπειρία πάνω σε αυτό που λέμε επικοινωνία είναι κυρίαρχο για την επόμενη μέρα. Αυτό, μαζί με τον ενιαίο συντονισμό και την ευελιξία στον σχεδιασμό της στρατηγικής και της επικοινωνίας, τα βάζω στα θετικά της πανδημίας με μια ξεχωριστή αναφορά στην Πρωτοβουλία του Νότιου Αιγαίου για τον Τουρισμό, που συνένωσε κοινωνικούς, παραγωγικούς και επιστημονικούς φορείς σε μια κοινή εκπροσώπηση του προορισμού διεθνώς και απέδειξε τη δύναμη της συνεργασίας μέσα στη μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία του Τουρισμού». Σταύρος Αρναουτάκης, Περιφερειάρχης Κρήτης:  «Στην Περιφέρεια Κρήτης θέλουμε να διατηρήσουμε τα δυνατά μας σημεία που μας καθιερώνουν στον  παγκόσμιο τουριστικό χάρτη και παράλληλα να ενισχύσουμε το τουριστικό προϊόν με δράσεις και πρωτοβουλίες. Κεντρικό σύνθημά μας είναι η αυθεντικότητα. Χτίζουμε μια επικοινωνιακή στρατηγική που καλεί τον δυνητικό επισκέπτη να ανακαλύψει όλα όσα συνθέτουν τη μοναδική τουριστική εμπειρία της Κρήτης, τον παροτρύνει να βιώσει και να νιώσει με όλες τις αισθήσεις τη φιλοξενία». Κώστας Μπακογιάννης, Δήμαρχος Αθηναίων: «Ο τουρισμός είναι ένας τομέας καταλύτης για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της τοπικής οικονομίας και πρέπει να είμαστε πάντοτε έτοιμοι, να έχουμε στρατηγικό σχέδιο το οποίο να μην είναι αποσπασματικό αλλά συνολικό. Και η συνεργασία είναι η λέξη κλειδί. Δεν οφείλουμε να είμαστε συνεχώς σε εγρήγορση. Δεν οφείλουμε να καταβάλλουμε αδιάκοπες προσπάθειες, οφείλουμε όλοι μαζί να ενώνουμε τις δυνάμεις μας. Και το This is Athens είναι παράδειγμα πως όταν όλοι μαζί συνδεόμαστε μπορούμε να έχουμε αποτέλεσμα». Κωνσταντίνος Ζέρβας, Δήμαρχος Θεσσαλονίκης: «Στρατηγικός στόχος η μετεξέλιξη της πόλης της Θεσσαλονίκης σε προορισμό αξιώσεων. Για να είναι η Θεσσαλονίκη ασφαλής προορισμός,  πρέπει να βελτιώσουμε τη θέση, το προϊόν και να φτάσουμε σε ολοκλήρωση υποδομών και σε ανάταξη αστικού περιβάλλοντος, σημεία που δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα. Πρώτη φορά έχουμε ευρεία σύμπραξη για τον τουρισμό και την προβολή της Θεσσαλονίκης, τη μεγαλύτερη που έχει δημιουργηθεί στη χώρα. Ο Δήμος, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ο Οργανισμός τουριστικής προβολής & marketing της Θεσσαλονίκης και ο αντίστοιχος της Χαλκιδικής, η Ένωση Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης, η Aegean, η Fraport, η Eurobank και η Marketing Greece - πάντα με τη στρατηγική κατεύθυνση του ΕΟΤ - δημιουργήσαμε τη μεγάλη συμμαχία για την τουριστική προβολή της Κεντρικής Μακεδονίας». Δημήτρης Παπαστεργίου, Πρόεδρος ΚΕΔΕ, Δήμαρχος Τρικκαίων: «Η πανδημία μας δίδαξε ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Οτι μερικά πράγματα  έχουν άξιες και αρχές, απλά πράγματα στα οποία δεν είχαμε δώσει τη δέουσα σημασία και σοβαρότητα. Σε επίπεδο τουρισμού, μας δίδαξε ότι η μονοποικιλιακή ανάπτυξη που στηρίζεται μόνο στον τουρισμό και μάλιστα σε ένα κομμάτι του δεν είναι βιώσιμη. Πρέπει να εστιάσουμε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα κάθε περιοχής και πάνω εκεί να σχεδιάσουμε τη νέα στρατηγική έχοντας 2-3 εναλλακτικά πλάνα για να αντιμετωπίσουμε τις όποιες προκλήσεις και προβλήματα». Δημήτρης Μαύρος, Διευθύνων Σύμβουλος της MRB  Ο Δημήτρης Μαύρος, Διευθύνων Σύμβουλος της MRB Hellas, που παρουσίασε την έρευνα με κεντρικό θέμα την προβολή της Ελλάδας την επόμενη μέρα, σημείωσε χαρακτηριστικά: «Στην μετά COVID εποχή ο Ελληνικός Τουρισμός οφείλει και μπορεί να ξεπεράσει την αντανακλαστική κρίση που υφίσταται λόγω συγκυρίας και να πάει ψηλά ώστε να ξαναγίνει η ατμομηχανή της Ελληνικής οικονομίας. Με την ευκαιρία αυτή, η κρίση θα πρέπει να αποτελέσει εφαλτήριο για έναν εκ βάθρων νέο σχεδιασμό βάσει καθαρά τεχνοκρατικών κριτηρίων, πέρα και έξω από πολιτικές και τοπικού χαρακτήρα σκοπιμότητες. Όλοι, Κράτος, Αυτοδιοίκηση και Ιδιώτες θα πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους βάσει ενός Ενιαίου Στρατηγικού Σχεδίου που θα ενσωματώσει και θα αξιοποιήσει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Χώρας και των Επί Μέρους Προορισμών, αναδεικνύοντας: Την Αυθεντικότητα, την Ανθρωπιά, τη Μαγεία, την Κουλτούρα και τον Δυναμισμό του Τουριστικού μας Προϊόντος». Στη συνέχεια ο σύμβουλος στρατηγικής και ιδρυτής και εκδότης του at The Good Country Index, Simon Anholt ανέλυσε τη σημασία του «nation brand» μέσα από μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον δημοσιογράφο Απόστολο Μαγγηριάδη, τονίζοντας ότι: «Όλα όσα βλέπουν οι άνθρωποι, ενισχύουν αυτό το οποίο πιστεύουν. Κι αν έρχεται σε αντίθεση με αυτό που πιστεύουν, τότε θα το αγνοήσουν. Δεν έχω δει ποτέ να υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στα χρήματα που ξοδεύει κάποια χώρα για την προώθηση της εικόνας της και της ποιότητας της εικόνας. Η προώθηση, το μάρκετινγκ και οι δημόσιες σχέσεις μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικά στην πώληση ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας. Η προσέλκυση του τουρισμού αφορά την «προώθηση» ενός προϊόντος. Η διαφήμιση και το μάρκετινγκ έχουν αποτέλεσμα. Εάν κάνεις καλή διαφήμιση, ξοδέψεις πολλά χρήματα και βεβαιωθείς ότι όλοι το δουν και το αποτέλεσμα είναι καλό, τότε θα προσελκύσεις περισσότερους τουρίστες». Για τον τρόπο που ανέδρασαν τα brands στην πανδημία και πως βλέπουν το μέλλον του κλάδου, συζήτησαν ο Αντώνης Κόχειλας, Executive Partner, Global Brand Strategy Lead at Ogilvy με τον Θανάση Παπαθανασίου, Πρόεδρο & Eπικεφαλής Δημιουργικού της Frank & Fame, με τον πρώτο να δηλώνει: «Όταν κάνεις καμπάνιες τουρισμού δεν επικοινωνείς την Ελλάδα. Επικοινωνείς την ελληνικότητα. Η ελληνικότητα είναι ένας όρος του 1930 που τώρα ζητάει τον επαναπροσδιορισμό του. Μια πιο σύγχρονη ερμηνεία. Δεν θα το κάνει η διαφήμιση, αλλά οφείλει να αντανακλά οποιοδήποτε θετικό ψήγμα ελληνικότητας υπάρχει. Αυτό το έκανε η καμπάνια Greece is a state of mind. Αυτή η επικοινωνία σε όσους ονειρεύτηκαν κάπως την Ελλάδα, τους έκανε να την ονειρευτούν παραπάνω και δεν υπάρχει μεγαλύτερη πρόσκληση από αυτό». Σε μια διαφορετική συζήτηση με την Κατερίνα Κατώπη, ο Jeremy Jauncey, δημιουργός του Beautiful Destinations ενός από τα μεγαλύτερα travel online communities, μας ταξίδεψε στον κόσμο των social media και μοιράστηκε τη δική του οπτική ως ένας διεθνής traveller και λάτρης της Ελλάδας, λέγοντας ότι: «Αν επενδύσετε σε περιεχόμενο, σε ψηφιακό & social περιεχόμενο, χτίζετε και προστατεύετε την τουριστική βιομηχανία για τις επόμενες δεκαετίες. Όλα πλέον περιστρέφονται γύρω από τη δημιουργία περιεχομένου. Παράλληλα, καταγράφεται μια έντονη στροφή προς τον βιώσιμο τουρισμό. Δεν θα μιλάμε για τουριστική βιομηχανία στο μέλλον εάν δεν προστατεύσουμε τους φυσικούς πόρους. Και λέγοντας βιώσιμο τουρισμό εννούμε τον τουρισμό που φροντίζει το περιβάλλον, την τοπική κοινωνία και σέβεται τον πολιτισμό». Τέλος, στο κλείσιμο του συνεδρίου, ο Peter Economides, Brand Strategist at Felix BNI, μαζί με τον Θανάση Παπαθανασίου και την Ιωάννα Δρέττα, CEO της Marketing Greece, σχολίασαν τα όσα καταγράφηκαν και παρουσιάστηκαν από τους συμμετέχοντες, δίνοντας την προσωπική τους αίσθηση για την επικοινωνία στον τουρισμό με moderator τη δημοσιογράφο Χριστίνα Πουτέτση (Protagon). Ανάμεσα σε άλλα ενδιαφέροντα, ειπώθηκαν τα εξής: Ιωάννα Δρέττα: «Η Ελλάδα είναι ένα τεράστιο τουριστικό brand που κατατάσσεται στην 5η θέση παγκοσμίως και η επικοινωνία της χώρας μας θα πρέπει να αντιστοιχεί σε ένα brand τέτοιου μεγέθους. Η ενσυναίσθηση ως στοιχείο στην επικοινωνία είναι, όχι μόνο, τάση της εποχής, αλλά και βασικό ζητούμενο για το μήνυμά μας. Το μήνυμα που θα εκπέμπει η χώρα μας και οι προορισμοί της, θα πρέπει να έχει μέτρο, αισθητική, απλότητα. Και όλα αυτά με προϋπόθεση πως θα κάνουμε τα βήματα εκείνα, που θα μας φέρουν πιο κοντά σε ένα ολιστικά βιώσιμο προϊόν. Τίποτα από αυτά δεν θα μπορέσει να γίνει πραγματικότητα χωρίς ειλικρινή και ουσιαστική συνεργασία όλων των εμπλεκομένων. Τώρα είναι η ώρα». Θανάσης Παπαθανασίου: «Ο μόνος δρόμος για την προβολή της Ελλάδας είναι να δείξει προς τα έξω τη θετική πλευρά της ελληνικότητας. Να δημιουργήσει συναισθήματα, να εμπνεύσει με την ενσυναίσθηση που αρμόζει στην εποχή μας. Με εξωστρέφεια, αυτοπεποίθηση και το βλέμμα στραμμένο σε ένα πιο environmentally friendly μέλλον». Peter Economides: «Ο τουρισμός είναι ένα προϊόν ευρείας βάσης, που ενδεχομένως επηρεάζεται από κάθε εμπειρία, κάθε άτομο με το οποίο έρχεται σε επαφή ένας τουρίστας πριν από μια επίσκεψη, κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης, μετά από μια επίσκεψη. Μια και μόνο κακή εμπειρία μπορεί να επηρεάσει ολόκληρη την αντίληψη ενός επισκέπτη για έναν προορισμό. Και γι’ αυτό είχα πει το 2011, ότι το rebranding της Ελλάδας είναι άμεσα συνδεδεμένο με το rebranding των Ελλήνων. Όλα ξεκινούν με ένα ισχυρό κοινό αφήγημα. Ένα σύστημα πεποίθησης και αξιών που αντανακλά την ψυχή του έθνους. Ένα σύστημα πεποίθησης και αξιών που διαμορφώνει τη συμπεριφορά. Επειδή η συμπεριφορά είναι εκείνη που επηρεάζει την εμπειρία».